του Παναγιώτη Καλαβάνου
ομιλία στην εκδήλωση για την ΕΠΟΝ στις 22/2
Καλησπέρα και από εμένα συντρόφισσες και σύντροφοι, να ευχαριστήσω εκ μέρους των νέων της Πολιτικής Κίνησης για ένα Σύγχρονο Κομμουνιστικό Σχέδιο τον Σύλλογο διάδοσης μαρξιστικής σκέψης Γ. Κορδάτος που μας δίνει τον λόγο σε μια τόσο σπουδαία εκδήλωση και την Ταξική Κίνηση για την παραχώρηση του χώρου για τη διοργάνωσή της.
Προσπαθώντας να είμαι σύντομος για να ανοίξει και η συζήτηση από κάτω, νομίζω ότι μια εκδήλωση σε σχέση με την ΕΠΟΝ αντικειμενικά κινείται πάνω σε δύο άξονες, από τη μια πλευρά το ιστορικό στοιχείο αυτού του μεγαλειώδους εγχειρήματος για το κομμουνιστικό κίνημα της χώρας και από την άλλη η χωρίς ακροβασίες και υπερβολές αλλά με νηφαλιότητα και ψυχραιμία προσπάθεια μεταφοράς του στο σήμερα προκειμένου να βγουν ( όπως εύστοχα το βάζει και ο τίτλος της εκδήλωσης ) τα απαραίτητα διδάγματα για τις νεότερες γενιές και ειδικά για τη σημερινή νεολαία.
Πολλά ιστορικά στοιχεία μπήκαν και από τις προηγούμενες δύο πληρέστατες τοποθετήσεις όποτε δεν θα ήθελα να κουράσω επαναλαμβάνοντας αυτά. Θα ήθελα μόνο να σταθώ σε δύο σημεία τα οποία κατά τη δική μου εκτίμηση έχουν βαρύνουσα σημασία και πραγματικά αξίζει να αποτελούν για τις δυνάμεις κομμουνιστικής αναφοράς την πυξίδα οποιασδήποτε συζήτησης γίνεται σε σχέση με την οργάνωση της νεολαίας. 1. Η ΕΠΟΝ δημιουργείται μέσα από κοινή δέσμευση και αυτοδιάλυση σειράς οργανώσεων διαφορετικών ( σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό ) πολιτικών αποχρώσεων και της ίδιας της ΟΚΝΕ της οργάνωσης του ΚΚΕ. 2. Η ΕΠΟΝ μέσα σε 1,5 χρόνο δηλαδή από τον Φλεβάρη του 43 μέχρι τον Οκτώβρη του 44 πολλαπλασιάζεται και αριθμεί 600.000,00 μέλη.. Όσον αφορά δε, τη συνεισφορά της στην αντίσταση του ελληνικού λαού, το γεγονός ότι περίπου 35.000,00 ΕΠΟΝιτες και ΕΠΟΝιτισσες είχαν ενταχθεί στο πλευρό του ΕΛΑΣ αρκεί για να καταλάβουμε τη σημασία της ύπαρξής της και της δράσης της.
Η ίδια η πρωτοβουλία συγκρότησης της ΕΠΟΝ επίσης μαρτυρά την ανάγκη αυτοτελούς αγώνα της νεολαίας και άρα την ανάγκη αυτοτελούς της οργάνωσης πολιτικά αλλά και σε επίπεδο κινήματος. Γεγονός που υπαγορεύεται από την ίδια τη φύσης της νεολαίας ως μια διακριτή κοινωνική κατηγορία με διαταξική σύνθεση και σύσταση και με ορισμένα διακριτά πάλι βιολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, την προνομιακή της σχέση με το μέλλον ( άρα και με το ζήτημα της χειραφέτησης και της κομμουνιστικής προοπτικής ), την τάση κριτικής και αμφισβήτησης της ισχύουσας τάξης πραγμάτων από το πιο μικρό μέχρι το πιο μεγάλο. Στοιχεία που αν θέλουμε να τα δούμε σε μια ιστορική διαδρομή παρατηρούνται τόσο διεθνώς αλλά και στη χώρα μας. Από την ΕΠΟΝ για την οποία συζητάμε σήμερα, μέχρι τα Ιουλιανά, την εξέγερση του Πολυτεχνείου η νεολαία ήταν παρούσα αν όχι πρωτοπόρα σε όλες τις μεγάλες μάχες, αποδεικνύοντας ότι ο ρόλος της δεν είναι απλά διαχρονικός ώστε να μιλάμε για μια χρονική συνέπεια, αλλά ιστορικός σε σχέση με τα ιδιαίτερα στοιχεία που την χαρακτηρίζουν.
Σήμερα οποιαδήποτε κουβέντα επιχειρήσουμε να κάνουμε για την νεολαία, σκοντάφτει πάνω στο αντικειμενικό ζήτημα της απουσίας της από τα πολιτικά και κινηματικά δρώμενα. Μιλάμε για μια νεολαία δίχως συλλογικές αναπαραστάσεις και δη νικηφόρες, στην πλειοψηφία της ασυνδικάλιστη, συχνά δίχως στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα τα οποία λεηλατήθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια κρίσης και μνημονιακών αντεργατικών και αντιλαϊκών πολιτικών. Η πιο μορφωμένη και επιστημονικά και τεχνολογικά καταρτισμένη γενιά είναι η πρώτη γενιά μεταπολεμικά η οποία καλείται να ζήσει και ζει χειρότερα από την προηγούμενη, με το παρόν της να διαμορφώνεται είτε από ελαστικές σχέσεις απασχόλησης με μισθούς επιδόματα, είτε από ανεργία και μετανάστευση. Και ενώ όλες οι μνημονιακές μεταρρυθμίσεις δοκιμάστηκαν πάνω στην νέα γενιά με τραγικά αποτελέσματα για τις ζωές μας, η εικόνα δείχνει ότι εντός της γενικότερης ύφεσης του κινήματος, η νεολαία δεν παλεύει, δεν αγωνίζεται, δεν συνδικαλίζεται, δεν οργανώνεται. Ακόμα όμως και στις μεγάλες στιγμές του εργατικού και ευρύτερα λαικού κινήματος γύρω από του αγώνες ενάντια στους μνημονιακούς νόμους τη διετία 10-12 η νεολαία ενώ ήταν εκεί ως φυσική παρουσία, απουσίαζαν οι δικοί της αγώνες, τα δικά της αιτήματα, οι ιεραρχήσεις, τα συνθήματα και η φυσιογνωμία της. Λείπει με δυο λόγια εδώ και πολλά χρόνια, μια συνολική προσπάθεια αυτοτελούς συγκρότησης της νεολαίας σε όλα τα επίπεδα, το στρατηγικό, το πολιτικό και το κίνημα. Ζήτημα που για εμάς συνιστά ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα, χωρίς ωστόσο να θεωρούμε ότι η νεολαία αποτελεί ένα ξεχωριστό υποκείμενο ανατροπής.
Για εμάς κρίσιμο ζήτημα και στόχος πρέπει να είναι η συγκρότηση σήμερα μιας μαζικής πολιτικής κίνησης νεολαίας που θα συσπειρώνει όλες τις πρωτοπόρες και ριζοσπαστικές δυνάμεις του νεολαιίστικου κινήματος στη βάση ενός προγράμματος πάλης αναγκών και δικαιωμάτων της νεολαίας. Μια κίνηση που θα επιδιώκει να έχει ανάλυση για τη σύγχρονη πραγματικότητα που ζει η νεολαία, θα συμβάλει και θα συγκεντρώνει δυνάμεις σε όλα τα μέτωπα πάλης της νεολαίας (εκπαίδευση, εργασία, περιβάλλον, δημοκρατικά δικαιώματα, αντιπολεμικό, πόλη, πολιτισμό). Μια τέτοια κίνηση θα προσπαθεί να προσεγγίσει απαντήσεις συνολικά πολιτικά για το πώς θέλει να ζήσει η νεολαία. Μια τέτοια κίνηση προφανώς δεν θα είναι αντιπαραθετική με τις επιμέρους συνδικαλιστικές ή κοινωνικές πρωτοβουλίες στα διάφορα μέτωπα πάλης αλλά συμπληρωματική, αφού θα συσπειρώνει δυνάμεις σε ανώτερο επίπεδο και θα προσπαθεί να τις κατευθύνει στο μαζικό κίνημα.
Κλείνοντας μια αναφορά και πάλι στην ΕΠΟΝ, νομίζω ότι δεν υπάρχει κάτι που να αποτυπώνει χαρακτηριστικότερα τον ρόλο, το εύρος και το εκτόπισμά της από μια φράση που έχει γραφτεί για αυτήν, ότι η ΕΠΟΝ ήταν μια οργάνωση που μπορούσε να μιλήσει στους νέους μπορώντας να συνδέσει τη λύση των προβλημάτων της με μια συνολική πολιτική αλλαγή, αυτό λείπει σήμερα και αυτό πρέπει να αναδιατάξουμε, ακουμπώντας πάνω στις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της νεολαίας παλεύοντας για την ουσιαστική βελτίωση της ζωής μας συνδέοντάς την και όχι απεμπολώντας την με τον αγώνα για τη χειραφέτηση και μια σύγχρονη κομμουνιστική προοπτική. Το αγωνιστικό κληροδότημα της ΕΠΟΝ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν αφορά μόνο στον αγώνα για μια πολιτική αλλαγή αλλά και για μια μεγάλη πολιτισμική επανάσταση. Από το πολεμάμε και τραγουδάμε της ΕΠΟΝ, μέχρι το αγωνιζόμαστε και τραγουδάμε της δημοκρατικής νεολαίας λαμπράκη, και το νέο φορτίο πολιτισμού της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, φτάνουμε στο σήμερα όπου ο σύγχρονος καπιταλιστικός σκοταδισμός απαιτεί ένα νέο συνολικό πολιτισμικό αντιπρόταγμα ειδικά για την νεολαία. Με αυτές τις σκέψεις ως Νέοι και Νέες του Κομμουνιστικού Σχεδίου μέσα από τις γραμμές του Συντονισμού Κομμουνιστικών Δυνάμεων, επιδιώκουμε και φιλοδοξούμε να συμβάλουμε στο μείζον ζήτημα της νεολαίας σήμερα και της συγκρότησης και οργάνωσής της, σε επίπεδο στρατηγικό, πολιτικό και κινηματικό.
