Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα: εξάρτηση και υποταγή ή ρήξη και αποδέσμευση;
Την Παρασκευή 9 Μαίου στην Νομική Σχολή Αθηνών πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση του Συλλόγου “Γιάννης Κορδάτος” με θέμα “Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα: εξάρτηση και υποταγή ή ρήξη και αποδέσμευση;” Παρουσιάζουμε σήμερα την παρέμβαση του Συλλόγου με εισηγητή τον Κώστα Μπαρδάκη.
Αγαπητοί φίλοι, αγαπητοί συναγωνιστές,
Η σημερινή εκδήλωση του Συλλόγου «Γ. Κορδάτος», με θέμα «Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα: εξάρτηση και υποταγή ή ρήξη και αποδέσμευση;» γίνεται λίγες μέρες πριν τις ευρωεκλογές, σε μια χρονική στιγμή που η οικονομική κρίση και οι συνέπειες της για τη συντριπτική πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού αλλά και για πολλές πλευρές της κοινωνικής ζωής, καθιστούν αναγκαία τη συζήτηση προτάσεων και την αναζήτηση λύσεων για τα τεράστια προβλήματα που βιώνει η πλειονότητα των Ελλήνων. Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις και η λιτότητα συντρίβουν την οικονομία της χώρας, η κατάσταση του λαού είναι οριακή
Η επιλογή του θέματος και ο χρόνος που πραγματοποιείται δεν είναι τυχαία. Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, όπου πιο έκδηλα από ποτέ έχει αποκαλυφτεί στα μάτια των λαών της Ευρώπης ο αντιδραστικός ρόλος και χαρακτήρας της ΕΕ, ως πολιτική και οικονομική ένωση του κεφαλαίου.
Μια ένωση που από την πρώτη στιγμή ίδρυσής της, είχε ανοιχτό μέτωπο απέναντι στους αγώνες των λαών, στο εργατικό – λαϊκό κίνημα, στην αντιιμπεριαλιστική πάλη, στην πάλη για μια κοινωνία απαλλαγμένη από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, στις σοσιαλιστικές χώρες.
Η φύση και η ¨φυσιογνωμία¨ της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και ο ρόλος της Ελλάδας μέσα σε αυτήν, αποτελούν εδώ και δεκαετίες ένα από τα πιο σημαντικά θεωρητικά και πολιτικά θέματα, πάνω στα οποίο έχουν αντιπαρατεθεί ιδεολογικά όλες οι πολιτικές δυνάμεις και τα θεωρητικά ρεύματα.
Οι υπερεθνικές-διακρατικές ενώσεις όπως η ΕΟΚ/ΕΕ, το ΝΑΤΟ, το ΔΝΤ, η ΠΤ κ.λ.π. ήταν απότοκα του νέου σταδίου ανάπτυξης του καπιταλισμού και ως τέτοια ήταν και είναι ιμπεριαλιστικά μορφώματα. Τι σημαίνει, όμως, αυτό σήμερα;
Από τη μια σημαίνει πως οι πολιτικές και οικονομικές τους κατευθύνσεις και αποφάσεις εκφράζουν τα συμφέροντα των μονοπωλίων της ευρωπαϊκής επικράτειας και κυρίως των πιο ισχυρών. Συγχρόνως στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς οι χώρες δε συμμετείχαν και δε συμμετέχουν ποτέ με ισότιμους όρους. Η ανισόμετρη ανάπτυξη, τα διαφορετικά επίπεδα οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος, καθόριζαν και τη θέση της κάθε καπιταλιστικής χώρας εντός αυτών των ιμπεριαλιστικών σχηματισμών. Έτσι στην ΕΟΚ/ΕΕ υπήρχαν και υπάρχουν σχέσεις κυριαρχίας και επομένως και εξάρτησης.
Δεν υπάρχει απόφαση και οδηγία της ΕΕ που δεν οδήγησε στη συγκέντρωση του πλούτου, δηλαδή του κεφαλαίου, στην αρπαγή εργατικών κατακτήσεων, στην καταστροφή της παραγωγικής βάσης της χώρας και ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα, στην καταστροφή των αυτοαπασχολούμενων.
Η ΕΕ δεν είναι ένωση της αλληλεγγύης, αλλά χαρακτηρίζεται από την ανισοτιμία στις σχέσεις της, την απώλεια της εθνικής-πολιτικής κυριαρχίας των κρατών –μελών της, την ανισομετρία στην ανάπτυξή της, τους σκληρούς ανταγωνισμούς.
Είναι μια ένωση που δεν μπορεί να αλλάξει, να εκδημοκρατιστεί και να εξανθρωπιστεί.
Η ΕΕ έχει αναγάγει τον αντικομμουνισμό σε επίσημη ιδεολογία με την ταύτιση του κομμουνισμού με το ναζισμό, με την ποινικοποίηση της ύπαρξης και δράσης Κομμουνιστικών Κομμάτων και συμβόλων σε διάφορες χώρες, όπως στις χώρες της Βαλτικής, Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Τσεχία κ.α., με την προβολή αντικομμουνιστικών εκδοχών και την παραχάραξη της Ιστορίας, με τη μόνιμη καμπάνια συκοφάντησης του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος.
Με τη συμφωνία και στήριξη των φιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων των κρατών – μελών, επιβάλλονται μέτρα θωράκισης του αστικού πολιτικού εποικοδομήματος, με την ενίσχυση των πολιτικών και ιδεολογικών μηχανισμών της, επιβάλλονται στους λαούς συνεχώς και πιο αντιδραστικά μέτρα.
Οι επιπτώσεις από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ/ΕΕ
Μερικά παραδείγματα:
· Δέκα, σχεδόν, χρόνια μετά από την ένταξή της και αφού η συνθήκη του Μάαστριχτ ήταν πλέον γεγονός, η κατάσταση δείχνει να χειροτερεύει. Ένας σημαντικός δείκτης της ασύμμετρης ανάπτυξης ήταν το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα, που από 58% περίπου του κοινοτικού στην αρχή της δεκαετίας του ’80 συρρικνώθηκε σε 52% το 1993, με τάση παραπέρα μείωσης. Παράλληλα, επλήγησαν παραδοσιακές ελληνικές βιομηχανίες και σημειώθηκε καταστροφή μέρους της παραγωγικής βάσης της χώρας. Βαριές υπήρξαν οι συνέπειες και στον αγροτικό τομέα. Τα περίφημα ευρωπαϊκά πακέτα δεν μπορούσαν να αντιστρέψουν τη συνολική εικόνα: «Ενώ το 1986 οι καθαρές εισπράξεις από την ΕΟΚ έφτασαν τα 182 δις δρχ. και το εμπορικό μας έλλειμμα προς την ΕΟΚ ήταν 405 δις δρχ., το 1991 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 618 δις δρχ. και 1.342 δις δρχ.».
· Η Ελλάδα σε όλη την περίοδο μετά την ένταξη παρουσίαζε μόνο αρνητικούς ρυθμούς αύξησης των καθαρών εξαγωγών, ενώ αντίθετα για δεκαπέντε χρόνια πριν την ένταξη (1965-1980) ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών ήταν θετικός με το εντυπωσιακό 6,8%. Ακόμη, το συνολικό εξωτερικό χρέος διπλασιάστηκε στο διάστημα 1979 και 1983, ξαναδιπλασιάστηκε από το 1983 έως το 1989 και το 1995 διπλασιάστηκε για τρίτη φορά. Τελικά, μέχρι το 2009 και σε ένα διάστημα δεκαπέντε ετών το χρέος 15πλασιάστηκε.
Το πολιτικό διακύβευμα
Με βάση όλα τα παραπάνω η θέση για έξοδο από την ΕΕ είναι κομβικής σημασίας για την αριστερά, την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος και το μέλλον της χώρας.
Η αποκάλυψη της φύσης της ΕΕ, η απόδειξη για το αδύνατο ενός προοδευτικού μετασχηματισμού της, η ανάγκη εξόδου της Ελλάδας από αυτήν, είναι κρίσιμα σημεία για την άσκηση της πολιτικής εκείνων των δυνάμεων που θέλουν τη σύγκρουση και τη ρήξη με την καθεστηκυία τάξη. Ασφαλώς το αίτημα της σύγκρουσης και της εξόδου δεν μπορεί να σταθεί από μόνο του, παρά ως άξονας ενός γενικότερου πολιτικού προγράμματος με αντιιμπεριαλιστικά, αντιμονοπωλιακά και δημοκρατικά χαρακτηριστικά, που θα συσπειρώνει ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και θα είναι ικανό να διανοίξει το δρόμο για εξελίξεις προς όφελος της εργατικής τάξης κι εν γένει των λαϊκών στρωμάτων.
Οι βασικοί πυλώνες ενός τέτοιου προγράμματος είναι οι ακόλουθοι:
·Καταγγελία του Μνημονίου και των δανειακών συμβάσεων και κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων και ρυθμίσεων που προκύπτουν απ΄ αυτούς (για να απαλλαγεί η χώρα από τα δεσμά τους).
·Άρνηση πληρωμών και μονομερής διαγραφή του εξωτερικού χρέους (για απαλλαγή της χώρας από το βάρος του).
·Έξοδος από την ΟΝΕ (για να μπορεί να εφαρμοσθεί μία φιλολαϊκή στρατηγική). Ελεγχόμενη διαχείριση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του νέου νομίσματος μαζί με σύστημα ελέγχου των τιμών (για αποφυγή πληθωριστικών αυξήσεων).
·Έλεγχος στην κίνηση των κεφαλαίων (για να αποτραπεί η φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό).
·Σύστημα προοδευτικής φορολογίας (για εξεύρεση πόρων από την δίκαιη φορολόγηση του πλούτου και την πάταξη της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής του κεφαλαίου).
·Εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος (γιατί ήδη το πληρώνει ο λαός και για να εξασφαλισθούν οι μικρο-καταθέτες και η χρηματοδότηση του εναλλακτικού οικονομικού προγράμματος).
·Κοινωνικά σχεδιασμένη παραγωγική αναδιάρθρωση της οικονομίας (για να συγκροτηθεί μία οικονομία με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες και υπό λαϊκό έλεγχο). Αυτό συνεπάγεται την εθνικοποίηση και λαϊκό έλεγχο των στρατηγικών τομέων της οικονομίας και μία αντίστοιχη βιομηχανική πολιτική (δημιουργίας, προστασίας και στήριξης συγκεκριμένων κλάδων).
·Φιλολαϊκή εισοδηματική πολιτική (μισθοί και συντάξεις που εξασφαλίζουν την ευημερία της μεγάλης εργαζόμενης κοινωνικής πλειονότητας) και ανόρθωση της κοινωνικής πρόνοιας (υγεία, ασφάλιση) και της δωρεάν εκπαίδευσης.
·Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων
·Σχεδιασμένη και πολυδιάστατη εξωτερική οικονομική και εμπορική πολιτική.
·Αναγκαίος άξονας ενός τέτοιου προγράμματος είναι η ρήξη και η αποδέσμευση τελικά από την ΕΕ. Η ευρωπαϊκή «Μεγάλη Ιδέα» της αστικής τάξης έχει οδηγήσει τη χώρα (όπως και οι προηγούμενες «Μεγάλες Ιδέες») στην κατάρρευση και απαγορεύει οποιαδήποτε φιλολαϊκή εναλλακτική πολιτική. Μέσα στη ευρω-φυλακή, με τους ολοένα και εντεινόμενους θεσμικούς περιορισμούς, κανένας άλλος δρόμος δεν επιτρέπεται.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα οικοδομεί την κοινωνική συμμαχία των εργαζόμενων με τους άνεργους και τα καταστρεφόμενα μικρομεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου. Η πάλη για την εφαρμογή του οδηγεί σε βαθύτερες αλλαγές, σε σοσιαλιστική κατεύθυνση.
Κριτική στις πολιτικές δυνάμεις
1.Η κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να υπηρετεί ολοένα και με πιο αντιδραστικό τρόπο τις επιδιώξεις του ξένου και εγχώριου μεγάλου κεφαλαίου. Θα στρέφει το τιμόνι πιο αντιλαϊκά και πιο αντιδημοκρατικά, σύμφωνα με τις επιταγές της ΕΕ και της τρόικα. Η ενισχυμένη οικονομική διακυβέρνηση, το Σύμφωνο Σταθερότητας, η τραπεζική ένωση, είναι αντιλαϊκά εργαλεία στην υπηρεσία του κεφαλαίου. Ήδη από τον Γενάρη του 2014 έχει ενισχυθεί η εποπτεία, ο έλεγχος σε κάθε κράτος – μέλος, ανεξάρτητα αν έχει ενταχθεί σε μνημόνιο ή όχι, ανεξάρτητα από το ύψος του χρέους και των ελλειμμάτων του.
Η αφαίμαξη του πλούτου της χώρας και του ελληνικού λαού θα συνεχιστούν και θα ενταθούν, στο βαθμό που δεν υπάρξουν αντιστάσεις.
2.Δεν μας βρίσκουν σύμφωνους απόψεις που εξωραΐζουν την ΕΕ, που κρύβουν ουσιαστικά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ένωση καπιταλιστικών κρατών, είναι στήριγμα του κεφαλαίου, ότι οι αποφάσεις της επιβάλλονται απ’ τις σύγχρονες ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και δεν τίθενται σε διαπραγμάτευση.
Οι προτάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ΕΕ περιλαμβάνουν: Την πραγματοποίηση Ευρωπαϊκής Συνδιάσκεψης για το χρέος, αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης των κρατών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, την αλλαγή θεσμικών αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα διάφορα όργανα της ΕΕ (Ευρωκοινοβούλιο, Κομισιόν κλπ.), τη σχετική χαλάρωση των ελέγχων στα κράτη-μέλη κλπ.
Τέτοιες προτάσεις σηματοδοτούν αναγκαίες προσαρμογές για την «επιβίωση της ΕΕ» στις σημερινές συνθήκες, με στόχο τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Όλα αυτά βεβαίως δεν αλλάζουν το χαρακτήρα της ΕΕ και τις βαρύτατες επιπτώσεις στο λαό και στην εθνική οικονομία.
Πολλοί είναι αυτοί που θέτουν το ερώτημα: μα είναι υποχρεωτικό να έρθουμε σε ρήξη με την ΕΕ; Μήπως μπορεί να αλλάξει η ΕΕ, να υπάρξει ένα κύμα προοδευτικών και αριστερών κυβερνήσεων σε όλη την ΕΕ;
Δυστυχώς η πραγματικότητα είναι συγκεκριμένη. Οι ιδρυτικές συνθήκες της ΕΟΚ και οι μετέπειτα της ΕΕ, ειδικά από το Μάαστριχτ και μετά δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο. Δημιούργησαν μια σειρά μηχανισμούς που είναι βαθιά συνυφασμένοι με τις πολυεθνικές. Δημιούργησαν ένα μηχανισμό που αυξάνει την απόσταση ανάμεσα στις πλούσιες και στις φτωχές χώρες αλλά και την απόσταση ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς στο εσωτερικό των κρατών, τόσο των ισχυρών όσο και των μη ισχυρών. Τα στοιχεία και η πραγματικότητα βοούν.
Πίσω από την τυπική ισοτιμία των κρατών στα όργανα της ΕΕ υπήρχε πάντοτε η πραγματική ανισοτιμία και η επιβολή της θέλησης των ισχυρών. Ακόμη και η τυπική ισοτιμία δεν υπάρχει πλέον. Μετά τη συνθήκη της Νίκαιας και τις επόμενες μεταρρυθμίσεις έχει καμφθεί σε όφελος μιας θεσμικής ανισοτιμίας.
Μήπως όμως παρόλα αυτά υπάρξει ένα ντόμινο φιλολαϊκών εξελίξεων; Τα πορίσματα της κοινωνιολογίας, της πολιτικής και οικονομικής επιστήμης δεν συνηγορούν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Λειτουργεί ο νόμος της ανισόμετρης οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης έτσι ώστε αποκλείεται να συμβούν φιλολαϊκές αλλαγές ταυτόχρονα ή σχεδόν ταυτόχρονα σε όλη την ΕΕ. Μια πρόχειρη ματιά στην πρόσφατη και παλαιότερη ιστορία των κινημάτων των διαφόρων χωρών αρκεί για να πειστεί κανείς.
3.Υπάρχουν όμως και πολιτικές δυνάμεις στο χώρο της Αριστεράς που τοποθετούνται ενάντια στην ΕΕ. Αυτό είναι καταρχήν θετικό. Προσφέρουν όμως κακή υπηρεσία όσοι θέτουν ως προϋπόθεση και προαπαιτούμενο της ρήξης με την ΕΕ την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Γιατί;
Α. Γιατί έτσι αναιρείται ο στόχος της ρήξης και εξόδου από την ΕΕ και παραπέμπεται σε ένα άγνωστο μέλλον,
Β. γιατί δεν αξιοποιείται η εναντίωση στην ΕΕ, οι ορατές πλέον από ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του λαού αρνητικές επιπτώσεις, δεν αξιοποιούνται ως μοχλός συσπείρωσης ευρύτερων λαϊκών δυνάμεων για τη δημιουργία κινήματος σήμερα που θα ανοίξει το δρόμο της παραπέρα ριζοσπαστικοποίησης.
Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης του θέματος υπονομεύει στην πραγματικότητα και καθιστά ανέφικτη και τη ρήξη με την ΕΕ και την επαναστατική αλλαγή.
Δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες στο λαό και στο λαϊκό κίνημα όσοι αρνούνται τη συσπείρωση ευρύτερων δυνάμεων γύρω από ένα πρόγραμμα σαν αυτό που προαναφέρθηκε εμμένοντας σε στείρα ρητορεία περί «αντικαπιταλιστικής ανατροπής» ή «λαϊκής οικονομίας και εξουσίας».
Οι ανάγκες και εμείς
Σήμερα φαίνεται έντονα η έλλειψη ενός λαϊκού μετώπου, ενός μετώπου αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού.
Σήμερα διακρίνεται επίσης η έλλειψη μιας επαναστατικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης που, βασισμένη στη μαρξιστική-λενινιστική ανάλυση, θα αναλάβει πρωτοβουλία για τη σύμπηξη ενός τέτοιου μετώπου.
Γι’ αυτό, ο σύλλογος Γ.ΚΟΡΔΑΤΟΣ θα συνεχίσει τις ιδεολογικές, πολιτικές, συνδικαλιστικές, πολιτιστικές παρεμβάσεις του. Θα προσπαθήσει καταρχήν να συντηρήσει τη φλόγα του μαρξισμού-λενινισμού, να συμβάλλει στο έργο της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος και, σε διαλεκτική σχέση με αυτή την προσπάθεια, στο έργο της συγκρότησης αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού μετώπου που τόσο έχει ανάγκη ο λαός μας.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι «οι νύχτες είναι γκαστρωμένες», όπως έλεγε ο Χαρίλαος Φλωράκης