Ο υπόλοιπος κόσμος δεν εμπιστεύεται τη Δύση

(Σημείωμα που δημοσίευσε στο γαλλικό περιοδικό Marianne o γνωστός Γάλλος δημογράφος, ιστορικός και ανθρωπολόγος Emmanuel Todd )

Αν με ρωτούσαν ποια έννοια χαρακτηρίζει καλύτερα τη σημερινή Δύση θα απαντούσα χωρίς δισταγμό: η «ψευδής συνείδηση». Δεν ξέρουμε πλέον τι είμαστε, τι είναι οι άλλοι και τι σκέπτονται για εμάς. Αφήσαμε να καταστραφούν οι βιομηχανίες μας και οι εργατικές μας τάξεις. Οι ανισότητες εκτοξεύονται και το επίπεδο διαβίωσής μας πέφτει. Στις ΗΠΑ, το προσδόκιμο επιβίωσης των φτωχών μειώνεται. Η ισχύς του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχει μεταμορφώσει το πολιτικό σύστημα σε άθυρμα των πλουσίων. Παντού στη Δύση, η νέα εκπαιδευτική διαστρωμάτωση έχει δημιουργήσει ξεχωριστούς κόσμους για όσους έχουν ανώτερη εκπαίδευση και για τους ημι-πολίτες με δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εάν οι οικονομικοί και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί επέτρεψαν να επιβιώσουν οι θεσμοί της δημοκρατίας, έχουν πάντως καταστρέψει τα ήθη της.

Οι δυτικές δημοκρατίες έχουν μεταλλαχθεί, έχουν γίνει, χωρίς κανείς να το αντιληφθεί, «κάτι άλλο». Ένα δυτικό έθνος δίχως «ψευδή συνείδηση» θα αναγνώριζε τον εαυτό του ως φιλελεύθερη ολιγαρχία, παρά ως δημοκρατία. Όμως πιστεύουμε πάντα ότι είμαστε φιλελεύθεροι και δημοκρατικοί και συνεχίζουμε να διακηρύσσουμε την ανωτερότητά μας και την οικουμενικότητα των αξιών μας. Και στο όνομα αυτών των αξιών αντιμαχόμαστε στην Ρωσία, για να βοηθήσουμε την Ουκρανία να διατηρήσει την ανεξαρτησία και την εδαφική της ακεραιότητα. Προσθέτοντας την αμνησία στην «ψευδή συνείδηση», προτιμήσαμε τις οικονομικές κυρώσεις από την αποστολή στρατευμάτων, χωρίς κανείς να μας θυμίσει ότι αυτό το πολεμικό εργαλείο δεν είναι διόλου χαμηλής έντασης. Οι κυρώσεις αποτελούν κλασικό συστατικό του ολοκληρωτικού πολέμου. Ο Nicholas Mulder, λαμπρός Ολλανδός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ, μας θυμίζει, στο βιβλίο του The Economic Weapon(Yale, 2022), ότι οι κυρώσεις της Κοινωνίας των Εθνών άντλησαν έμπνευση από τον συμμαχικό αποκλεισμό του 1914-1918, που ευθύνεται για 300.000 θανάτους στις Κεντρικές Αυτοκρατορίες και για 500.000 θανάτους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι οικονομικές κυρώσεις κατά του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεϊν sanctions, με τη σειρά τους, άφησαν πίσω τους 300.000 νεκρούς.

Η συνέχεια στο Κοσμοδρόμιο