του Δημήτρη Καλτσώνη
καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 19-20/3/2022
Η Τουρκία, που με το δικό της ιδιαίτερο τρόπο αποστασιοποιήθηκε εν μέρει τουλάχιστον από το ΝΑΤΟ στο ουκρανικό, κατόρθωσε να εμφανίζεται ως διεθνής παράγοντας διεκδικώντας ρόλο εγγυήτριας δύναμης. Δεν συμμετέχει στις κυρώσεις, εξακολουθεί να κρατά ανοιχτή την επικοινωνία με τη Ρωσία σε διπλωματικό, οικονομικό και σε επίπεδο στρατιωτικών εξοπλισμών.
Τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα ακολουθούσε πολιτική ενεργητικής ουδετερότητας και μη εμπλοκής στον πόλεμο; Τα οφέλη που θα είχε αποκομίσει αρχίζουν να φαίνονται μέρα με τη μέρα πιο καθαρά.
Πρώτο, θα μπορούσε να συμβάλλει διπλωματικά, μαζί με άλλες χώρες, στην αποκατάσταση της ειρήνης, στην ειρηνική διαπραγμάτευση και διευθέτηση των διαφορών, ώστε να σταματήσει ο πόλεμος, να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα στο πλαίσιο μιας διεθνούς συμφωνίας αμοιβαίων εγγυήσεων στη βάση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Έτσι θα μπορούσε ο λαός της Ουκρανίας προοπτικά να ζήσει ελεύθερος σε μια ανεξάρτητη, ουδέτερη, δημοκρατική χώρα.
Πριν λίγες μέρες φαινόταν ουτοπικό, τώρα όμως που συζητιέται ανάμεσα σε Ουκρανία και Ρωσία το ενδεχόμενο μια μη ΝΑΤΟϊκής Ουκρανίας, αποδεικνύεται πως κάθε άλλο παρά αδύνατο είναι. Η χώρα μας θα κέρδιζε πολλαπλά, ηθικά και διπλωματικά, εάν είχε πρωταγωνιστήσει στην αποκατάσταση της ειρήνης αντί να γίνεται η θλιβερή ουρά των πολεμικών ιαχών του ΝΑΤΟ.
Δεύτερο, θα είχε κατορθώσει να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Ρωσία έτσι ώστε να υπάρχει πάντοτε ένα κάποιο αντίβαρο στις παράνομες διεκδικήσεις του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος. Αντίθετα τώρα, με τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης δημιουργήσαμε ίσως έναν ακόμη εχθρό. Αν σε αυτό προστεθεί ότι το ΝΑΤΟ ουδέποτε έβαλε πραγματικό φραγμό στην Τουρκία, η απομόνωση της Ελλάδας είναι σχεδόν πλήρης.
Τρίτο, μην κλείνοντας την πόρτα προς τη Ρωσία, καταψηφίζοντας και μη συμμετέχοντας στις κατά παραβίαση του διεθνούς δικαίου κυρώσεις της Δύσης, θα είχαμε τη δυνατότητα εξεύρεσης εναλλακτικών οπλικών συστημάτων για την άμυνα του Αιγαίου. Αντίθετα τώρα, ακόμη και τα λίγα ρωσικά συστήματα που διαθέτει η χώρα μας, κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς ανταλλακτικά. Θα συνεχίσουμε δηλαδή να εξαρτόμαστε μονομερώς από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που ούτε κυρώσεις δέχτηκαν να επιβάλλουν ποτέ στην Τουρκία, αλλά και σε κρίσιμες στιγμές για την εθνική μας κυριαρχία διέκοψαν τη ροή των ανταλλακτικών ενισχύοντας έτσι έμμεσα την Τουρκία.
Όπως και όποτε και αν κλείσει το ουκρανικό, το βέβαιο είναι ότι σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων για τη διανομή των σφαιρών επιρροής θα οξυνθεί. Η διαφύλαξη της ειρήνης και της εθνικής μας κυριαρχίας είναι ζωτικής σημασίας. Η συμμετοχή μας στην εντεινόμενη επιθετικότητα του ΝΑΤΟ δεν προάγει κανένα από τα δύο αγαθά. Μπορεί να συμβάλλει στη διαφύλαξή τους μόνο μια ανεξάρτητη φιλειρηνική εξωτερική πολιτική, έξω από στρατιωτικούς συνασπισμούς, που θα κρατά ξεκάθαρες αποστάσεις από τους πολέμους για σφαίρες επιρροής και που ελισσόμενη θα αξιοποιεί επιδέξια τις αντιθέσεις των μεγάλων δυνάμεων.
