Στους αντίποδες της ψηφιακής ελευθερίας

Μιχάλης Παναγιωτάκης

Η Αυστραλία καταργεί τα ψηφιακά δικαιώματα και θεσμοθετεί ασύλληπτη αστυνομική ασυδοσία με τα πολύ προσωπικά δεδομένα των πολιτών της – και όχι μόνο

ε ποια χώρα θα φανταζόσασταν πως αναφερόμουν αν σας έλεγα πως αυτές τις ημέρες το κοινοβούλιό της ψήφισε νόμο που επιτρέπει στις αρχές της, χωρίς δικαστική επίβλεψη, να παρεμβαίνουν σε προσωπικούς λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης, να υποκλέπτουν και να αλλοιώνουν τα δεδομένα των πολιτών της, ενώ έχει στα σκαριά και την πλήρη κατάργηση της διαδικτυακής ανωνυμίας- την “αποανωνυμοποίηση” του διαδικτύου.

Αν σκεφτήκατε την Κίνα, κάνετε λάθος. Θα εκπλαγείτε μάλιστα ίσως να μάθετε πως το διαβόητο σύστημα κοινωνικής πίστωσης της χώρας, το οποίο παρουσιαζόταν σαν εργαλείο οργουελικής επιτήρησης, είναι κάτι πολύ λιγότερο από αυτό, έχει πολύ μικρότερη κλίμακα, αναπτύσσεται αργά και είναι εργαλείο που προς το παρόν αφορά κυρίως την εταιρική διακυβέρνηση. Επίσης, πως στην κοινωνία της Κίνας υπάρχει πια αντίδραση στη διευρυμένη επιτήρηση, κάτι που έχει οδηγήσει επαρχίες της στον περιορισμό των καμερών σε δημόσιους χώρους, έχει δικαιώσει δικαστικά καταγγελίες για κατάχρηση βιομετρικών στοιχείων, έχει οδηγήσει στην υπερψήφιση τον περασμένο μήνα ενός από τους αυστηρότερους νόμους στον κόσμο για την προστασία του ιδιωτικού απόρρητου από την εταιρική κατάχρηση προσωπικών δεδομένων, σε σημείο να απαγορεύει τη λειτουργία για αυτόν τον λόγο, σε εταιρείες με χρηματοδότηση δεκάδων εκατομμυρίων που στις ΗΠΑ δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα λειτουργίας. Μάλιστα υπάρχει η ανησυχία στην Αμερικανική Γερουσία για το ενδεχόμενο η Κίνα να έχει ξεπεράσει πια τις ΗΠΑ στο πεδίο της προστασίας των ψηφιακών δικαιωμάτων του καταναλωτή.

Αλλά για να επιστρέψουμε στο αρχικό μας ερώτημα και να το πάρει το ποτάμι, η χώρα που με ευρεία συναίνεση ουσιαστικά καταργεί κάθε υπόνοια ψηφιακών δικαιωμάτων των πολιτών της είναι η Αυστραλία.

Αν σας φαίνεται υπερβολική αυτή η διατύπωση, ας δούμε τι προβλέπει ο νόμος “Ταυτοποίησης και Παρεμβολής δεδομένων” της Αυστραλίας, όπως τα περιγράφει το ακτιβιστικό blog της Hanna Bozakov:

Το νομοσχέδιο “Προσθήκη στη νομοθεσία περί παρακολούθησης (Ταυτοποίηση και Παρεμβολή) 2020, παρέχει στην Ομοσπονδιακή Αστυνομία της Αυστραλίας και την Επιτροπή Πληροφοριών για τον Έγκλημα, τρεις νέες εξουσίες για την αντιμετώπιση του διαδικτυακού εγκλήματος:

–Ένταλμα παρεμβολής δεδομένων (data disruption warrant): δίνει στην αστυνομία το δικαίωμα να “παρεμβάλλεται” στα δεδομένα τροποποιώντας, αντιγράφοντας, προσθέτοντας ή διαγράφοντάς τα

– Ένταλμα δικτυακής δραστηριότητας: επιτρέπει στην αστυνομία να συλλέγει πληροφορίες από συσκευές ή δίκτυα που χρησιμοποιούνται ή ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν, από όσους υπόκεινται στο ένταλμα

– Ένταλμα ανάληψης ελέγχου λογαριασμού: επιτρέπει στην αστυνομία να αναλάβει τον έλεγχο ενός διαδικτυακού λογαριασμού (π.χ. στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) για τους σκοπούς της συλλογής πληροφοριών για μια έρευνα

Οι δύο αυτές υπηρεσίες των αυστραλιανών σωμάτων ασφαλείας θα έχουν σύντομα την εξουσία να τροποποιούν, να προσθέτουν, να αντιγράφουν ή να διαγράφουν τα δεδομένα όποιων χρηστών είναι ύποπτοι κατά τη διερεύνηση κάποιου σοβαρού εγκλήματος…” Αξίζει να σημειωθεί πως παρότι ο νόμος “πουλήθηκε” πολιτικά στην Αυστραλία (όπως όλοι οι σχετικοί νόμοι καταστρατήγησης ψηφιακών δικαιωμάτων) σαν όπλο εναντίον της τρομοκρατίας και της παιδικής πορνογραφίας, η ισχύς του αφορά κάθε έγκλημα που ενδέχεται να τιμωρείται με φυλάκιση άνω των τριών ετών.

Αυτό σημαίνει πρακτικά, όπως σημειώνουν ο James Jin Kang και η Jumana Abu-Khalaf στο The Conversation πως “οι αναρτήσεις στο Facebook ή το Twitter μπορούν πλέον να τροποποιούνται σιωπηρά από την κυβέρνηση της Αυστραλίας”. Πρόκειται πραγματικά για την κατάργηση κάθε δικαιώματος στην ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο, αλλά και την πρωτοφανή δυνατότητα να “στήνει” νόμιμα η αστυνομία στοιχεία για να εμπλέξει τον οποιονδήποτε ως ύποπτο.

Αυτό δεν αφορά μόνο την Αυστραλία βέβαια. Με δεδομένη την συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών των 5 αγγλογενών χωρών (τα Πέντε Μάτια), η Αυστραλία μπορεί να γίνει το μακρύ χέρι των Αμερικάνων π.χ. για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πληροφορίες πολιτών τους με οιαδήποτε σχέση με την Αυστραλία.

Το ίδιο ισχύει άλλωστε και για την προηγούμενη σοκαριστικά ολοκληρωτική νομοθέτηση της Αυστραλίας πριν τρία χρόνια, τον νόμο περί Συνδρομής και Πρόσβασης (Assistance and Access Act), ο οποίος απαιτεί από όλες τις υπηρεσίες μηνυμάτων και φωνητικών κλήσεων (π.χ. WhatsApp, Signal κτλ) να παρέχουν στην Αυστραλιανή κυβέρνηση πρόσβαση σε κάθε συνομιλία που θα ζητηθεί, αναγκάζοντάς τες να “ξεγελάνε” τους χρήστες τους που θα επικοινωνούν με την εντύπωση πως το κάνουν ιδιωτικά. Δείτε το εξαιρετικό και χιουμοριστικό βιντεάκι της αυστραλιανής ομάδας του Juice Media για το τι σημαίνει αυτός ο νόμος.