Κατά πόσο θέλουμε μια «αμερικάνικου τύπου» αστυνομία;

Με αφορμή την εκτέλεση του 18χρονου Ρομά από αστυνομικούς στο Πέραμα, έκαναν την εμφάνισή τους τα γνωστά αιτήματα «να λυθούν τα χέρια της αστυνομίας». Οι εικόνες των δολοφονημένων Αφροαμερικάνων από αστυνομικούς με «λυμένα χέρια» στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά και μια ματιά στα νούμερα, αποδεικνύουν ότι η αστυνομική βαρβαρότητα δεν αποτελεί λύση.

Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης

Στον απόηχο της επιθανάτιου λυγού του Τζόρτζ Φλόιντ κάτω από τη μπότα του αστυνομικού Ντέρεκ Σόβιν το Μάιο του 2020, η «Πρωτοβουλία Πολιτικής για τις Φυλακές», διαπίστωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τουλάχιστον τριπλάσιο αριθμό αστυνομικών δολοφονιών σε σύγκριση με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet, οι αριθμοί της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών υπομετρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση

Οι μαύροι ήταν το 26% εκείνων που σκοτώθηκαν από την αστυνομία το 2021, παρά το γεγονός ότι ήταν μόνο το 13% του πληθυσμού, σύμφωνα με το «Χαρτογραφόντας την αστυνομική βία», που καταμέτρησε συνολικά για φέτος 878 αστυνομικές δολοφονίες, μέχρι σήμερα. Υπεύθυνος είναι ο δομικός ρατσισμός στις ΗΠΑ, όπως κατέδειξε ο ειδικός ανταποκριτής των Ηνωμένων Εθνών σε ζητήματα σύγχρονων μορφών ρατσισμού, φυλετικής διάκρισης, ξενοφοβίας και σχετικών μορφών διακρίσεων και συνοψίζει το «Ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2019». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι ενήλικες αφροαμερικανικής καταγωγής έχουν 5,9 περισσότερες πιθανότητες να φυλακιστούν από ότι λευκοί ενήλικες. Παράλληλα, τα τελευταία 40 χρόνια, οι εργαζόμενοι Αφροαμερικάνοι υπομένουν σταθερά διπλάσιο ποσοστό ανεργίας περίπου από αυτό των λευκών συμπολιτών τους, με το τυπικό πλούτο ενός λευκού νοικοκυριού να είναι σχεδόν 10 φορές μεγαλύτερο από της μέσης αφροαμερικανικής οικογένειας.

Παρά την αστυνομική βαναυσότητα, παρατηρείται ανησυχητική αύξηση των βίαιων εγκλημάτων, σύμφωνα με την έκθεση «Το έγκλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, 2018». Επιπλέον, εκθεση από το Στατιστικό Γραφείο Δικαιοσύνης το 2019 έδειξε ότι ο αριθμός των θυμάτων βίαιων εγκλημάτων ηλικίας 12 ετών και άνω στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 3,3 εκατομμύρια το 2018, αυξανόμενος επί τρία συναπτά έτη. Την ίδια στιγμή η κακή διαχείριση των υποθέσεων από την αστυνομία είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια εμπιστοσύνης του κοινού, με πολλά θύματα να μην αναφέρουν ένα έγκλημα από την αίσθηση ότι η αστυνομία «δεν θα ήθελε ή δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να βοηθήσει», ιστότοπος του ερευνητικού κέντρου Pew.

Ο θεσμικός ρατσισμός δεν περιορίζεται στη μητρόπολη του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Η χώρα μας, για παράδειγμα, έχει επικριθεί δύο φορές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, καθώς παραβιάζει τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη σε ότι αφορά την πολιτική της έναντι των Ρομά στον τομέα της στέγασης. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μεταξύ 1998-2002, 502 Αλβανικά παιδιά Ρομά εξαφανίστηκαν από το Ελληνικό Ίδρυμα Παιδιών Αγίας Βαρβάρας, ενώ οι υποθέσεις αυτές δεν ερευνήθηκαν από τις Ελληνικές αρχές έως ότου η Ευρωπαϊκή Ένωση ανάγκασε μια έρευνα. Σύμφωνα με την έκθεση, τα παιδιά πιθανότατα πωλήθηκαν σε διακινητές ανθρώπων για σεξουαλική δουλεία ή για συγκομιδή οργάνων.

Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η κρατική εγκατάλειψη είναι υπεύθυνη, για τα υψηλά ποσοστά παιδικής εργασίας και κακοποίησης, τη χαμηλή σχολική φοίτηση, την υποβάθμιση στην υγεία, τις αστυνομικές διακρίσεις και τη διακίνηση ναρκωτικών.

Αν οι Ρομά αναλογούν στους Αφροαμερικάνους της πατρίδας μας, τότε σίγουρα η αμερικάνικη πρακτική των αστυνομικών δολοφονίων, της βίας και της αυθαιρεσίας, δεν έχει να προσφέρει τίποτα άλλο, παρά μόνο αναπαραγωγη του ρατσισμού, με αποτέλεσμα περαιτέρω περιθωριοποίηση και επιπλέον θάνατο.

Η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ» κάνει ξεκάθαρα λόγο για δολοφονία και θυμίζει και άλλα πρόσφατα «περιστατικά δολοφονιών ρατσιστικού μίσους κατά μελών της κοινότητας των Ελλήνων Ρομά», ενώ διερωτάται με νόημα «πού είναι η αμεροληψία, η αντικειμενικότητα και η δεοντολογία των ΜΜΕ στη συγκεκριμένη υπόθεση;» όταν ο νεκρός αναφερόταν ως 20χρονος και σεσημασμένος, ενώ όπως ήταν 18χρονος και το «βεβαρημένο» παρελθόν του ήταν ότι είχε κατηγορηθεί ως ανήλικος για κλοπή μοτοποδηλάτου.

Με τα παραπάνω ερωτήματα στο νου, κλείνουμε με ένα απόσπασμα από το «Gelem, Gelem», το λεγόμενο εθνικό ύμνο των Ρομά, ως μια υπενθύμιση πως οι ζωές τους μετράνε: