του Βασίλη Λιόση
Όσο κρατάει ο εγκλεισμός, όλο και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν την ευκαιρία να ασκηθούν. Όποιος κάνει μία βόλτα στους δρόμους, πρώτη φορά θα δει τόσους ανθρώπους να κάνουν τζόκινγκ. Προ καραντίνας οι περισσότεροι αφήναμε τα σώματά μας να τεμπελιάζουν. Ή μήπως δεν τα αφήναμε; Μήπως οι ατελείωτες υποχρεώσεις και το ανηλεές τρέξιμο της καθημερινότητας μας εμπόδιζε να ασκηθούμε με ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε σώμα και ψυχολογία;
Σημειώνεται, παράλληλα, κάτι πρωτοφανές σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα οξεία εμφράγματα του μυοκαρδίου έχουν μειωθεί εντυπωσιακά σε όλο τον κόσμο. Σε μερικές περιπτώσεις οι μειώσεις αυτές φτάνουν και το 80%! Οι επιστήμονες έχουν δώσει ως πιθανή εξήγηση την αποφυγή των ασθενών να προσέρχονται στα νοσοκομεία λόγω κορονοϊού, αλλά θεωρούν επίσης ως πιθανές αιτίες τη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων εξαιτίας της περιορισμένης κυκλοφορίας αυτοκινήτων και αεροπλάνων και τη μείωση του εργασιακού στρες.
Ένα τρίτο αξιοσημείωτο περιστατικό είναι πως σε κάποιες περιοχές του πλανήτη επιστρέφει η φύση. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η Βενετία, στην οποία εθεάθησαν κύκνοι να κολυμπούν στα κανάλια της, και η ανατολικότερη ακτή του Μεξικό, στη χερσόνησο Γιουκατάν, στην οποία εθεάθησαν Ιαγουάροι, δερματοχελώνες, κροκόδειλοι και ένα απειλούμενο είδος φασιανού που ονομάζεται great curassow (η απουσία τουρισμού εξηγεί την επιστροφή της φύσης).
Μήπως, λοιπόν, όλα αυτά πρέπει να μας κάνουν να αναστοχαστούμε για τον τρόπο ζωής μας; Και αν καταλήξουμε πως πράγματι κάτι πρέπει να αλλάξει, μήπως η όποια αλλαγή δεν μπορεί να επέλθει σε ατομική βάση; Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, μήπως η ατομική αλλαγή οδηγεί στη μετατροπή μας σε ένα είδος κοσμοκαλόγερου; Και ποιος θα είναι αυτός ο νέος τρόπος ζωής και πώς συλλογικά θα καταφέρουμε να φέρουμε την ποθούμενη αλλαγή;
Όταν φεύγει από τη ζωή ένα οικείο πρόσωπο έρχονται στο μυαλό μας πολλά ερωτήματα. Φιλοσοφικά ερωτήματα και ερωτήματα ύπαρξης. Μόλις τελειώσει η περίοδος του πένθους τα ερωτήματα ασθενούν ή φεύγουν. Τώρα τα πράγματα δεν αφορούν τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Το σοκ που βιώνουμε είναι ισχυρό και είναι απόρροια αυτής της πολύ πρωτότυπης κατάστασης καραντίνας. Ζούμε μία νέα κρίση που θα έχει συνέχεια. Και η συνέχεια θα είναι σκληρή· στα όρια του εφιαλτικού: αύξηση της φτώχιας, αύξηση της ανεργίας, αύξηση του δημόσιου χρέους, περιορισμός των ελευθεριών. Το παρελθόν δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες. Αν δεν είμαστε εκπρόσωποι της άλλης πλευράς ή αν δεν είμαστε ιδεοληπτικοί, γνωρίζουμε πολύ καλά ποιος θα είναι και πάλι αυτός που θα πληρώσει τα απότοκα της κρίσης. Η παγκόσμια κρίση του 2008 μπορεί να φαντάζει ως παιδική χαρά μπροστά σε αυτό που έρχεται. Τα όποια ερωτήματα έχουν ανακύψει πρέπει να συνεχίσουν να μας βασανίζουν. Και όχι μόνο να μας βασανίζουν, αλλά να τολμήσουμε να δώσουμε ρηξικέλευθες απαντήσεις. Αυτές που μοιάζουν ουτοπικές αλλά είναι οι μόνες ρεαλιστικές.
