Γιατί εξακολουθεί και ισχύει η απαγόρευση μετά τις 9 το βράδυ και γιατί εξαγγέλθηκε νέος περιορισμός στις συγκεντρώσεις;

του Βασίλη Λιόση

Γιατί άραγε ενώ οι εργαζόμενοι πάνε κανονικά στη δουλειά τους, ενώ οι δρόμοι σφύζουν από κυκλοφορία, τα καταστήματα άνοιξαν και σε λίγες ημέρες ανοίγουν και τα σχολεία, στα μέσα μαζικής μεταφοράς στοιβάζεται ο κόσμος, η κυκλοφορία μετά τις 9 το βράδυ βρίσκεται ακόμη σε ισχύ; Και γιατί εξαγγέλθηκε νέος απαράδεκτος περιορισμός των συγκεντρώσεων; Με βάση αυτό το ερώτημα καταθέτω ορισμένες σκέψεις:

1. Τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι απαραίτητα. Τέτοια έλαβαν και κράτη μη καπιταλιστικά και με εξαιρετικά αναπτυγμένο δημόσιο τομέα υγείας. Αναφέρομαι ασφαλώς στην Κούβα.
2. Τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης, ωστόσο, στόχευαν κατά βάση σε τρία επίπεδα: α) να «απαντήσουν» στον συνεχώς υποβαθμισμένο δημόσιο τομέα της υγείας, β) να δώσουν την εντύπωση πως η κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα, άρα ότι λειτουργεί το επιτελικό κράτος και γ) να εμπεδώσει ο λαός ένα πνεύμα υποταγής και αναγκαστικής πειθάρχησης.
3. Μήπως αυτό το τελευταίο είναι μία υπερβολική εκτίμηση; Ας δούμε τα έργα και τις ημέρες της κυβέρνησης: νόμος για τον περιορισμό των διαδηλώσεων, απαγόρευση συγκέντρωσης στις 17 Νοέμβρη, απαγόρευση εκδηλώσεων τιμής για τον Γρηγορόπουλο, πανεπιστημιακή αστυνομία, πρόσληψη κι άλλων αστυνομικών, αγορά κι άλλων περιπολικών κι εσχάτως προσπάθεια επιβολής εμποδίων στη δουλειά των δημοσιογράφων. Με όλα αυτά δεν έχει δικαίωμα κάποιος να συμπεράνει ότι ορισμένα τουλάχιστον εκ των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης έχουν πολιτικές προεκτάσεις που σχετίζονται με την επιβολή ενός αστυνομικού κράτους;
4. Σε αυτή την κατεύθυνση ήταν ενταγμένη και η αρχική απόφαση για αύξηση του προστίμου σε 500 ευρώ καθώς και η εξαγγελία της υφυπουργού παιδείας για επιβολή προστίμων στους μαθητές, εφόσον δεν θα γυρίζουν μετά τη λήξη του ωραρίου στο σπίτι. Βεβαίως, οι εξαγγελίες στη συνέχεια αναιρέθηκαν, αλλά αυτό έγινε γιατί μετρήθηκαν οι κοινωνικές αντιδράσεις.
5. Επίσης, πρέπει να έχουμε υπόψη μας σχετικά με το τι επίκειται. Μετά τη λήξη του συναγερμού, όταν κι αν αυτή γίνει, μας περιμένει μία νέα πραγματικότητα: αύξηση φτώχιας, ανεργίας, κι άλλα καταστήματα με λουκέτα, περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Η νέα αυτή κατάσταση πιθανώς να επιφέρει κοινωνικές εκρήξεις και το (καπιταλιστικό) κράτος προετοιμάζεται κάνοντας πράξη τη λαϊκή ρήση «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Άλλωστε η πανδημία μια χαρά εξυπηρέτησε τα ισχυρότερα, τουλάχιστον, τμήματα της ελληνικής τάξης. Οι σχετικές έρευνες δείχνουν νέα αύξηση κερδών και ένα εργασιακό τοπίο διαλυμένο.

Κάποια στιγμή η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 9.00 θα αρθεί, ίσως και τα μέτρα περιορισμού των συγκεντρώσεων αν και για αυτό ας κρατήσουμε τις επιφυλάξεις μας. Σε αυτό που ευελπιστούν οι εθνοπατέρες είναι η εκγύμναση του μυαλού. Η διαμόρφωση μιας ανεκτικής συνείδησης που στην πρώτη (παράλογη) απαγόρευση θα είναι έτοιμη όχι μόνο να πει «ναι» αλλά να λειτουργήσει και με τη λογική του κοινωνικού αυτοματισμού: με επίθεση σε όποιον δεν «προσαρμόζεται» στις εκάστοτε κανονικότητες ή τις ειδικές στιγμές έκτακτων αναγκών.