Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 Οι ατραποί του μέλλοντος και ο πόλεμος της μνήμης: ο αντισοβιετισμός ως αντικομουνισμός της εποχής μας Περικλής Παυλίδης Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ. Η καπιταλιστική Ευρώπη αναθεωρεί την ιστορία Εδώ και πλέον 30 χρόνια δεν υφίσταται η Σοβιετική Ένωση και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο της Ευρώπης. Ωστόσο ένας ιδιαίτερος πόλεμος με ογκούμενη σφοδρότητα διεξάγεται εναντίον της, εναντίον της μνήμης και κληρονομιάς της. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση: «ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος […] ξεκίνησε ως άμεσο αποτέλεσμα της διαβόητης Συνθήκης μη επιθέσεως της 23ης Αυγούστου 1939 μεταξύ Ναζί και Σοβιετικών […] και των μυστικών πρωτοκόλλων της, βάσει των οποίων δύο ολοκληρωτικά καθεστώτα που είχαν ως κοινό στόχο να κατακτήσουν τον κόσμο διαίρεσαν την Ευρώπη σε δύο σφαίρες επιρροής· […] το ναζιστικό και το κομμουνιστικό καθεστώς διέπραξαν μαζικούς φόνους, γενοκτονία και εκτοπίσεις, και προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου στην ιστορία της ανθρωπότητας απώλεια ανθρώπινων ζωών και στέρηση ελευθερίας, […]». Το απόσπασμα αυτό είναι από το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Σεπτεμβρίου 2019 με τίτλο «Η σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης», το οποίο κατατέθηκε από τις παρατάξεις σχεδόν ολόκληρου του πολιτικού φάσματος (από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Συντηρητικούς Μεταρρυθμιστές και τους Φιλελεύθερους, μέχρι τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες) και επικυρώθηκε με 535 ψήφους υπέρ, 66 κατά και 52 λευκά. Είχε προηγηθεί η Διακήρυξη της Πράγας για την Ευρωπαϊκή Συνείδηση και τον Κομμουνισμό στις 3 Ιουνίου 2008, βάσει της οποίας η 23η Αυγούστου ανακηρύχτηκε σε Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού. Όπως διαπιστώνουμε η επίσημη «ιστορική μνήμη» στη γηραιά ήπειρο διαμορφώνεται σε κατεύθυνση ταύτισης της Σοβιετικής Ένωσης με τη Ναζιστική Γερμανία, των κομμουνιστών με τους ναζί, γεγονός που αποκαλύπτει μιαν εξαιρετική ιδεολογική μετατόπιση συγκριτικά με την αντισοβιετική προπαγάνδα του ψυχρού πολέμου. Ο σύγχρονος αντισοβιετισμός είναι συνυφασμένος με τον ιστορικό αναθεωρητισμό, ο οποίος αποτελεί κομβική ιδεολογική έκφραση του αντικομμουνισμού των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικός στόχος του ιστορικού αναθεωρητισμού είναι η παραχάραξη και παραμόρφωση της ιστορικής μνήμης. Πρόκειται για προπαγανδιστική αφήγηση η οποία, επιγραμματικά μιλώντας, α) ξεπλένει τον φασισμό, μειώνει την ιστορική του ευθύνη για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, 1 Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 β) συγκαλύπτει τις βαθιές ρίζες του φασισμού-ναζισμού στα αστικά καθεστώτα των Ευρωπαϊκών χωρών, στα ληστρικά στρατηγικά συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων, στις παραδόσεις της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, του ευρωπαϊκού εθνικισμού και αντικομουνισμού, γ) αποκρύπτει την ανοχή προς τις φασιστικές δυνάμεις από τις ηγεμονικές φιλελεύθερες δημοκρατίες της Ευρώπης, τη Μ. Βρετανία και τη Γαλλία, την αδιαφορία τους για τη φασιστική επίθεση στην δημοκρατική Ισπανία, την παράδοση από αυτές της Τσεχοσλοβακίας και αργότερα της Πολωνίας στον Χίτλερ, την παρώθηση της ναζιστικής Γερμανίας να επιτεθεί στην ΕΣΣΔ, δ) προσβάλει χυδαία τη μνήμη των εκατομμυρίων θυμάτων της ΕΣΣΔ, και των χιλιάδων κομμουνιστών της Ευρώπης, που έπεσαν στον αγώνα εναντίον του φασισμού, αποσιωπά την καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ και του Κόκκινου Στρατού στη συντριβή της ναζιστικής Γερμανίας, στην ήττα του φασιστικού θηρίου, ε) διαστρεβλώνει τον χαρακτήρα του σοβιετικού καθεστώτος, τις μεγάλες κοινωνικές κατακτήσεις που διασφάλισε στους πολίτες του, τον κρίσιμο προοδευτικό του ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις και αλλαγές του 20ού αιώνα, στ) θέτει το ιδεολογικό-κανονιστικό πλαίσιο για τη δίωξη των κομμουνιστικών δυνάμεων, έως την απαγόρευσή τους, ζ) δίνει άλλοθι στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ακροδεξιά, συγκαλύπτει την οργανική σχέση της σύγχρονης κεφαλαιοκρατίας και της διαρκούς κρίσης της με την άνοδο των ακροδεξιών, εθνικιστικών, φασιστικών δυνάμεων, συγκαλύπτει τη στήριξη αυτών των δυνάμεων από θεσμικούς ιδεολογικοπολιτικούς μηχανισμούς των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο σύγχρονος αντισοβιετισμός αποτελεί σαφέστατα επιθετική εκδοχή αντικομουνισμού, δεδομένου ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση και η ΕΣΣΔ υπήρξαν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του κομμουνιστικού κινήματος. Το τελευταίο κατέστη ιστορική δύναμη η οποία επηρέασε την παγκόσμια εξέλιξη των κοινωνικών σχέσεων ως συνέπεια της Οκτωβριανής επανάστασης και του μεγάλου τέκνου της, της ΕΣΣΔ. Ο πόλεμος της μνήμης Γιατί όμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, όλες οι πολιτικές δυνάμεις που διαχειρίζονται τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής κεφαλαιοκρατίας εχθρεύονται την ΕΣΣΔ; Την εχθρεύονται διότι η σύγχρονη καπιταλιστική Ευρώπη είναι θεμελιωμένη πάνω στην ήττα της Σοβιετικής Ένωσης και των σοσιαλιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, πάνω στην ακύρωση των αποτελεσμάτων της Αντιφασιστικής Νίκης. Η Οκτωβριανή Επανάσταση, η ίδρυση της ΕΣΣΔ και η Αντιφασιστική Νίκη ήταν οι κρίσιμοι παράγοντες που συνέβαλαν στην ανατροπή του παγκόσμιου αποικιοκρατικού συστήματος, στο οποίο στηρίχθηκε η δυναμική ανάπτυξη του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, η ηγεμονική του θέση στον πλανήτη, η ευημερία και λάμψη του. Ήταν ακριβώς η νίκη της ΕΣΣΔ επί των δυνάμεων της φασιστικής Ευρώπης που άνοιξε το δρόμο για τα μεγάλα απελευθερωτικά εγχειρήματα των λαών, για τη σπουδαία κοινωνική πρόοδο που σημειώθηκε παγκοσμίως στις 3-4 μεταπολεμικές δεκαετίες. Την εχθρεύονται επίσης διότι θέλουν να αποτρέψουν οποιοδήποτε εγχείρημα χειραφετικής αλλαγής της κοινωνίας στο μέλλον, το οποίο αναπόφευκτα θα αντλεί, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, 2 Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 έμπνευση και προσανατολισμό από την πολύτιμη εμπειρία της ΕΣΣΔ, τα επιτεύγματα και τις νίκες της. Ο αντισοβιετισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά θεμελιώδες στοιχείο ιδεολογικοπολιτικής συνεννόησης και συμμαχίας του συνόλου σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων που διαχειρίζονται τα συμφέροντα του ευρωπαϊκού καπιταλισμού: ακροδεξιών, δεξιών, συντηρητικών, κεντροδεξιών, φιλελεύθερων, σοσιαλδημοκρατικών, κεντροαριστερών. Ο αντισοβιετισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί οργανικό στοιχείο της σύγκρουσής της με τους αντιπάλους της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως μέρος του ευρωατλαντικού άξονα βρίσκεται σε πόλεμο: σε κοινωνικό πόλεμο με τις εργαζόμενες και υφιστάμενες εκμετάλλευση τάξεις στο εσωτερικό της, σε συνθήκες διαρκούς οικονομικής κρίσης και αστάθειας, αλλά και σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο στο εξωτερικό, σε πολεμική εκστρατεία προς ανατολάς εναντίον της Ρωσίας, με απώτερο στόχο την Κίνα. Η καπιταλιστική Ευρώπη από κοινού με τις ΗΠΑ βρίσκονται διαρκώς σε πόλεμο εναντίον των όπου γης αντιπάλων τους για τη διατήρηση της παγκόσμιας κυριαρχίας τους. Ο αντισοβιετισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκδηλώνεται και ως πόλεμος εναντίον της μνήμης. Πρόκειται για πόλεμο εναντίον του σοβιετικού πολιτισμού, του πολιτισμού των πρώτων σοσιαλιστικών κοινωνιών της Ευρώπης. Εκδήλωσή του αποτελούν η απαγόρευση των σοβιετικών συμβόλων, η καταστροφή των μνημείων του Σοβιετικού Στρατού, καθώς και άλλων σοσιαλιστικών μνημείων σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι τελετές μνήμης για δυνάμεις που πολέμησαν στο πλευρό των ναζί στις χώρες της Βαλτικής και όχι μόνο. Εξαιρετικά επικίνδυνη διάσταση αυτού του πολέμου είναι η καθοριστική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης-του ευρωατλαντικού άξονα στην εθνογένεση που πραγματοποιείται εδώ και πάνω από μια δεκαετία στην Ουκρανία, η οποία επιχειρεί να διαμορφώσει ουκρανική εθνική συνείδηση και ταυτότητα επί τη βάση της ιδεολογίας του ουκρανικού εθνικισμού-φασισμού, της αιματηρής παράδοσης του Στεπάν Μπαντέρα και του Ουκρανικού Αντάρτικου Στρατού. Μια συνείδηση-ταυτότητα ακραία αντισοβιετική, αντικομμουνιστική και αντιρωσική! Πρόκειται για πόλεμο εναντίον των ιδανικών, των στόχων και στάσεων ζωής που ανέδειξαν ο σοσιαλιστικός πολιτισμός και το κομμουνιστικό κίνημα, εναντίον της ελπίδας και ιστορικής αισιοδοξίας που καλλιέργησαν στους ανθρώπους της εργασίας, τους υφιστάμενους καταπίεση λαούς. Πρόκειται για πόλεμο εναντίον της ιστορικής μνήμης, η οποία διασώζει όψεις ενός άλλου, ανθρώπινου κόσμου, εναντίον της μνήμης που αποβλέπει στο μέλλον, στην κατανόηση της δυνατότητας μιας χειραφετικής σοσιαλιστικής προοπτικής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε αντισοβιετική και αντικομμουνιστική κατεύθυνση κινήθηκε και η ιδεολογία του καθεστώτος της Ρωσίας, το οποίο επίσης είναι θεμελιωμένο στην ήττα του σοσιαλιστικού εγχειρήματος στην ΕΣΣΔ. Κι ας μη μας διαφεύγει ότι η αστική τάξη της Ρωσίας προέκυψε από δυνάμεις που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και στην καπιταλιστική αρπαγή του πλούτου της. Βεβαίως το σημερινό καθεστώς του Κρεμλίνου έκανε σημαντικές μετατοπίσεις στην κατεύθυνση της ενσωμάτωσης του σοβιετικού παρελθόντος, του σοβιετικού πολιτισμού, της ιστορικής μνήμης της ΕΣΣΔ και της Αντιφασιστικής Νίκης σε μια νέα, αστική «εθνοπατριωτική» ιδεολογία, προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων του. Αυτή η μεταστροφή οφείλεται στο γεγονός 3 Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 ότι η κοινωνική συνείδηση της σημερινής Ρωσίας είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με την ιστορική μνήμη της ΕΣΣΔ, ώστε ο αντισοβιετισμός να μην βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε πλατιά λαϊκά στρώματα. Οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι το καθεστώς του Κρεμλίνου, ευρισκόμενο σε σφοδρήθανάσιμη σύγκρουση με τον ασύγκριτα ισχυρότερο αμερικανο-νατοϊκό άξονα, (στρατηγική επιδίωξη του οποίου είναι η εξαιρετική εξασθένιση και ο έλεγχος της Ρωσίας), είναι υποχρεωμένο να καταφεύγει στη σοβιετική παράδοση, προκειμένου να επιτύχει συσπείρωση της κοινωνίας σε αντιδυτική κατεύθυνση. Σαφώς η ενσωμάτωση του «σοβιετικού παρελθόντος» στη σύγχρονη ιδεολογία της Ρωσίας γίνεται με όρους αποκάθαρσής του από το κοινωνικο-ταξικό περιεχόμενό του, αποσιώπησης των σοσιαλιστικών ιδανικών και στόχων που το σοβιετικό καθεστώς υπηρετούσε. Ο αντισοβιετισμός και το ζήτημα της βίας Αναφορικά με την αντισοβιετική προπαγάνδα ιδιαίτερο σχολιασμό απαιτεί ένα ζήτημα στο οποίο γίνεται εμφατική αναφορά, το ζήτημα της βίας, της εκτενούς χρήσης βίας και καταστολής από το σοβιετικό καθεστώς, σε ορισμένες στιγμές της ιστορίας του. Το ζήτημα αυτό είναι όντως σοβαρό. Η κατανόησή του απαιτεί την εξέτασή του υπό το πρίσμα των καταστάσεων και συγκρούσεων που καθόρισαν την ιστορική πορεία του σοβιετικού καθεστώτος. Αυτό όμως που κατά κανόνα κάνουν οι φορείς του αντισοβιετισμού είναι να ζωγραφίζουν μια καρικατούρα της βίαιης συμπεριφοράς του σοβιετικού καθεστώτος, να βγάζουν δηλαδή από το ιστορικό προσκήνιο τα μεγάλα προβλήματα, τις τεράστιες προκλήσεις και θανάσιμες απειλές που εκλήθη να αντιμετωπίσει, τους εχθρούς του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας, τα συμφέροντα και τη δράση τους, τις ιστορικές συνέπειες που θα είχε για τη χώρα και τις διεθνείς εξελίξεις ενδεχόμενη νίκη τους. Βγάζοντας όλα αυτά τα στοιχεία από το προσκήνιο το σοβιετικό καθεστώς εμφανίζεται σαν μια εγγενώς δαιμονική δύναμη, η οποία κινούμενη εντελώς ανορθολογικά διψά για βία και καταστολή. Βεβαίως η σοσιαλιστική επανάσταση ενείχε βία. Κάθε μεγάλη κοινωνική επανάσταση ενέχει βία, η οποία σαφώς δεν μπορεί ποτέ να είναι υπό πλήρη έλεγχο. Οι επαναστάσεις πραγματοποιούνται ακριβώς όταν δεν υπάρχει άλλος τρόπος υλοποίησης κρίσιμων για την ύπαρξη και ανάπτυξη των ανθρώπων -πρωτίστως των υφιστάμενων εκμετάλλευση και καταπίεση μαζώνκοινωνικών αλλαγών. Η βία όμως η οποία ανοίγει το δρόμο για την ικανοποίηση των αναγκών του εργαζόμενου λαού έχει ουσιωδώς διαφορετική ιστορική σημασία και αναγκαιότητα από τη βία που υπηρετεί τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων, από τη βία των αφεντικών, των ιμπεριαλιστών, των φασιστών. Δέον να επισημανθεί εμφατικά ότι για το σοβιετικό καθεστώς και το κομμουνιστικό κίνημα η βία δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός. Σκοπός ήταν η κοινωνική απελευθέρωση των εργαζομένων, η οικοδόμηση κοινωνίας συντροφικών σχέσεων σε σφοδρή παγκόσμια σύγκρουση με τις δυνάμεις της ταξικής κυριαρχίας και εκμετάλλευσης. Και είναι άθλιο να αποσιωπάται το γεγονός ότι το σοβιετικό καθεστώς έπαιξε σημαντικό έως καθοριστικό ρόλο σε όλες τις συγκρούσεις και τα εγχειρήματα κοινωνικής απελευθέρωσης που έλαβαν χώρα στον 20ό αιώνα. 4 Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 Η ταύτιση της βίας που άσκησε το σοβιετικό καθεστώς (στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων εναντίον των εκμεταλλευτικών ταξικών δυνάμεων, των συμμάχων τους και των διαφόρων πολιτικών και ιδεολογικών εκφραστών τους) με τη βία του φασισμού αποτελεί σε κάθε περίπτωση εγχείρημα συκοφάντησης της επαναστατικής βίας των καταπιεσμένων εναντίον των καταπιεστών και, εν τέλει, των αγώνων της ανθρωπότητας για κοινωνική απελευθέρωση. Για τον αριστερό αντισοβιετισμό Χρήζει σχολιασμού και μια ιδιαίτερη περίπτωση αντισοβιετισμού, αυτού που προέρχεται από δυνάμεις της Αριστεράς. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το εγχείρημα της Οκτωβριανής Επανάστασης προκάλεσε από τις απαρχές του σφοδρές αντιπαραθέσεις στις τάξεις της ρωσικής Αριστεράς, οι οποίες πήραν τη μορφή και της ένοπλης σύγκρουσης. Ας μην ξεχνάμε ότι στον εμφύλιο πόλεμο οι δυνάμεις των μπολσεβίκων βρέθηκαν να συγκρούονται και με δυνάμεις των Εσέρων (και των Αριστερών Εσέρων), των Μενσεβίκων και των αναρχικών. Στη συνέχεια, η οικοδόμηση της Σοβιετικής Ένωσης, τα σύνθετα ζητήματα που αφορούσαν την οικονομία της χώρας, την εσωτερική και εξωτερική πολιτική του σοβιετικού καθεστώτος προκάλεσαν ως γνωστόν δραματικές διασπάσεις, τόσο στο κόμμα των μπολσεβίκων, όσο και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Οι διασπάσεις αυτές ήταν σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτες. Καμία μεγάλη επανάσταση -και η Οκτωβριανή είναι η μεγαλύτερη της μέχρι τώρα ιστορίας- που κινείται σε πρωτόγνωρους δρόμους κοινωνικών αλλαγών δεν μπορεί να αποφύγει τις διασπάσεις εντός του ίδιου του επαναστατικού στρατοπέδου, οι οποίες αφορούν κομβικά ζητήματα της στρατηγικής και τακτικής του επαναστατικού εγχειρήματος. Αποτέλεσμα βέβαια αυτών των διασπάσεων ήταν να εμφανιστούν αντισοβιετικές στάσεις σε δυνάμεις που αναφέρονται στον μαρξισμό και στον σοσιαλισμόκομμουνισμό. Εν προκειμένω μας ενδιαφέρει η περίπτωση αναλύσεων και ιδεών οι οποίες, δεδομένων των αντιφάσεων, των προβληματικών πτυχών και της τελικής ήττας του σοβιετικού καθεστώτος, αποκηρύσσουν τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα του τελευταίου, στο όνομα ενός καθαρού κομμουνιστικού ιδεώδους, περιγραφές του οποίου μπορεί κανείς να βρει στα κείμενα των κλασικών του μαρξισμού. Οι στάσεις αυτές αρνούνται την οργανική σχέση του σοβιετικού καθεστώτος-του σοβιετικού σοσιαλισμού με τον αγώνα για τη χειραφέτηση της εργασίας και την κομμουνιστική ενοποίηση της ανθρωπότητας. Χωρίς να υπάρχει εδώ η δυνατότητα εκτενούς ανάλυσης του φαινομένου αυτού, περιορίζομαι σε ορισμένες επισημάνσεις. Είναι γεγονός ότι το σοβιετικό καθεστώς διέφερε από αρκετές αντιλήψεις και προσδοκίες των θεμελιωτών της μαρξιστικής σκέψης. Η ιστορική πορεία του σοβιετικού σοσιαλισμού διέφερε αναπόφευκτα από ό,τι αυτοί μπορούσαν να φανταστούν πριν την εμφάνισή του. Η ιστορική κίνηση της νέας κοινωνίας αποκάλυψε αντιθέσεις και ζητήματα τα οποία ούτε ο Μαρξ ούτε ο Ένγκελς ούτε ο Λένιν μπορούσαν εκ προοιμίου να έχουν υπ’ όψη. Σαφώς μετά την σημαντικότατη εμπειρία της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών η σοσιαλιστική θεωρία-η αντίληψή μας για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας εναλλακτικής του καπιταλισμού δεν μπορεί να παραμένει ίδια με αυτή που υπήρχε στις αρχές του 20ού αιώνα. 5 Κείμενο ομιλίας στην ημερίδα με θέμα: «Ο αντικομμουνισμός στην εποχή μας», την οποία διοργάνωσε το Παράρτημα Θεσσαλονίκης του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στον σοσιαλισμό» 27/4/2023 Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο αριστερός αντισοβιετισμός θυσιάζει την κρίσιμη ιστορική εμπειρία της ΕΣΣΔ στο όνομα ενός καθαρού σοσιαλισμού, ενός αφηρημένου ιδεώδους. Δεδομένου ότι τα βασικά χαρακτηριστικά αλλά και οι αντιφάσεις του σοβιετικού καθεστώτος δεν ήταν αποτέλεσμα απλώς κάποιων τυχαίων περιστατικών ή κάποιων προσωπικών επιλογών των ηγεσιών του, αλλά ουσιαστικά εξέφραζαν ορισμένες αναπόφευκτες αντιφάσεις των σοσιαλιστικώνκομμουνιστικών κοινωνικών σχέσεων στις υλικές συνθήκες της πρωταρχικής εμφάνισής τους τον 20ό αιώνα, η μηδενιστική απόρριψή του από αριστερή σκοπιά (η άρνηση της κοινωνικής προόδου που επέτυχε στο πλαίσιο των δεδομένων αντιφάσεών του) κλείνει το δρόμο στην κατανόηση των αντικειμενικών δυσκολιών και προβλημάτων που χαρακτηρίζουν τη διαδικασία σοσιαλιστικούκομμουνιστικού μετασχηματισμού της εργασίας, στην ανίχνευση των δυνατοτήτων που επιτρέπουν την υπέρβασή τους σήμερα. Μια τέτοια στάση μετατρέπει τελικά τη σοσιαλιστική -κομμουνιστική θεωρία σε ασκήσεις επαναστατικού βερμπαλισμού, που συχνά ισοδυναμούν με ουτοπικές ονειροπολήσεις. Χρειάζεται να υπογραμμιστεί ότι η ιστορική εμπειρία της ΕΣΣΔ είναι εξαιρετικής σημασίας για την κατανόηση της σοσιαλιστικής προοπτικής, όχι με την έννοια της προσφοράς ενός μοντέλου έτοιμου προς μίμηση και εφαρμογή, αλλά με την έννοια της δυνατότητας βαθύτερης αντίληψης των ζητημάτων που θα συναντήσει στο δρόμο της η σοσιαλιστική αλλαγή της εργασίας και κοινωνίας, του ίδιου του περιεχομένου της σοσιαλιστικής αλλαγής των κοινωνικών σχέσεων. Η ιστορική μνήμη του σοβιετικού καθεστώτος και η υπεράσπισή της Τρεις δεκαετίες πλέον μετά την ήττα του σοβιετικού καθεστώτος και τη διάλυση της ΕΣΣΔ το ερώτημα που τίθεται είναι: ποια η αναγκαιότητα και σημασία υπεράσπισης της ιστορικής μνήμης του; Αντιμετωπίζοντας το ερώτημα αυτό από τη σκοπιά των ταξικών συμφερόντων του κόσμου της μισθωτής εργασίας και υπό το πρίσμα του μεγάλου ιστορικού προτάγματος της χειραφέτησής της, μπορούμε να πούμε ότι η υπεράσπιση της μνήμης του σοβιετικού καθεστώτος και της ΕΣΣΔ αφορά την υπεράσπιση α) των πρώτων ιστορικά μορφών σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας που ευνοούσαν και ενίσχυαν την ανάπτυξη σχέσεων συντροφικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των εργαζομένων β) της συγκρότησης ενός καθολικού συστήματος κοινωνικής προστασίας της ζωής, κοινωνικής διασφάλισης της μόρφωσης και ανάπτυξης της προσωπικότητας (η μεγάλη πρόοδος στους τομείς της περίθαλψης και της εκπαίδευσης που επέτυχε η ΕΣΣΔ την κατέστησαν συγκρίσιμη με τις πλέον ανεπτυγμένες κεφαλαιοκρατικές χώρες του πλανήτη) γ) ενός πολιτισμού βαθύτατα ανθρωπιστικού, ρομαντικού και αισιόδοξου, ο οποίος προέταξε τη φιλία και την αλληλεγγύη μεταξύ όλων των ανθρώπων, και έδωσε νέο νόημα ζωής στους φορείς του, προσανατολισμένο στη συλλογική ευτυχία, δ) του σπουδαίου διεθνούς ρόλου της ΕΣΣΔ στην αντιμετώπιση του φασισμού, της αποικιοκρατίας, του ιμπεριαλισμού, των δυνάμεων της ταξικής εκμετάλλευσης. Αφορά την υπεράσπιση της κληρονομιάς μιας χώρας κι ενός καθεστώτος που ανίχνευσαν το μέλλον, που συνδέονται οργανικά με τις κοινωνικές ατραπούς του μέλλοντος. 6