“Δεν έχουμε δεσμούς αλλά δεσμά”

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. Τα Νέα, 1/4/2021

Η δήλωση της πρώην υπουργού εξωτερικών κ. Μπακογιάννη ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να διαρρήξουν τη στρατηγική σχέση τους με την Τουρκία είναι δίχως άλλο αξιοπρόσεχτη. Οι σύμμαχοι, οι ΗΠΑ και η ΕΕ, γενικά, αλλά και εντελώς πρόσφατα στη σύνοδο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, επιβεβαίωσαν πανηγυρικά τη στρατηγική σχέση με την Τουρκία. Τι έμεινε λοιπόν για την Ελλάδα και την Κύπρο; Έμεινε η άρνηση των εταίρων της ΕΕ να περιλάβουν στην απόφαση της συνόδου έστω και μια αναφορά στο αυτονόητο: στην ανάγκη εφαρμογής του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, στην ανάγκη σεβασμού στο δικαίωμα της Ελλάδας για χωρικά ύδατα 12 ν.μ..

Αλλά η χώρα μας συνεχίζει σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Όλα βαίνουν καλώς με τους συμμάχους. Έτσι για παράδειγμα, όταν ο πρόεδρος Μπάιντεν αποκάλεσε τον πρόεδρο μιας άλλης χώρας “δολοφόνο” κατά παραβίαση κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου και διπλωματικών πρακτικών, η ελληνική κυβέρνηση σιώπησε. Όπως είχε κάνει με τη δολοφονία Σουλεϊμανί. Αντίθετα μάλιστα, πιστή στην ελληνοαμερικανική φιλία, υποδέχτηκε “μετά βαϊων και κλάδων” το αεροπλανοφόρο Αϊζενχάουερ ως δήθεν εγγυητή της ασφάλειας μας. Αλήθεια, η ίδια αυτή αμερικανική βάση στη Σούδα δεν συνέβαλε στην προδοσία της Κύπρου το 1974;

Σε τέτοιο κλίμα θα συνεχιστούν οι διευρευνητικές Ελλάδας Τουρκίας. Στο ίδιο κλίμα θα ξεκινήσουν σε λίγο οι συναντήσεις της πενταμερούς για το κυπριακό. Εκεί όλοι θα κάνουν πως έχουν ξεχάσει ότι το βασικό πρόβλημα είναι η τουρκική κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους. Θα κάνουν ότι έχουν λησμονήσει πως ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι μπορούν να ζήσουν αρμονικά αν σταματήσει η κατοχή, αν σταματήσουν οι κάθε είδους ξένες παρεμβάσεις.

Ο μόνος που δεν το έχει ξεχάσει είναι το αντιδραστικό καθεστώς Ερντογάν. Ενισχύει τη στρατιωτική του παρουσία στα κατεχόμενα, προκαλεί με κάθε ευκαιρία και εφαρμόζει πολιτική διωγμών σε βάρος των αριστερών και προοδευτικών τουρκοκυπρίων, εκείνων δηλαδή που αποτελούν σημαντικό τμήμα του αγώνα του κυπριακού λαού για αποτίναξη της κατοχής και για πραγματική ανεξαρτησία της Κύπρου.

Στο πλαίσιο αυτό η Τουρκία θα πιέζει για την πιο ακραία εκδοχή, αυτή της διχοτόμησης σε δυο κράτη. Κι έτσι, τα σχέδια για κάποιου είδους συνομοσπονδία, μη βιώσιμη, ναρκοθετημένη θεσμικά, εποπτευόμενη από τους ισχυρούς, θα φαντάζει ως δήθεν καλή λύση.

Όλα αυτά μου φέρνουν στο μυαλό το διάγγελμα του βασιλιά Παύλου, την περίοδο ακόμη της βρετανικής αποικιοκρατίας στη μεγαλόνησο. Έλεγε τότε και φαίνεται πως πολλοί ασπάζονται τα λόγια του σήμερα: “Δεν επιτρέπεται μια προσωρινή απογοήτευσις να μας καταστήση τόσον μυωπικούς ώστε να λησμονήσωμεν… ότι οι φίλοι, οι οποίοι τόσον μας απεγοήτευσαν εις την υπόθεσιν της Κύπρου είναι οι ίδιοι φίλοι οι οποίοι εγγυώνται την ασφάλειαν ημών και όλου του ελεύθερου κόσμου”. Ιστορική ειρωνεία ή ιστορική συνέχεια; Ή όπως έλεγε ο Ι. Πασαλίδης, με τους συμμάχους “δεν έχουμε δεσμούς αλλά δεσμά”.