«Ο εμβολιαστικός καταναγκασμός είναι ένα δυσανάλογο μέτρο»

Ντάνι Βέργου  

«Η Σκοτία και η Ουαλία πέτυχαν καθολικό εμβολιασμό των υγειονομικών τους χωρίς να επιβάλουν υποχρεωτικότητα. Στοχευμένες καμπάνιες, διευκόλυνση των εργαζομένων για εμβολιασμό, συμβουλευτικές προσωποποιημένες υπηρεσίες και κλίμα εμπιστοσύνης μπορούν να οδηγήσουν σε καθολική εμβολιαστική κάλυψη» ● «Η κυβέρνηση διολισθαίνει ακόμη μία φορά στον αυταρχισμό. Ο εμβολιαστικός εξαναγκασμός που προκρίνει μπορεί να τινάξει στον αέρα την καμπάνια του εμβολιασμού, διογκώνοντας τον αντιεμβολιαστικό ανορθολογισμό».

Κολυμπάμε ήδη στο 4ο επιδημικό κύμα, εν μέσω τουριστικής περιόδου, κάτι το οποίο ξόρκιζε η κυβέρνηση, που ανοίγει τη συζήτηση για την υποχρεωτικότητα προτού -ως όφειλε- εξαντλήσει όλα τα άλλα μέσα που έχει για να πείσει τον κόσμο χωρίς παρεμβατικότητα, χωρίς καταναγκασμό, λέει ο Ηλίας Κονδύλης.

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Ερευνας Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, μιλά στην «Εφ.Συν.» για τη μετακύλιση των ευθυνών της κυβέρνησης στους πολίτες, τη διολίσθησή της ακόμη μία φορά στον αυταρχισμό, για τον εμβολιαστικό εξαναγκασμό που προκρίνει και μπορεί να τινάξει στον αέρα την καμπάνια του εμβολιασμού, διογκώνοντας τον ανορθολογισμό, επιφέροντας και νέο πλήγμα στην εμπιστοσύνη των πολιτών, και ξεκαθαρίζει ότι «η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών στην Ελλάδα είναι μέτρο μη αναλογικό, πρόωρο και εξ αυτού μη αναγκαίο».

● Διανύουμε το 4ο κύμα;

Ναι, το 4ο επιδημικό κύμα βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Είναι ένα κανονικό επιδημικό κύμα και μάλιστα με εκθετική αύξηση των κρουσμάτων. To πιο ανησυχητικό στοιχείο που βλέπουμε είναι ότι διπλασιάστηκε ο αριθμός των εισαγωγών την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου και με τον ημερήσιο ρυθμό που παρατηρούμε φαίνεται ότι θα διπλασιαστεί εκ νέου και αυτή την εβδομάδα. Εξαιτίας της εμβολιαστικής κάλυψης αναμένει κανείς και ελπίζει ότι το κύμα αυτό δεν θα έχει σαν αποτέλεσμα και την εκθετική αύξηση των σοβαρών νοσηλειών σε ΜΕΘ και των θανάτων. Το 4ο επιδημικό κύμα ήταν αναμενόμενο. Το είχαμε προβλέψει από τον Μάιο, όταν η κυβέρνηση άνοιξε τον τουρισμό χωρίς μέτρα επιδημιολογικής επιτήρησης, με το 30% μόλις του πληθυσμού εμβολιασμένο και καλλιεργώντας κλίμα εφησυχασμού στον κόσμο από νωρίς – πριν από το Πάσχα.

● Η κυβέρνηση ωστόσο μοιάζει ξαφνιασμένη αλλά και απροετοίμαστη πάλι.

Ηρθε αντιμέτωπη με το 4ο επιδημικό κύμα το οποίο ξόρκιζε. Είχε υπολογίσει ότι θα έρθει τον Σεπτέμβριο. Τώρα διαπιστώνει ότι θα κλονίσει τα έσοδα από τον τουρισμό και συνολικά την οικονομική ζωή της χώρας και επιχειρεί να μετακυλίσει την ευθύνη που της ανήκει στον πληθυσμό.

● Τι πρέπει να γίνει τώρα;

Αυτό που χρειάζεται προφανώς είναι να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για τον στοχευμένο έλεγχο της εξάπλωσης της επιδημίας στην κοινότητα και να επιταχυνθεί ο αναγκαίος εμβολιασμός. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά, τα εμβόλια μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης σε άλλους, τη βαρύτητα της νόσησης και τον κίνδυνο θανάτου. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό για την επιτάχυνση των εμβολιασμών. Το ζήτημα της εμπιστοσύνης είναι κρίσιμο. Ευθύνη της πολιτείας είναι να σπάσει τους φόβους. Στη δημόσια υγεία η υλοποίηση των μέτρων ελέγχου της επιδημίας γίνεται διά της πειθούς. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Στην περίπτωση των εμβολιασμών σημαίνει ότι φέρνεις το εμβόλιο ακόμα πιο κοντά, εκεί που ζει, εκεί που εργάζεται ο κόσμος, κάνεις καμπάνιες στοχευμένες σε πληθυσμιακές ομάδες που διστάζουν. Αν θέλει να επιταχύνει τους εμβολιασμούς η κυβέρνηση, υπάρχουν τρόποι. Θέλει πιο εξειδικευμένα μέτρα. Από τον Μάιο, για παράδειγμα, ζητούσαμε τη δημιουργία εμβολιαστικών κέντρων μέσα στα πανεπιστημιακά campus και εξειδικευμένες καμπάνιες για τους φοιτητές.

● Η κυβέρνηση ωστόσο επέλεξε αντί της πειθούς την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών σε πρώτη φάση των υγειονομικών και των εργαζομένων σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων. Πώς σχολιάζετε;

Διατυπώνω ανοιχτά έναν πολύ μεγάλο προβληματισμό στο θέμα της υποχρεωτικότητας και του εμβολιαστικού εξαναγκασμού. Η κυβέρνηση δεν έχει ολοκληρώσει τα αυτονόητα και ανοίγει με άτσαλο τρόπο το ζήτημα της υποχρεωτικότητας, αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο να τινάξει στον αέρα όλη την εμβολιαστική καμπάνια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εκδώσει οδηγίες για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών και καθορίζει συγκεκριμένες προϋποθέσεις γι’ αυτή τη συνθήκη. Η ασφάλεια των εμβολίων, η αποτελεσματικότητά τους, η αρχή της αναλογικότητας και η αρχή της εμπιστοσύνης είναι μερικές από αυτές.

● Τι λέει η αρχή της αναλογικότητας;

Είναι μία πολύ καθαρή αρχή, σύμφωνα με την οποία στη δημόσια υγεία πρέπει πάντα να επιλέγονται οι λιγότερο παρεμβατικές λύσεις. Ο ΠΟΥ ισχυρίζεται ότι πριν ανοίξεις τη συζήτηση για την υποχρεωτικότητα οφείλεις να εξαντλήσεις όλα τα άλλα μέσα που έχεις για να πείσεις τον κόσμο, χωρίς παρεμβατικότητα, χωρίς καταναγκασμό. Η συζήτηση της υποχρεωτικότητας δεν μπορεί να ανοίξει αν δεν έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια της πειθούς, όλα τα περιθώρια διευκόλυνσης της εμβολιαστικής κάλυψης.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι ο εμβολιαστικός καταναγκασμός στη χώρα μας σήμερα είναι μέτρο δυσανάλογο. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να ανοίξεις τη συζήτηση της υποχρεωτικότητας όταν με ευθύνη της κυβέρνησης το 97% των φιλοξενούμενων προσφύγων στα 6 Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και στα 35 Κέντρα Φιλοξενίας παραμένει ανεμβολίαστο. Οταν το πρόγραμμα για τους εμβολιασμούς κατ’ οίκον δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, όταν το πρόγραμμα για τον εμβολιασμό των φιλοξενούμενων στους οίκους ευγηρίας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, 7 μήνες μετά την έναρξή του. Οταν δεν διευκολύνεις τους ανθρώπους, δεν φέρνεις το εμβόλιο ακόμη πιο κοντά τους, φτιάχνοντας, για παράδειγμα, εμβολιαστικά κέντρα στους χώρους όπου εργάζεται, σπουδάζει ή διαβιοί. Η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας στην Ελλάδα είναι πρόωρη, μη αναλογική και εξ αυτού μη αναγκαία.

● Στην υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών τους, γιατροί και νοσηλευτές απάντησαν. Μίλησαν για επιχείρηση αποπροσανατολισμού από τη συζήτηση για τις εγκληματικές ευθύνες της κυβέρνησης για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα και την κατηγόρησαν για υποκρισία. Τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υγείας (22/6) δείχνουν ότι το 86% των γιατρών, το 69% των νοσηλευτών και το 66% του λοιπού προσωπικού είναι εμβολιασμένοι, ενώ σε αυτούς προστίθενται και αυτοί που έχουν νοσήσει. Τι λέτε;

Σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες όπως είναι οι γιατροί και οι νοσηλευτές μπορείς να εξετάσεις την υποχρεωτικότητα υπό προϋποθέσεις και αφού έχεις απαντήσεις μία σειρά από ερωτήματα. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το ποια θα είναι η επίπτωση της υποχρεωτικότητας στην εμβολιαστική κάλυψη. Πρόσφατες μελέτες στην Αγγλία έδειξαν ότι η άρνηση εμβολιασμού στους επαγγελματίες υγείας αυξάνεται εκθετικά (έως και 75%) όσο αυξάνεται η πίεση για υποχρεωτικό εμβολιασμό από τους εργοδότες. Αντίστοιχες μελέτες στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει. Σε κάθε περίπτωση, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ο εμβολιαστικός εξαναγκασμός όχι μόνο να μη μειώσει αλλά να αυξήσει τον αντιεμβολιαστικό ανορθολογισμό.

Πρέπει επίσης να απαντήσεις στο ερώτημα πώς θα προστατεύσεις από τον εμβολιαστικό εξαναγκασμό εργαζόμενες/νους οι οποίες/οι δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας και τίθενται πλέον στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα υγείας, προς απόλυση.

Η υποχρεωτικότητα δεν είναι μονόδρομος για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης στους υγειονομικούς. Η Σκοτία και η Ουαλία πέτυχαν καθολικό εμβολιασμό των υγειονομικών τους χωρίς να επιβάλουν υποχρεωτικότητα. Στοχευμένες καμπάνιες, διευκόλυνση των εργαζομένων για εμβολιασμό, συμβουλευτικές προσωποποιημένες υπηρεσίες και κλίμα εμπιστοσύνης μπορούν να οδηγήσουν σε καθολική εμβολιαστική κάλυψη.

● Αυτό που κάνει η κυβέρνηση είναι επιβολή υποχρεωτικότητας ή καταναγκασμός;

Αυτό που επιχειρεί η κυβέρνηση είναι η ιδιωτικοποίηση της ευθύνης της. Ηρθε αντιμέτωπη με ένα 4ο επιδημικό κύμα εν μέσω τουριστικής περιόδου και επιχειρεί να μετακυλίσει τις ευθύνες της στους πολίτες. Διολισθαίνει δε ακόμη μία φορά στον αυταρχισμό. Ο εμβολιαστικός εξαναγκασμός που προκρίνει μπορεί να τινάξει στον αέρα την καμπάνια του εμβολιασμού, διογκώνοντας τον ανορθολογισμό, επιφέροντας και νέο πλήγμα στην εμπιστοσύνη των πολιτών.

Αναδημοσίευση από την Εφ. τ. Συν.