του Δημήτρη Καλτσώνη
καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 8/12/2021
Με την πρόσφατη επιστολή Σινιρίογλου στον ΟΗΕ αμφισβητείται ξανά η κυριαρχία νησιών του Αιγαίου, παρότι με σαφήνεια η Συνθήκη της Λωζάννης (άρθρα 12, 16) ξεκαθάριζε ότι στην Τουρκία περιέρχονται μόνο τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος, Λαγούσες και όσα βρίσκονταν εντός 3 μιλίων από τις τουρκικές ακτές και δεν παραχωρούνταν ρητά στην Ελλάδα. Σε ότι αφορά τα Δωδεκάννησα, από την ιταλοτουρκική Συνθήκη του 1932 και τη Συνθήκη του Παρισιού του 1947 προκύπτει χωρίς αμφιβολία ότι τα νησιά περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια αφού η Ελλάδα υπήρξε ο καθολικός διάδοχος της Ιταλίας στην περιοχή.
Η Τουρκία κατηγορεί επίσης την Ελλάδα ότι έχει εξοπλίσει τα νησιά παρότι οι σχετικές Συνθήκες δεν το επιτρέπουν. Πράγματι, η Συνθήκη της Λωζάννης όριζε τη μερική αποστρατιωτικοποίηση της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου και της Ικαρίας. Η Συνθήκη του Παρισιού όριζε την ολική αποστρατιωτικοποίηση των Δωδεκαννήσων. Ωστόσο, με βάση το διεθνές δίκαιο, υφίσταται και μάλιστα υπερέχει το δικαίωμα κάθε κράτους στην αυτοάμυνα. Πρόκειται για ένα αυτονόητο δικαίωμα συνυφασμένο με την έννοια της εθνικής κυριαρχίας. Για το λόγο αυτό κατοχυρώνεται εμφατικά στο άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και, μάλιστα, υπερισχύει όποιων άλλων δεσμεύσεων έχει αναλάβει ένα κράτος στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών. Αυτό ενισχύεται, αν λάβει κανείς υπόψη την πραγματική κατάσταση των διαρκών απειλών της Τουρκίας καθώς και της ιστορικά πρόσφατης εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής μέρους της Κύπρου.
Το πραγματικό πρόβλημα όμως είναι άλλο. Είναι ότι, τη στιγμή που το καθεστώς Ερντογάν συνεχίζει απτόητο να προωθεί τις παράνομες αξιώσεις του, η ελληνική κυβέρνηση, τυφλωμένη θαρρείς από άνομα συμφέροντα, περί άλλα τυρβάζει. Στέλνει πυραύλους στη Σαουδική Αραβία, ετοιμάζεται να στείλει στρατιώτες στην υποσαχάρια Αφρική! Συνεχίζει τη δική της επικίνδυνη κούρσα, παρέχοντας “γη και ύδωρ” στις ΗΠΑ. Επιτρέπει, και μάλιστα με τυμπανοκρουσίες, τη μεταφορά αμερικανικού στρατιωτικού προσωπικού και οπλικών συστημάτων μέσω της Αλεξανδρούπολης.
Πρόκειται για πρόκληση σε βάρος της Ρωσίας και ας το αρνήθηκε αυτό με κουτοπονηριά ο υπουργός Άμυνας. Οι ΗΠΑ σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Ρωσία και την Κίνα, ανεβάζουν την ένταση στο διεθνές σκηνικό, ασκούν στρατιωτικές πιέσεις για να μην χάσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Η συμμετοχή της χώρας μας σε αυτή την κλιμάκωση εκθέτει σε ανεπανόρθωτους κινδύνους τον ελληνικό λαό αλλά και τη διεθνή ειρήνη. Ποιός έχει το δικαίωμα, με τόση ευκολία, να παίζει με τη φωτιά ενός ολοκαυτώματος; Υπερβολή; Οι πρωτεργάτες του α’ παγκοσμίου πολέμου, όταν ξεκίνησε, θεωρούσαν ότι θα διαρκέσει λίγες βδομάδες και όχι 4 χρόνια με κόστος 10 εκατομμύρια νεκρούς.
Οι επιστολές της τουρκικής διπλωματίας, τρεις στον αριθμό, καλό θα ήταν να μας αφυπνίσουν. Μια Ελλάδα ουδέτερη, έξω από κάθε στρατιωτικό συνασπισμό, μπορεί να συμβάλλει στην ειρήνη και να προασπίσει αποτελεσματικότερα την κυριαρχία της. Το ΝΑΤΟ δεν μας προστάτεψε ποτέ όταν χρειάστηκε.
