Ο Φιδέλ Κάστρο για τον Αλλιέντε

Από το βιβλίο, Δ. Καλτσώνης (επιμ.), Ο Φιδέλ Κάστρο για τον Αλλιέντε, εκδ. Τόπος, 2017

(μετάφραση: Χρυσάνθη Παρτσανάκη)

ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΣΕ Ο ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ ΡΟΥΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ, ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 13^Η ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ, ΣΕ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΧΙΛΗΣ, ΚΑΙ ΥΣΤΑΤΟΣ ΦΟΡΟΣ  ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΛΒΑΔΟΡ ΑΛΙΕΝΤΕ, ΠΟΥ ΕΛΑΒΕ ΧΩΡΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ «ΧΟΣΕ ΜΑΡΤΙ», ΑΒΑΝΑ, ΣΤΙΣ 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1973, «ΕΤΟΣ ΤΗΣ 20^ΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ»[1].

ΤΜΗΜΑ ΣΤΕΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ)

Κυρία Ορτένσια Μπούσι, χήρα Αλιέντε,

Κυρία Μπεατρίς Αλιέντε,

Σύντροφοι επικεφαλής του Κόμματος και της Κυβέρνησης,

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Δεν πρόκειται να λογομαχήσουμε για τις σημαίες. Αυτή είναι η μοναδική φορά κατά την οποία οι σημαίες διπλώνονται με εντολή του λαού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Αυτή η επέτειος των Επιτροπών Υπεράσπισης της Επανάστασης είναι αφιερωμένη στη μνήμη του προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε και στην αλληλεγγύη προς τον λαό της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και ο λαός μας, εκδηλώνοντας τη βαθιά του στοργή προς τον πρόεδρο Αλιέντε και το βαθύ του επαναστατικό πνεύμα, απάντησε γεμίζοντας αυτήν την πλατεία, φτάνοντας σε έναν αριθμό που υπερβαίνει οποιαδήποτε άλλη προηγούμενη συγκέντρωση.

Μόλις πριν από δέκα μήνες, στις 13 Δεκεμβρίου 1972, σε αυτήν ακριβώς την Πλατεία ο λαός μας είχε την τελευταία του συνάντηση με τον πρόεδρο Αλιέντε (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανοί συναντήθηκαν μαζί του σε αυτήν την Πλατεία, προκειμένου να ακούσουν τα θαυμάσια λόγια του και να εκφράσουν την εμπιστοσύνη μας, τη συμπάθειά μας και τη στήριξή μας προς τον πρόεδρο Αλιέντε και την επαναστατική διαδικασία της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)˙ προκειμένου να εκφράσουμε την απόφασή μας να τον στηρίξουμε στο μέτρο των δυνάμεών μας, η οποία εκδηλώθηκε σε εκείνη την περίσταση με μια χειρονομία που εμείς γνωρίζουμε ότι διαπέρασε βαθιά την καρδιά του προέδρου Αλιέντε. Ήταν εκείνη η απόφαση να στερηθούμε το δικό μας προϊόν διατροφής για να το στείλουμε στον λαό της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Θυμόμαστε πόσο ευτυχισμένος αισθανόταν ο Πρόεδρος εκείνες τις λίγες ημέρες που μας επισκέφτηκε, γιατί ένιωθε ότι βρισκόταν μεταξύ φίλων, μεταξύ αληθινών αδελφών, ένιωθε ότι βρισκόταν με την οικογένειά του.

Βαθιά εντύπωση του προκάλεσε εκείνη η πολυπληθής υποδοχή, παρά την ώρα, παρά το γεγονός ότι ο λαός είχε κινητοποιηθεί για να τον υποδεχτεί το πρωί, άλλαξε η ώρα άφιξης και μέχρι και τη νύχτα οι δρόμοι της πόλης μας είχαν γεμίσει από τον ενθουσιασμό των ανδρών και των γυναικών μας για να τον υποδεχτούν, να τον χαιρετίσουν και να τον επευφημήσουν.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στα τρία χρόνια εντατικής προσπάθειας, μεγάλων εντάσεων, στην Κυβέρνηση, εκείνες οι τρεις ή τέσσερις ημέρες ήταν για αυτόν σαν ένα ηρεμιστικό.

Κι όλοι θυμόμαστε ότι κατά την επίσκεψή του εκείνη, με την ιδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας της Χιλής, δεν ξέχασε κανέναν, δεν παρέλειψε να επισκεφτεί κανέναν φίλο. Άνδρας βαθύτατα ανθρώπινος, βρήκε χρόνο να διασχίσει όλα εκείνα τα μέρη όπου είχε βρεθεί, όπου είχε διαμείνει κατά τη διάρκεια των πολυάριθμων επισκέψεών του στην πατρίδα μας, όταν ακόμη δεν ήταν Πρόεδρος της Χιλής. Και πήγε να δει όλους του συντρόφους που τον είχαν φιλοξενήσει κάποια στιγμή, να τους ευχαριστήσει και να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του.

Αυτή είναι η εικόνα που θυμόμαστε από εκείνον τον ανθρώπινο άνδρα, εκείνον τον αξιοπρεπή άνδρα, εκείνο τον έντιμο άνδρα, εκείνον τον συνεπή άνδρα, από εκείνον τον πιστό φίλο που ήταν ο πρόεδρος Σαλβαδόρ Αλιέντε (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Και σε αυτήν ακριβώς την Πλατεία μας έδωσε την πεποίθηση ότι εκείνος ήξερε να συμπεριφέρεται επαναστατικά στις κρίσιμες ώρες, και σε αυτήν ακριβώς την Πλατεία μας είπε ότι στην αντεπαναστατική βία ο λαός της Χιλής θα απαντούσε με επαναστατική βία! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Η μορφή του Σαλαβαδόρ Αλιέντε και η επαναστατική διαδικασία της Χιλής ξύπνησαν την έντονη συμπάθεια και το ενδιαφέρον όλου του κόσμου.

Στη Χιλή για πρώτη φορά στην ιστορία εκτυλισσόταν μια νέα εμπειρία: η προσπάθεια να διεξαχθεί η επανάσταση δια της ειρηνικής οδού, με έννομα μέσα. Και σε αυτήν της την προσπάθεια συνάντησε την κατανόηση και τη στήριξη όλου του κόσμου, όχι μόνο του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, αλλά και πολύ διαφορετικών πολιτικών τάσεων. Θα λέγαμε ότι συνάντησε την αναγνώριση ακόμα κι εκείνων που δεν ήταν μαρξιστές-λενινιστές.

Και το Κόμμα μας, ο λαός μας —παρά το γεγονός ότι εμείς είχαμε κάνει την επανάσταση με διαφορετικά μέσα—, και όλοι οι επαναστατικοί λαοί του κόσμου του δείξαμε τη στήριξή μας, εμείς δε διστάσαμε ούτε λεπτό, γιατί κατανοούσαμε ότι στη Χιλή δινόταν η ευκαιρία να επιτευχθεί ο εκλογικός θρίαμβος, παρά τα μέσα που χρησιμοποιούσαν ο ιμπεριαλισμός και οι κυρίαρχες τάξεις, παρά τις αντίξοες συνθήκες. Και δε διστάσαμε το 1970 να εκφράσουμε δημόσια την κατανόηση και τη στήριξή μας προς την προσπάθεια που πραγματοποιούσε η χιλιανή αριστερά για να θριαμβεύσει στις εκλογές εκείνου του έτους.

Και, πράγματι, σημειώθηκε η εκλογική νίκη. Η αριστερά, η Λαϊκή Ενότητα, με το κοινωνικό και πολιτικό της πρόγραμμα, θριάμβευσε στις κάλπες.

Σίγουρα αυτό δε σήμαινε τον θρίαμβο μιας επανάστασης. Σήμαινε τη πρόσβαση σε σημαντικότατες θέσεις εξουσίας δια της νόμιμης και ειρηνικής οδού.

Ωστόσο, δεν ήταν εύκολο το έργο που είχε μπροστά του ο πρόεδρος Αλιέντε. Από την πρώτη στιγμή ξεκίνησαν οι συνωμοσίες. Επιχειρήθηκε να αποφευχθεί η άνοδός του στην προεδρία μετά τις εκλογές. Ο ιμπεριαλισμός και οι πράκτορές του —η CIA και οι πολυεθνικές εταιρείες— συνωμότησαν για να εμποδίσουν τον Σαλβαδόρ Αλιέντε να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δολοφόνησαν ακόμα και τον Αρχηγό του Χιλιανικού Στρατού για να τον εμποδίσουν.

Ο ίδιος ο πρόεδρος Φρέι, άνθρωπος αλαζόνας και βαθιά αντιδραστικός (ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ), δεν αποδεχόταν την ανάληψη της Προεδρίας της Δημοκρατίας από τον Σαλβαδόρ Αλιέντε, όπως το είχε ορίσει η λαϊκή ψήφος. Ωστόσο, παρ’ όλες αυτές τις συνωμοσίες, παρά τις προσπάθειες του ιμπεριαλισμού, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, στο όνομα της Λαϊκής Ενότητας, ανέλαβε την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Όμως, με τι προβλήματα ήρθε αντιμέτωπος; Πρώτον, αντιμέτωπος με το γεγονός ότι η αστική κρατική μηχανή ήταν άθικτη. Αντιμέτωπος με τις ένοπλες δυνάμεις που ονομάζονταν απολίτικες, θεσμικές, δηλαδή φαινομενικά ουδέτερες ως προς την επαναστατική διαδικασία. Αντιμέτωπος με εκείνο το αστικό Κοινοβούλιο, όπου η πλειοψηφία των μελών του αντιστοιχούσε στις κυρίαρχες τάξεις. Αντιμέτωπος με ένα δικαστικό σύστημα που αντιστοιχούσε εξ ολοκλήρου στους αντιδραστικούς. Και κάτω από αυτές τις περιστάσεις αισθανόταν υποχρεωμένος να πραγματοποιήσει τα καθήκοντά του ως πρόεδρος. Όμως, ήρθε αντιμέτωπος και με το γεγονός ότι η οικονομία της χώρας ήταν εντελώς χρεοκοπημένη, ότι το χιλιανικό Κράτος χρωστούσε 4 δις δολάρια.

Αυτό το τεράστιο χρέος ήταν αποτέλεσμα της ιμπεριαλιστικής πολιτικής, ήταν αποτέλεσμα των χειρισμών των Ηνωμένων Πολιτειών, που προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια βιτρίνα με την κυβέρνηση της Χριστιανοδημοκρατίας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν και να ανακόψουν την πρόοδο του κοινωνικού κινήματος.

Παραχώρησαν στη Χιλή τεράστια δάνεια όσο ο Φρέι ήταν πρόεδρος. Όμως όχι δάνεια για να αναπτύξει τη χώρα, αλλά δάνεια για σπατάλες: για να αγοράσει αυτοκίνητα, να αγοράσει τηλεοράσεις, να αγοράσει ψυγεία και κάθε είδους πολυτελή προϊόντα, που έδιναν μια εικόνα προόδου και ευμάρειας κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης της Χριστιανοδημοκρατίας.

Ο πρόεδρος Αλιέντε είχε να αντιμετωπίσει μια χώρα τρομερά χρεωμένη. Μια χώρα όπου ο ιμπεριαλισμός είχε εισάγει τα ήθη του, τις καταναλωτικές συνήθειες. Μια χώρα όπου τα μέσα μαζικής ενημέρωσης —ο τύπος, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο— βρίσκονταν στα χέρια της ολιγαρχίας και της αντίδρασης. Κι επιπλέον, συνέπιπτε με μια χρονική στιγμή, οπότε η τιμή του χαλκού έπεφτε από τα 75 σένταβος στα 48 σένταβος τη λίβρα.

Ωστόσο, καθώς επιπλέον είχε να καλύψει πολύ επείγουσες λαϊκές ανάγκες, δεδομένου ότι υπήρχε τεράστια ανεργία και ήταν απαραίτητο να βρεθεί λύση στο πρόβλημα των ανέργων, και ήταν απαραίτητο να καλυφθούν οι πιο επείγουσες ανάγκες του λαού, τα πιο άμεσα αιτήματα του πληθυσμού, η Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας βρήκε στον δρόμο της τεράστια οικονομικά εμπόδια.

Όταν άρχισαν να εφαρμόζουν την αγροτική μεταρρύθμιση, οι λατιφουντιστές και οι αστοί γαιοκτήμονες επιδόθηκαν άμεσα στο έργο του σαμποτάζ της αγροτικής παραγωγής. Οι αστοί, ιδιοκτήτες των κέντρων διανομής, ιδιοκτήτες των αποθηκών και ιδιοκτήτες των καταστημάτων, επιδόθηκαν στο έργο της απόκρυψης των εμπορευμάτων και του σαμποτάζ απέναντι στην Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας.

Ο ιμπεριαλισμός, αμέσως μόλις εγκρίθηκε η εθνικοποίηση των εταιρειών χαλκού —εταιρείες που ήταν υπό την ιδιοκτησία των γιάνκηδων, εταιρείες που είχαν αποσπάσει χιλιάδες και χιλιάδες εκατομμύρια από την εργασία και τον ιδρώτα του χιλιανικού λαού— αμέσως πάγωσε όλα τα δάνεια όλων των διεθνών οργανισμών προς τη χιλιανική Κυβέρνηση κι επιδόθηκε στο έργο της ασφυξίας της οικονομίας της Χιλής.

Αυτές ήταν οι τεράστιες δυσκολίες που ο πρόεδρος Αλιέντε συνάντησε με την άνοδό του στην εξουσία.

Τα αστικά πολιτικά κόμματα, ιδιαιτέρως το Εθνικό Κόμμα και το Χριστανιοδημοκρατικό Κόμμα, κατευθυνόμενο από μια αντιδραστική διοίκηση, επιδόθηκαν στο έργο, σε συνεργασία με τον ιμπεριαλισμό και τις αντιδραστικές τάξεις και τον αντιδραστικό τύπο, της παρεμπόδισης, με κάθε μέσο, της διαχείρισης του προέδρου Αλιέντε.

Και ουσιαστικά δεν τον άφηναν να κυβερνήσει. Κρατούσαν την κυβέρνηση με δεμένα τα χέρια για να θέσουν εμπόδια στη διαχείρισή της.

Αυτά τα τρία χρόνια της Κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας υπήρξαν πράγματι τρία χρόνια αγώνα, δυσκολιών, αγωνίας, για να πάει μπροστά το πρόγραμμα. Και συνάμα με αυτό, οι Ένοπλες Δυνάμεις —επαναλαμβάνω— που αποκαλούνταν απολίτικες και θεσμικές.

Ήταν τρία χρόνια σκευωρίας μετά από σκευωρία, συνωμοσίας μετά από συνωμοσία. Οι κυρίαρχες τάξεις αντέδρασαν όπως ήταν αναμενόμενο, αυτές και τα κόμματά τους. Οι συντεχνίες ιδιοκτητών, εμπόρων και επιπλέον οι συντεχνίες επαγγελματιών, αποτελούμενες από αυτό το είδος επαγγελματία που εμείς εδώ γνωρίζουμε καλά, στην πλειονότητά τους στις υπηρεσίες των κυρίαρχων τάξεων, σαμπόταραν το έργο της κυβέρνησης: διέτασσαν στάσεις εργασίας και απεργίες με αόριστο χαρακτήρα και περισσότερες από μία φορές παρέλυσαν τη χώρα.

Κι όχι μόνο αυτό, αλλά έκαναν και συνεχή καλέσματα προς τις Ένοπλες Δυνάμεις για ανατροπή της Κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας.

Κι εν μέσω αυτών των τεράστιων δυσκολιών λάμβανε χώρα η διαχείριση του προέδρου Αλιέντε. Κι εν μέσω αυτών των δυσκολιών επιχειρήθηκαν να γίνουν κ έγιναν πολλά πράγματα για τον χιλιανικό λαό. Και τουλάχιστον σε αυτά τα τρία χρόνια ο λαός της Χιλής, ιδίως οι εργάτες και οι αγρότες της, κατάλαβαν ότι εκεί, στην προεδρία της Δημοκρατίας, δε βρισκόταν ένας εκπρόσωπος των ολιγαρχών, των γαιοκτημόνων και των αστών, αλλά ένας εκπρόσωπος των ταπεινών, των εργαζομένων: ένας γνήσιος εκπρόσωπος του λαού, που αγωνιζόταν γι’ αυτόν, παρά τις τεράστιες δυσκολίες που έβρισκε μπροστά του! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Ο πρόεδρος Αλιέντε κατανοούσε τις δυσκολίες και διέβλεπε τους κινδύνους. Έβλεπε τον φασισμό να γεννιέται, έβλεπε τις συνωμοσίες να εκτυλίσσονται η μία μετά την άλλη. Και απέναντι σε αυτή τη σύμπραξη δυνάμεων που δημιουργήθηκαν και ενθαρρύνθηκαν από τον ιμπεριαλισμό, δεν του έμενε παρά μόνο εκείνη η διάθεση ψυχής, εκείνη η αποφασιστικότητα να υπερασπιστεί τη διαδικασία με τίμημα την ίδια του τη ζωή (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ας θυμηθούμε εκείνο  το βράδυ σε ένα στάδιο της πόλης του Σαντιάγο, όπου πραγματοποιούταν η τελετή αποχαιρετισμού της κουβανικής αντιπροσωπείας, και τα λόγια που εξέφρασε ο Πρόεδρος σε εκείνη την περίσταση, με τρόπο αυστηρό και κατηγορηματικό. Ήταν 4 Δεκεμβρίου του 1971:

Σας το λέω με ψυχραιμία, με απόλυτη ηρεμία: εγώ δεν είμαι απόστολος ούτε Μεσσίας. Δεν πληρώ τους όρους ενός μάρτυρα. Είμαι ένας αγωνιστής των κοινωνικών δικαιωμάτων που εκπληρώνει ένα έργο, το έργο που μου ανέθεσε ο λαός. Αλλά πρέπει να καταλάβουν εκείνοι που θέλουν να γυρίσουν πίσω την ιστορία και να αγνοήσουν τη βούληση της πλειοψηφίας της Χιλής: χωρίς να έχω σάρκα μάρτυρα, δε θα κάνω ούτε βήμα πίσω. Να το ξέρουν: θα αφήσω τη Μονέδα όταν ολοκληρώσω τη θητεία μου, όπως μου έδωσε εντολή ο λαός (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Να το ξέρουν, να το ακούσουν, να τους εντυπωθεί καλά: θα υπερασπιστώ τη Χιλιανική Επανάσταση και θα υπερασπιστώ τη Λαϊκή Κυβέρνηση, γιατί αυτή είναι η εντολή που μου παρέδωσε ο λαός (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Δεν έχω άλλη επιλογή. Μόνο τρυπώντας με με σφαίρες μπορούν να εμποδίσουν τη θέλησή μου, που δεν είναι άλλη από την ολοκλήρωση του προγράμματος του λαού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Τα ίδια αυτά λόγια επανέλαβε και τις προάλλες, στον διάλογο που είχαμε με τον δημοσιογράφο Αουγκούστο Ολιβάρες, μέρος του οποίου μόλις ακούσατε εδώ.

Όμως αυτά τα λόγια δεν ήταν απλή ρητορική. Εκείνα τα λόγια απεδείκνυαν τη θέληση και την αποφασιστικότητα ενός έντιμου ανθρώπου (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Και ο Σαλβαδόρ Αλιέντε εκπλήρωσε τον λόγο του με τρόπο δραματικό κι εντυπωσιακό! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Οι φασίστες προσπάθησαν να αποκρύψουν από τον κόσμο αυτό που συνέβη στις 11 Σεπτεμβρίου. Εμείς, συγκεντρώνοντας τις μαρτυρίες όσων στάθηκαν στο πλευρό του Προέδρου εκείνο το πρωί και συγκεντρώνοντας τα στοιχεία που έδωσαν ορισμένοι από τους επιζήσαντες, ανασκευάσαμε αυτό που συνέβη στις 11 Σεπτεμβρίου σχετικά με τον Πρόεδρο Αλιέντε (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ) και θα το παρουσιάσουμε εδώ σήμερα, με τρόπο σύντομο και συνθετικό. Μέρος αυτών των γεγονότων ακούσαμε από τα χείλη της ίδιας του της κόρης σήμερα το απόγευμα, τα οποία μας εξέθεσε με σαφήνεια όλα όσα εκείνη έζησε εκείνο το πρωί στο πλευρό του πατέρα της (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), και τα οποία αντανακλούσαν ουσιαστικά την ανθρώπινη πλευρά του προέδρου Αλιέντε, την ανησυχία του για τους άοπλους συντρόφους του, την ανησυχία του για τις γυναίκες που μπορούσαν να πεθάνουν εκεί ανώφελα, έχοντας επίγνωση της ανάγκης ότι ο μελλοντικός αγώνας πρέπει να διαθέτει οδηγούς και πρέπει να διαθέτει πρότυπα. Και πόσο δίκιο είχε!

Εάν η συντρόφισσα Μπεατρίς Αλιέντε είχε πεθάνει εκείνη τη μέρα στο Μέγαρο δε λα Μονέδα, το ένα εκατομμύριο ανθρώπων και η διεθνής κοινή γνώμη, δε θα είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν εκείνες τις χειρονομίες, εκείνες τις ανησυχίες, εκείνες τις έγνοιες, κυρίως την έγνοια για ενότητα των επαναστατικών δυνάμεων, εκείνο το κάλεσμα για ενότητα, εκείνα τα συναισθήματα και εκείνη την αταλάντευτη αποφασιστικότητα να αγωνιστεί μέχρι θανάτου, που είχε ο πρόεδρος Αλιέντε καθώς υπερασπιζόταν τον δίκαιο σκοπό του (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Έχουμε κατορθώσει να μάθουμε από τα λόγια της ποιά ήταν η συμπεριφορά και η διάθεση ψυχής του προέδρου Αλιέντε εκείνη τη μέρα.

Εμείς θα αναφερθούμε ουσιαστικά στο ήθος του αγωνιστή και στρατιώτη της επανάστασης του Σαλβαδόρ Αλιέντε στις 11 Σεπτεμβρίου.

Στις 6:20 το πρωί αυτής της μέρας, ο Πρόεδρος έλαβε ένα τηλεφώνημα στην προεδρική κατοικία του στην Τομάς Μόρο, το οποίο τον ενημέρωνε για το πραξικόμημα που βρισκόταν εν εξελίξει. Αμέσως θέτει σε κατάσταση συναγερμού τους άντρες της προσωπικής του φρουράς και παίρνει τη σταθερή απόφαση να μεταφερθεί στο Μέγαρο δε λα Μονέδα για να υπερασπιστεί, από τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, την Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας. Συνοδευόταν από ένα επιτελείο 23 ανδρών, οπλισμένων με 23 αυτόματα τουφέκια, δύο πολυβόλα διαμετρήματος 0,30 και τρία μπαζούκας, το οποίο μέσα σε τέσσερα αυτοκίνητα κι ένα φορτηγό μεταφέρεται με τον Πρόεδρο στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου φτάνουν στις 7:30 το πρωί.

Φέροντας μαζί του το αυτόματό του, ο Πρόεδρος, συνοδευόμενος από το επιτελείο του, εισήλθε από την κύρια είσοδο της Λα Μονέδα. Εκείνη την ώρα η συνηθισμένη φρουρά από καραμπινιέρους ήταν σε φυσιολογική κατάσταση στο Μέγαρο.

Στο εσωτερικό του μεγάρου συσκέφτηκε με τους άνδρες που τον συνόδευαν, τους ενημέρωσε για τη σοβαρότητα της κατάστασης και την απόφασή του να πολεμήσει μέχρι θανάτου υπερασπιζόμενος τη συνταγματική, νόμιμη και λαϊκή κυβέρνηση της Χιλής απέναντι στο φασιστικό πραξικόπημα, ανέλυσε τις διαθέσιμες δυνάμεις και έδωσε τις πρώτες οδηγίες για την άμυνα του Μεγάρου.

Επτά μέλη του Σώματος Ερευνών κατέφτασαν με σκοπό να προστεθούν στους υπερασπιστές. Στο μεταξύ, οι καραμπινιέροι παρέμεναν στα πόστα τους και ορισμένοι λάμβαναν μέτρα για την υπεράσπιση του κτιρίου. Μια μικρή ομάδα του προσωπικού επιτελείου φυλούσε την είσοδο στο προεδρικό γραφείο με τις οδηγίες να μην αφήσουν κανέναν ένοπλο στρατιωτικό να περάσει, για να αποφευχθεί η περίπτωση προδοσίας.

Σε διάστημα μιας ώρας απευθύνεται τρεις φορές μέσω ραδιοφώνου στον λαό εκφράζοντας τη θέλησή του να αντισταθεί.

Περασμένες 8:15, μέσω των ασύρματων του Μεγάρου, η φασιστική Χούντα καλεί τον Πρόεδρο σε παράδοση και παραίτηση από το αξίωμά του, αντιπροτείνοντάς του να εγκαταλείψει τη χώρα με αεροπλάνο συνοδευόμενος από τους συγγενείς και τους συνεργάτες του.

Ο Πρόεδρος τους απαντά «ως προδότες στρατηγοί που είστε δε γνωρίζετε από ανθρώπους της τιμής» και απορρίπτει έξω φρενών το τελεσίγραφο (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ο Πρόεδρος πραγματοποιεί στο γραφείο του σύντομη συνάντηση με διάφορους ανώτερους αξιωματικούς του Σώματος των Καραμπινιέρων που έχουν προσφύγει στο Μέγαρο, οι οποίοι άνανδρα αρνούνται να υπερασπιστούν εκείνη τη στιγμή το Μέγαρο. Ο Πρόεδρος τους κατηγορεί δριμύτατα και τους αποχαιρετά με περιφρόνηση, παραγγέλοντάς τους να εγκαταλείψουν αμέσως τον χώρο. Όσο κρατούσε η συνάντηση με τους αρχηγούς των Καραμπινιέρων κατέφτασαν οι τρεις στρατιωτικοί υπασπιστές. Ο Πρόεδρος τους εκφράζει ότι δεν είναι η στιγμή να εμπιστευτούν τους ένστολους και τους ζητά να αποσυρθούν από τη Λα Μονέδα. Εν τούτοις, ο Πρόεδρος αποχαιρετά με στοργή τον Διοικητή Σάντσες, που υπήρξε ο καλός του Υπασπιστής στην Αεροπορία για πολλά χρόνια.

Λίγα λεπτά αφού αποσύρθηκαν οι βοηθοί και οι ανώτεροι αξιωματικοί των καραμπινιέρων, ο υπολοχαγός επικεφαλής της φρουράς των Καραμπινιέρων του Προεδρικού Μεγάρου, εκτελώντας διαταγές του αρχηγείου του, διατάσσει έναν καραμπινιέρο να διατρέξει το κτίριο δίνοντας την εντολή να αποσυρθούν τα μέλη της φρουράς, τα οποία αρχίζουν αμέσως να εγκαταλείπουν τη Λα Μονέδα, παίρνοντας μερικά από τα όπλα τους. Το ίδιο κάνουν τα τεθωρακισμένα οχήματα των καραμπινιέρων, τα οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν σε αμυντικές θέσεις στο Μέγαρο.

Μια ομάδα 10 καραμπινιέρων, συνοδευόμενων από τον κομιστή της εντολής για απομάκρυνση και εκτελώντας αδιαμφισβήτητα διαταγές, καθώς αποχωρούσαν από την κεντρική σκάλα και σχεδόν είχαν φτάσει στην έξοδο, στρέφουν τα όπλα τους προσπαθώντας να πυροβολήσουν κόντρα στον Πρόεδρο, και απωθούνται δυναμικά από τα μέλη του επιτελείου. Αυτά είναι τα πρώτα πυρά που ανταλλάσσονται με τους πραξικοπηματίες.

Καθώς συνέβαιναν αυτά, πολυάριθμοι υπουργοί, υφυπουργοί, βοηθοί, οι κόρες του Προέδρου, Μπεατρίς και Ιζαμπέλ, κι άλλα μέλη της Λαϊκής Ενότητας, καταφτάνουν στο Μέγαρο για να σταθούν στο πλευρό του Προέδρου αυτές τις κρίσιμες ώρες.

Περίπου στις 9:15 το πρωί, έρχονται οι πρώτες βολές από έξω προς το Μέγαρο. Φασιστικά στρατεύματα του πεζικού, σε αριθμό που ξεπερνούσε τους 200 άνδρες, προχωρούν στις οδούς Τεατίνος και Μοραντέ, στις δύο πλευρές της Πλατείας δε λα Κονστιτουσιόν, με κατεύθυνση το Προεδρικό Μέγαρο, ανοίγοντας πυρ κατά του γραφείου του Προέδρου. Οι δυνάμεις που υπερασπίζονταν το Μέγαρο δεν ξεπερνούσαν τους 40 άνδρες. Ο Πρόεδρος διατάσσει να ανοίξουν πυρ κατά των επιτιθέμενων και πυροβολεί ο ίδιος προσωπικά τους φασίστες, που υποχωρούν ατάκτως με βαριές απώλειες (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Οι φασίστες εισάγουν τότε στη μάχη τα τανκς υποβοηθούμενα από το πεζικό. Ένα τανκ πλησιάζει από την οδό Μονέδα, άλλο από την Τεατίνος, άλλο από την Αλαμέδα κον Μοραντέ κι άλλο με κατεύθυνση την κεντρική είσοδο από την Πλατεία δε λα Κονστιτουσιόν. Σε αυτήν τη στιγμή, από το ίδιο το γραφείο του Προέδρου ανοίγεται πυρ με μπαζούκας κατά του τανκ που βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο, το οποίο καταστρέφεται ολοσχερώς (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Άλλα δύο τανκ συγκεντρώνουν τα πυρά τους στο γραφείο του Προέδρου και ένα τεθωρακισμένο όχημα βάλλει με τα πολυβόλα του προς την ιδιωτική Γραμματεία και το γραφείο των επιτελείων. Πολλά τμήματα του πυροβολικού, που βρίσκονταν από την πλευρά της Πλατείας δε λα Κονστιτουσιόν, πυροβολούν επίσης προς το Μέγαρο. Ο Πρόεδρος περνά από τις διάφορες θέσεις μάχης ενθαρρύνοντας και καθοδηγώντας τους υπερασπιστές. Η βίαιη μάχη κρατάει πάνω από μία ώρα, με τους φασίστες να μην καταφέρνουν να πλησιάσουν ούτε σπιθαμή.

Στις έντεκα παρά τέταρτο ο Πρόεδρος συνεδριάζει στην Αίθουσα Τοέσκα με τους υπουργούς, υφυπουργούς και βοηθούς που είχαν προστρέξει στο Μέγαρο για να σταθούν στο πλευρό του, και τους δηλώνει ότι ο αγώνας στο μέλλον έχει ανάγκη από οδηγούς και πρότυπα, ότι όλοι όσοι ήταν άοπλοι έπρεπε με την πρώτη ευκαιρία να εγκαταλείψουν τη Λα Μονέδα και όλοι όσοι είχαν όπλα έπρεπε να παραμείνουν στις θέσεις μάχης. Όπως είναι φυσικό, κανένας από τους συνεργάτες που στερούνταν οπλισμού δε συμφώνησε με αυτήν τη θέση του Προέδρου, ούτε οι κόρες του Προέδρου και οι υπόλοιπες γυναίκες που βρίσκονταν στη Λα Μονέδα, δέχονταν να εγκαταλείψουν το Μέγαρο.

Η μάχη συνέχισε βίαιη. Από τα μεγάφωνα του μεγάρου οι φασίστες οργισμένοι έδιναν νέα τελεσίγραφα, ανακοινώνοντας ότι αν οι υπερασπιστές δεν παραιτηθούν, θα χρησιμοποιούσαν αμέσως την Αεροπορία.

Στις δώδεκα παρά τέταρτο ο Πρόεδρος συνεδριάζει με τις κόρες και τις εννιά ακόμα γυναίκες που βρίσκονταν στο Μέγαρο, παραγγέλλοντάς τους με όλη του την αποφασιστικότητα να εγκαταλείψουν τη Λα Μονέδα, καθώς θεωρούσε ότι δεν είχε νόημα να πεθαίνουν ανυπεράσπιστες. Κι αμέσως ζήτησε από τους πολιορκητές μια ανακωχή τριών λεπτών για να απομακρύνει το γυναικείο προσωπικό. Οι φασίστες δεν παραχωρούν την ανακωχή, αλλά τα στρατεύματά τους εκείνα τα λεπτά άρχιζαν να αποσύρονται από τον περίγυρο του Μεγάρου για να πραγματοποιήσουν την από αέρος επίθεση, γεγονός που επέφερε μια διακοπή της μάχης που επέτρεψε την έξοδο των γυναικών.

Στις 12:00 περίπου ξεκινάει η επίθεση της αεροπορίας. Οι πρώτες ρουκέτες έπεσαν στο Πάτιο δελ Ινβιέρνο που βρίσκεται στο κέντρο του Λα Μονέδα, διαπερνώντας τις στέγες και προκαλώντας εκρήξεις στο εσωτερικό των κτιρίων. Νέα κύματα αεροπλάνων και νέα χτυπήματα λαμβάνουν χώρα το ένα μετά το άλλο πνίγοντας ολόκληρο το κτίριο σε καπνό και τοξικό αέρα.

Ο Πρόεδρος δίνει εντολή να περισυλλέξουν όλες τις αντιασφυξιογόνες μάσκες, δείχνει ενδιαφέρον για την κατάσταση της αποθήκης όπλων και προτρέπει τους μαχόμενους να αντισταθούν ισχυρά στον βομβαρδισμό.

Η αποθήκη των αυτόματων της προσωπικής φρουράς του Προέδρου είχε εξαντληθεί μετά από σχεδόν τρεις ώρες μάχης, ως εκ τούτου ο Πρόεδρος διέταξε να κατεδαφιστεί αμέσως η πόρτα του οπλοστασίου της φρουράς των Καραμπινιέρων του Μεγάρου, όπου θα μπορούσαν να βρουν μέρος του οπλισμού αυτής. Ανυπόμονος λόγω της καθυστέρησης των πληροφοριών σχετικά με τα όπλα, ο ίδιος, διασχίζοντας το Πάτιο δεν Ινβιέρνο κατευθύνθηκε στο οπλοστάσιο και παρατηρώντας ότι καθυστερούσαν να κατεδαφίσουν την πόρτα, διέταξε να χρησιμοποιήσουν για την επιχείρηση χειροβομβίδες, κατορθώνοντας έτσι να ανοίξει μια τρύπα προς το δωμάτιο με τα όπλα, από το οποίο απέσπασαν τέσσερα πολυβόλα διαμετρήματος 0,30 και πολλά τουφέκια Sik, μεγάλο μέρος της οπλαποθήκης, αντιασφυξιογόνες μάσκες και κράνη. Ο Πρόεδρος διατάζει να λάβουν όλοι αμέσως θέσεις μάχης και τρέχει ο ίδιος στα υπνοδωμάτια των καραμπινιέρων, συλλέγοντας Sik και άλλα όπλα που υπήρχαν εκεί. Ο ίδιος ο Πρόεδρος φορτώνει στους ώμους του πολλά όπλα για την ενίσχυση των θέσεων μάχης αναφωνώντας: «Έτσι γράφεται η πρώτη σελίδα αυτής της ιστορίας. Ο λαός μου και η Αμερική θα γράψουν το υπόλοιπο» (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), γεγονός που γέννησε βαθιά συγκίνηση σε όλους όσοι τον συνόδευαν.

Καθώς ο Πρόεδρος μετέφερε πυρομαχικά από το οπλοστάσιο, η αεροπορική επιδρομή επανέρχεται με βία. Μια έκρηξη έσπασε τα τζάμια δίπλα στο σημείο όπου βρισκόταν ο πρόεδρος, εκσφενδονίζοντας θραύσματα γυαλιού που τον τραυματίζουν στην πλάτη. Αυτό ήταν το πρώτο τραύμα που υπέστη. Ενώ δεχόταν ιατρική βοήθεια, διέταξε να συνεχιστεί η μεταφορά των όπλων και δεν έπαυε να ανησυχεί για την τύχη καθενός από τους συντρόφους του.

Λίγα λεπτά μετά, οι φασίστες επαναλαμβάνουν την επίθεση με βία, συνδυάζοντας τη δράση της Αεροπορίας με το πυροβολικό, τα τανκ και το πεζικό. Σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες, ο θόρυβος, οι μύδροι, οι εκρήξεις, ο καπνός και τα τοξικά αέρια μετατρέπουν το μέγαρο σε κόλαση. Παρά την οδηγία του Προέδρου να ανοίξουν όλες οι βρύσες και τα κλειδιά για να αποφευχθεί η πυρκαγιά στο ισόγειο, το παλάτι αρχίζει να φλέγεται στο αριστερό φτερό και οι φλόγες εξαπλώνονται προς την αίθουσα των Υπασπιστών και το Κόκκινο Δωμάτιο. Όμως ο Πρόεδρος, που δεν αποθαρρύνθηκε ούτε λεπτό, ακόμα και στις πιο κρίσιμες στιγμές, δίνει εντολή να αντιμετωπίσουν τη μαζική επίθεση με όλα τα διαθέσιμα μέσα.

Τότε έλαβε χώρα ένα από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του Προέδρου. Καθώς το Μέγαρο τυλιγόταν στις φλόγες, σύρθηκε κάτω από τα θραύσματα μιας οβίδας μέχρι το γραφείο του, που έβλεπε στην Πλατεία δε λα Κονστιτουσιόν, πήρε ο ίδιος προσωπικά ένα μπαζούκας, στόχευσε ενάντια σε ένα τανκ που βρισκόταν στην οδό Μοραντέ –το οποίο πυροβολούσε μανιωδώς προς το μέγαρο- και το έθεσε εκτός μάχης με μια άμεση βολή (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Στιγμές αργότερα, ένας άλλος μαχητής θέτει εκτός δράσης ένα τρίτο τανκ.

Οι φασίστες εισάγουν νέα τεθωρακισμένα οχήματα, στρατιώτες και τανκ από την οδό Μοραντέ 80, εντατικοποιώντας τα πυρά από την πόρτα πρόσβασης στη Λα Μονέδα, ενώ το Μέγαρο συνεχίζει να φλέγεται. Ο Πρόεδρος κατεβαίνει στο ισόγειο μαζί με άλλους πολεμιστές, προκειμένου να αποκρούσει την απόπειρα των φασιστών να διεισδύσουν στο εσωτερικό του Μεγάρου από την οδό Μοραντέ, κατορθώνοντάς το.

Οι φασίστες παύουν τότε τα πυρά σε αυτό το τμήμα και με φωνές ζητούν δύο εκπροσώπους της κυβέρνησης με διαπραγματευτικό χαρακτήρα. Ο Πρόεδρος στέλνει τον Φλόρες, γενικό γραμματέα της κυβέρνησης και τον Ντάνιελ Βεργκάρα, υφυπουργό Εσωτερικών, οι οποίοι βγαίνουν από την πόρτα της οδού Μοραντέ και κατευθύνονται προς ένα στρατιωτικό τζιπ που βρισκόταν απέναντι. Αυτό έλαβε χώρα περίπου στην 1:00 μετά μεσημβρίας. Ο Φλόρες και ο Βεργκάρα συζητούν με έναν υψηλόβαθμο στρατιωτικό, ο οποίος βρισκόταν στο εν λόγω τζιπ. Επιστρέφοντας στο Μέγαρο και καθώς πλησίαζαν στην είσοδο, από το ίδιο τζιπ τους πυροβολούν ύπουλα, με τον Φλόρες να δέχεται μια βολή στο δεξί πόδι και τον Ντάνιελ Βεργκάρα πολλούς πυροβολισμούς στην πλάτη, που τον σκοτώνουν, και οι σύντροφοί του τον περισυλλέγουν κάτω από τα προστατευτικά πυρά άλλων υπερασπιστών.

Οι φασίστες είχαν ζητήσει το κοινοβούλιο για να απαιτήσουν εκ νέου την παραίτηση, παρέχοντας ανέσεις στον Πρόεδρο και στους υπερασπιστές, προκειμένου να εγκαταλείψουν το μέγαρο και να μεταβούν στον προορισμό που εκείνοι επιθυμούσαν. Ο Πρόεδρος επανέλαβε αμέσως την απόφασή του να πολεμήσει μέχρι την τελευταία σταγόνα αίματος (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), ερμηνεύοντας όχι μόνο τη δική του επιθυμία, αλλά και όλων των ηρωικών υπερασπιστών του Μεγάρου. Από το ισόγειο απέκρουσαν τις επιθέσεις που προέρχονταν από την Μοραντέ, ενώ η κεντρική είσοδος του μεγάρου είχε πρακτικά καταστραφεί.

Περίπου στις 1:30 μ.μ. ο Πρόεδρος ανεβαίνει να επιθεωρήσει τις θέσεις του πάνω ορόφου. Σε αυτό το ύψος πολλοί υπερασπιστές είχαν χτυπηθεί από οβίδα κι από τις εκρήξεις ή είχαν καεί από τις φλόγες. Ο δημοσιογράφος Αουγκούστο Ολιβάρες τους εξέπληξε όλους με την εξαιρετικά ηρωική στάση του (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Αφού τραυματίστηκε σοβαρά, δέχτηκε ιατρική βοήθεια και εγχειρίστηκε στην ιατρική αίθουσα του Μεγάρου, κι όταν όλοι υπέθεταν ότι βρισκόταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι, εκείνος με το όπλο στο χέρι κατέλαβε εκ νέου τη θέση μάχης του στον δεύτερο όροφο μαζί με τον Πρόεδρο (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Θα μακρηγορούσα αν απαριθμούσα εδώ όλα τα ονόματα και τις πράξεις ηρωισμού των μαχητών που ξεχώρισαν.

Περασμένες 1:30 μ.μ., οι φασίστες καταλαμβάνουν το ισόγειο του Μεγάρου, η άμυνα οργανώνεται στο ισόγειο και συνεχίζει η μάχη. Οι φασίστες προσπαθούν να εισβάλουν από την κεντρική σκάλα. Στις 2:00 μ.μ. περίπου κατορθώνουν να καταλάβουν μια γωνιά στο ισόγειο. Ο Πρόεδρος είχε ταμπουρωθεί, μαζί με αρκετούς άλλους από τους συντρόφους του, σε μια γωνία στην Κόκκινη Αίθουσα. Προχωρώντας προς το σημείο εισβολής των φασιστών, δέχεται μια σφαίρα στο στομάχι που τον κάνει να γείρει από τον πόνο, όμως δεν παύει να μάχεται και, στηριζόμενος σε μια καρέκλα, συνεχίζει να πυροβολεί ενάντια στους φασίστες από απόσταση λίγων μέτρων (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), έως ότου μια δεύτερη σφαίρα στο στήθος τον κάνει να καταρρεύσει. Ετοιμοθάνατος πια, του διατρυπούν το κορμί με σφαίρες.

Βλέποντας τον Πρόεδρο να πέφτει, μέλη της προσωπικής του φρουράς περνάνε δυναμικά στην αντεπίθεση και απωθούν εκ νέου τους φασίστες μέχρι την κεντρική σκάλα (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Προβαίνουν τότε, εν μέσω μάχης, σε μια κίνηση ασυνήθιστης αξιοπρέπειας: παίρνοντας το άψυχο σώμα του Προέδρου το οδηγούν μέχρι το γραφείο του, το καθίζουν στην προεδρική καρέκλα, του φοράνε την προεδρική κορδέλα και τον τυλίγουν με τη χιλιανική σημαία (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ακόμα και μετά τον θάνατο του γενναίου Προέδρου τους, οι αθάνατοι υπερασπιστές του μεγάρου αποκρούουν για ακόμα δύο ώρες τις άγριες φασιστικές επιθέσεις. Όχι νωρίτερα από τις 4:00 μ.μ. και καθώς το Προεδρικό Μέγαρο φλεγόταν για πολλές ώρες, έσβησε η τελευταία εστία αντίστασης.

Πολλοί θα νιώσουν έκπληξη ακούγοντας αυτό που μόλις τέλειωσα να διηγούμαι. Κι έτσι είναι, απλούστατα εκπληκτικό. Τα φασιστικά υψηλόβαθμα στελέχη των τεσσάρων ενόπλων στρατιωτικών σωμάτων είχαν εξεγερθεί ενάντια στην Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας και μόνο 40 άνδρες αντιστάθηκαν για εφτά ώρες απέναντι στο μεγαλύτερο μέρος του πυροβολικού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), των τανκ, της αεροπορίας και του πεζικού των φασιστών. Λίγες φορές στην ιστορία έχει γραφτεί σελίδα ανάλογου ηρωισμού.

Ο Πρόεδρος δεν ήταν μόνο γενναίος και πιστός στον λόγο που είχε δώσει να πεθάνει υπερασπιζόμενος το συμφέρον του λαού, αλλά έφτασε κιόλας την κρίσιμη στιγμή σε απίστευτα όρια (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Το μεγαλείο ψυχής, η στωικότητα, ο δυναμισμός, η ηγετική ικανότητα και ο ηρωισμός που επέδειξε ήταν αξιοθαύμαστα. Ποτέ σε αυτήν την ήπειρο ένας Πρόεδρος δεν πρωταγωνίστησε σε τέτοιο δραματικό άθλο (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Πολλές φορές η άοπλη σκέψη ταπεινώθηκε από την ωμή βία. Ωστόσο, τώρα μπορεί να ειπωθεί ότι ποτέ η ωμή βία δε συνάντησε ανάλογη αντίσταση, που εκδηλώθηκε στο στρατιωτικό πεδίο από έναν άνδρα των ιδεών, του οποίου όπλα ήταν ανέκαθεν ο λόγος και η πέννα.

Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε επέδειξε περισσότερη αξιοπρέπεια, περισσότερη τιμή, περισσότερη γενναιότητα και περισσότερο ηρωισμό από όλους μαζί τους φασίστες στρατιωτικούς (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Η κίνηση απαράμιλλου μεγαλείου του βύθισε για πάντα στην ατίμωση τον Πινοσέτ και τους συνεργούς του.

Έτσι είναι οι επαναστάτες!

Έτσι είναι οι άνδρες!

Έτσι πεθαίνουν οι αληθινοί πολεμιστές!

Έτσι πεθαίνουν οι υπερασπιστές του λαού!

Έτσι πεθαίνουν όσοι αγωνίζονται για τον σοσιαλισμό (ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΑ ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Πριν από μερικά λεπτά σε αυτό το βήμα έφτασε το κείμενο με τα τελευταία λόγια του προέδρου Αλιέντε.

Εργάτες της χώρας μου, έχω πίστη στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Άλλοι άνδρες θα ξεπεράσουν αυτή τη σκοτεινή και πικρή στιγμή προδοσίας που προσπαθεί να επικρατήσει. Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.

Ζήτω η Χιλή! Ζήτω ο λαός! Ζήτω οι εργάτες!

Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου, και είμαι βέβαιος ότι η θυσία μου δεν θα είναι μάταιη, είμαι βέβαιος ότι, τουλάχιστον, θα είναι ένα μάθημα ηθικής που θα τιμωρήσει το κακούργημα, τη δειλία και την προδοσία. (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Οι φασίστες προσπάθησαν να κρύψουν από τον λαό της Χιλής κι από τον κόσμο αυτή την ασυνήθιστα ηρωική πράξη του προέδρου Αλιέντε. Αυτός είναι ο λόγος που προσπάθησαν να δώσουν περισσότερη έμφαση στην εκδοχή της αυτοκτονίας.

Αλλά ακόμα κι αν ο Αλιέντε, έχοντας τραυματιστεί σοβαρά, για να μην πέσει αιχμάλωτος του εχθρού είχε πυροβολήσει τον εαυτό του, αυτό δε θα τον απαξίωνε αλλά θα αποτελούσε μια πράξη απαράμιλλου θάρρους (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Τι προσπαθούν να στερήσουν από τον Αλιέντε; Τι μπορεί κανείς να του στερήσει αυτήν την υπέρτατη στιγμή αυτοθυσίας και ηρωισμού;

Ο Καλίξτο Γκαρσία, μια από τις πιο ένδοξες προσωπικότητες της ιστορίας μας, έπεσε αιχμάλωτος του εχθρού. Και όταν ενημέρωσαν τη μητέρα του ότι ο γιος της ήταν αιχμάλωτος, εκείνη είπε: δεν μπορεί να είναι ο γιος μου! Ομως όταν της είπαν: πριν πέσει αιχμάλωτος πυροβολήθηκε με μια σφαίρα για να πεθάνει!, εκείνη είπε: α! Τότε ναι: είναι ο γιος μου! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Μετά τον θάνατο του προέδρου Αλιέντε προσπάθησαν να  ρίξουν λάσπη στην καθαρή προσωπικότητά του με ένα τρόπο μικρό, αγενή και ποταπό.

Αλλά τι μπορεί να περιμένει κανείς από τους φασίστες! Έχουν ακόμα φέρει στο προσκήνιο για λόγους εντυπωσιασμού το τουφέκι με το οποίο πολέμησε ο Αλιέντε, το αυτόματο τουφέκι που εμείς του δωρίσαμε, σε μια προσπάθεια πρόχειρης και γελοίας προπαγάνδας. Όμως τα γεγονότα απέδειξαν ότι δεν υπήρξε καλύτερο δώρο προς τον πρόεδρο Αλιέντε από εκείνο το αυτόματο τουφέκι, προκειμένου να υπερασπιστεί την Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

 (ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ: “¡Fidel, seguro, a los yankis dales duro!”[2])

Είχαμε καλό λόγο και προαίσθημα όταν δωρίσαμε στον Πρόεδρο εκείνο το τουφέκι. Ποτέ άλλοτε ένα τουφέκι δε γραπώθηκε από χέρια τόσο ηρωικά ενός συνταγματικά και νόμιμα εκλεγμένου από τον λαό Προέδρου! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Ποτέ ένα τουφέκι δεν υπερασπίστηκε καλύτερα το καλό των ταπεινών, το καλό των εργατών και των αγροτών της Χιλής! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ) Κι αν κάθε εργάτης και κάθε αγρότης είχαν στα χέρια τους ένα τουφέκι σαν κι αυτό, δεν θα είχε γίνει το φασιστικό πραξικόπημα! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ: “¡Fidel, seguro, a los yankis dales duro!”)

Αυτό είναι το μέγα μάθημα που διδάσκουν στους επαναστάτες τα γεγονότα στη Χιλή.

Ωστόσο, δε χρησιμοποίησαν μόνο το τουφέκι. Μέρες πριν, δημοσίευσαν μια επιστολή που είχαμε στείλει εμείς στα τέλη Ιουλίου στον πρόεδρο Αλιέντε. Όμως οι φασίστες είναι βρώμικοι: δε δημοσιεύουν ολόκληρη την επιστολή. Από τα τηλεγραφήματα που έχουμε διαβάσει συμπεραίνουμε ότι μέρος της επιστολής έχει διαγραφεί. Για αυτόν τον λόγο, εμείς εδώ θα διαβάσουμε ολόκληρη την επιστολή! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Αβάνα, 29 Ιουλίου 1973.

Αγαπητέ Σαλβαδόρ,

Με αφορμή να συζητήσω μαζί σου θέματα που αφορούν τη σύνοδο των αδέσμευτων χωρών, ο Κάρλος και ο Πινιέιρο ταξιδεύουν εκεί. Ο πραγματικός σκοπός είναι να ενημερωθούν από εσένα για την κατάσταση και να σου προσφέρουν όπως πάντα τη διάθεσή μας για συνεργασία απέναντι στις δυσκολίες και στους κινδύνους που εμποδίζουν και απειλούν τη διαδικασία.

Η παραμονή τους θα είναι πολύ σύντομη, καθώς εκκρεμούν εδώ πολλές υποχρεώσεις και αποφασίσαμε να κάνουν το ταξίδι θυσιάζοντας τις δουλειές τους.

Βλέπω ότι βρίσκεστε τώρα επί του λεπτού ζητήματος του διαλόγου με τους Χριστιανοδημοκράτες εν μέσω σοβαρών γεγονότων, όπως η δολοφονία του Ναυάρχου σου και η νέα απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών. Φαντάζομαι, ως εκ τούτου, τη μεγάλη ένταση που υπάρχει και την επιθυμία σου να κερδίσεις χρόνο, να βελτιώσεις τον συσχετισμό δυνάμεων σε περίπτωση που ξεσπάσει μάχη και, ει δυνατόν, να βρεις έναν δίαυλο που να επιτρέπει να συνεχίσεις την επαναστατική διαδικασία χωρίς εμφύλια σύρραξη και παράλληλα να διασώσεις την ιστορική σου ευθύνη για αυτό που μπορεί να συμβεί. Αυτοί είναι αξιοθαύμαστοι σκοποί. Όμως, σε περίπτωση που η άλλη μεριά, της οποίας τους πραγματικούς στόχους δεν είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε από εδώ, επιδοθεί σε μια ύπουλη κι ανεύθυνη πολιτική ζητώντας από τη Λαϊκή Ενότητα και την επανάσταση να πληρώσει ένα αδύνατο τίμημα, πράγμα που είναι επίσης πολύ πιθανό, μην ξεχάσεις ούτε στιγμή την πελώρια δύναμη της χιλιανικής εργατικής τάξης και τη δυναμική υποστήριξη που σου έχουν δείξει σε όλες τις δύσκολες στιγμές. Εκείνη μπορεί, με κάλεσμά σου απέναντι σε οποιασήποτε απειλή προς την επανάσταση, να παραλύσει τους πραξικοπηματίες, να διατηρήσει την προσκόλληση των αμφιταλαντευόμενων και ταυτόχρονα να επιβάλει τους όρους της και να αποφασίσει μονομιάς, αν κριθεί απαραίτητο, το πεπρωμένο της Χιλής. Ο εχθρός πρέπει να γνωρίζει ότι είναι προετοιμασμένη κι έτοιμη να λάβει δράση. Η δύναμη και η μαχητικότητά της μπορούν να αντιστρέψουν τις ισορροπίες στην πρωτεύουσα υπέρ σου, ακόμα κι αν υπάρχουν άλλες δυσμενείς περιστάσεις.

Η απόφασή σου να υπερασπιστείς τη διαδικασία με αποφασιστικότητα και εντιμότητα, με τίμημα ακόμα και την ίδια σου τη ζωή, κάτι που όλοι γνωρίζουν ότι είσαι ικανός να τηρήσεις, θα παρασύρει προς το μέρος σου όλες τις ικανές δυνάμεις να πολεμήσουν και τους αξιοπρεπείς άνδρες και γυναίκες της Χιλής. Το θάρρος σου, η γαλήνη σου και η τόλμη σου αυτήν την ιστορική στιγμή για την πατρίδα σου και, κυρίως, η ακλόνητη, αποφασιστική και ηρωικά ασκούμενη ηγεσία σου είναι καίρια για την κατάσταση.

Ενημέρωσε τον Κάρλος και τον Μανουέλ σε τι μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς οι πιστοί σου φίλοι από την Κούβα. (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Σου στέλνω εκ νέου την αγάπη και την απεριόριστη εμπιστοσύνη του λαού μας.

Αδελφικά, Φιντέλ Κάστρο.

Είναι παράλογο, είναι γελοίο, είναι ανόητο, να προσπαθούν να παρουσιάσουν αυτήν την επιστολή —που μετέφερε την αλληλεγγύη, τη φιλία και την παρηγοριά του λαού μας προς έναν πρόεδρο που δέχεται επίθεση από τον ιμπεριαλισμό, επίθεση από την αντίδραση και επίθεση από τον φασισμό— ως υπόθεση ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της Χιλής.

Με αυτό το κριτήριο, η παγκόσμια καταδίκη, τα λόγια αμέτρητων πολιτικών ηγετών και δημόσιων προσώπων, αναρίθμητων οργανώσεων που καταδίκασαν το πραξικόπημα, που καταδίκασαν τις σφαγές και που καταδίκασαν τα εγκλήματα, συνιστούν ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Χιλής.

Τα προβλήματα του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, τα προβλήματα που επηρεάζουν το επαναστατικό κίνημα, τα προβλήματα που επηρεάζουν την ανθρωπότητα, αφορούν και ενδιαφέρουν και είναι προβλήματα όλων των επαναστατών και προοδευτικών ανθρώπων του κόσμου! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Και για τη Χιλή, όπως και για το Βιετνάμ, δεν είμαστε μόνο διατεθειμένοι να δώσουμε τη ζάχαρή μας αφαιρώντας την από το μερίδιό μας, είμαστε και διατεθειμένοι να δώσουμε το ίδιο μας το αίμα! (ΕΠΕΥΦΗΜΙΕΣ)

Όταν έφτασε η ανεξαρτησία της Χιλής, άνθρωποι από όλες τις γωνιές της ηπείρου, όχι μόνο έστειλαν επιστολές, αλλά και πήγαν να πολεμήσουν μαζί με τους Χιλιανούς για την ανεξαρτησία της χώρας (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Οι φασίστες στις 11 Σεπτεμβρίου όχι μόνο επιτέθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο, αλλά επιτέθηκαν επίσης και βομβάρδισαν ανηλεώς την κατοικία του προέδρου Αλιέντε, όπου βρισκόταν η οικογένειά του. Και πραγματικά από μεγάλη σύμπτωση δε βρήκε εκεί τον θάνατο η γυναίκα του.

Οι συγγενείς του μας διηγήθηκαν τον Γολγοθά εκείνης της ημέρας και αυτών που ακολούθησαν, όταν έκρυψαν από τον χιλιανικό λαό τον θάνατο του Προέδρου Αλιέντε μέχρι και πάνω από 24 ώρες αφότου έλαβε χώρα. Έκαναν την ταφή με αυστηρή μυστικότητα.

Μέσα από διάφορα μέσα εντόπισαν τη σύζυγο και μία αδελφή, τις οδήγησαν σε ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο του Σαντιάγο της Χιλής και με ένα στρατιωτικό επιβατηγό αεροπλάνο τις μετέφεραν μαζί με το φέρετρο έως το αεροδρόμιο του Βαλαπαραΐσο κι από εκεί —με μια εξαιρετική επίδειξη δύναμης— έως το κοιμητήριο της πόλης, όπου βρισκόταν ο οικογενειακός τάφος του προέδρου Αλιέντε. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν επέτρεψαν να ανοίξει εκείνο το απλό φέρετρο τυλιγμένο με ένα στρατιωτικό κάλυμμα. Σε καμία περίπτωση, ούτε στο αεροπλάνο ούτε κατά τη διαδρομή προς το κοιμητήριο ούτε στο κοιμητήριο, άφησαν τους συγγενείς να δουν τη σωρό του προέδρου Αλιέντε. Γιατί; Τι προσπαθούσαν να κρύψουν; Δεν είναι φανερό ότι φοβούνταν μην πέσουν οι μάσκες τους; Δεν είναι φανερό ότι προσπαθούσαν να κρύψουν ότι η σωρός του Αλιέντε είχε πάνω από 10 σφαίρες, ότι το σώμα του Αλιέντε το «κοσκίνισαν» με σφαίρες όταν πια ήταν νεκρό;

Οι φασίστες —όπως γνωρίζετε— τα έβαλαν και με τους Κουβανούς, με την Πρεσβεία μας. Κι αυτό δε μας ατιμάζει! Κακό θα ήταν, σοβαρό θα ήταν αν οι φασίστες μας χαμογελούσαν.

Αυτό το μίσος των φασιστών αποδεικνύει κι εκφράζει αυτό που είναι η Κούβα, κι αυτό το μίσος έχει μια βάση. Γνωρίζουν την πίστη της Επανάστασης, την αποφασιστικότητα της Επανάστασης, την αλληλεγγύη της Επανάστασης προς τη λατινοαμερικάνικη επαναστατική διαδικασία κι αυτό τους τρομάζει.

Την ίδια την 11^η, γύρω στις 12:00 το μεσημέρι, η Πρεσβεία μας δέχτηκε την πρώτη επίθεση από τους φασίστες και γύρω στα μεσάνυχτα δέχτηκε τη δεύτερη επίθεση. Αμφότερες αποκρούστηκαν δραστικά (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Μετά τις επιθέσεις οι φασίστες προσπαθούσαν να εκφοβίσουν τη διπλωματική μας αντιπροσωπεία και απειλούσαν ότι επρόκειτο να χρησιμοποιήσουν τανκ, όπλα και αεροπλάνα. Όμως οι διπλωμάτες μας, σε μερικούς στρατηγίσκους και κακοποιούς που τους κάλεσαν στο τηλέφωνο, έλεγαν διαρκώς: «Θα υπερασπιστούμε την Πρεσβεία, που είναι κουβανικό έδαφος, μεχρι τον τελευταίο άντρα» (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και οι φασίστες ήξεραν ότι έπρεπε να σκοτώσουν μέχρι και τον τελευταίο Κουβανό στην πρεσβεία μας. Δεν υπήρχαν μέσες λύσεις!

Ξημερώματα της 12^ης επιδόθηκαν σε σποραδικούς πυροβολισμούς, αλλά η τελική επίθεση δεν έφτασε. Και οι σύντροφοί μας από την πρεσβεία επέστρεψαν όλοι στη χώρα μόλις διεκόπησαν οι διπλωματικές σχέσεις.

Από τους άλλους πέντε Κουβανούς, τρεις από τους οποίους απασχολούνταν ως καθηγητές σε πανεπιστήμια του Βορρά και δύο ως προπονητές, υπάρχουν νέα μόνο για μερικούς ότι βρίσκονται στη Αργεντινή, ωστόσο δεν έχουμε νέα για τους δύο Κουβανούς που δούλευαν ως τεχνικοί (ΚΡΑΥΓΕΣ).

Εν τούτοις, οι φασίστες δεν επιτέθηκαν μόνο στη δική μας πρεσβεία, αλλά φέρθηκαν βάναυσα και κακοποίησαν τους διπλωματικούς λειτουργούς άλλων σοσιαλιστικών χωρών και κακοποίησαν και άλλους σοσιαλιστές τεχνικούς που παρείχαν τις υπηρεσίες τους σε εκείνη τη χώρα. Και όχι μόνο κακομεταχειρίστηκαν εκπροσώπους των σοσιαλιστικών χωρών, αλλά επίσης διέπραξαν κάθε είδους χυδαιότητα, βαναυσότητα και κακομεταχείριση σε εκπροσώπους άλλων καπιταλιστικών χωρών.

Αν όμως ήταν άνανδρη η επίθεση κατά της πρεσβείας, ακόμα πιο άνανδρη ήταν η επίθεση κατά του πλοίου μας —πλοίου εμπορικού που μετέφερε προμήθειες ζάχαρης στη χώρα. Είναι τόσο ξεδιάντροποι που ακόμα αρνιούνται τα όσα έκαναν στο πλοίο.

Εδώ θα σας μεταφέρουμε τα γεγονότα εκείνων των ημερών, όπως ακριβώς καταγράφηκαν λεπτό προς λεπτό στο ημερολόγιο του πλοίου.

25 Αυγούστου 1973. Το πλοίο φτάνει στο Βαλπαραΐσο, μένοντας αγκυροβολημένο.

26 Αυγούστου 1973. Οι φασίστες βάζουν βόμβα στην πρεσβεία και στην κατοικία των Κουβανών διπλωματών και σε σχολείο με παιδιά από την Κούβα.

29 Αυγούστου. Το πλοίο δένει στον μώλο. Ξεκινά η εκφόρτωση της ζάχαρης.

4 Σεπτεμβρίου. Οι φασίστες τοποθετούν βόμβα στο σπίτι του εκπροσώπου της εταιρείας Ναυτιλίας Μαμπίσα στο Σαντιάγο.

6 Σεπτεμβρίου. Προκλήσεις από τον δεξιό τύπο εις βάρος του μηχανοκίνητου πλοίου Playa Larga.

10 Σεπτεμβρίου. Το πλοίο παραμένει αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι για να λάβει τη θέση του στον μώλο ένα πλοίο-σιταποθήκη ενόψει της έλλειψης σιταριού στην πόλη.

11 Σεπτεμβρίου στις 10:00. Συσκέπτεται ο Καπετανιος με τους αξιωματούχους για να αναλύσουν την κατάσταση που προέκυψε από το πραξικόπημα. Αποφασίζεται να εκτελέσουν την εντολή της Ναυτιλιακής Εταιρείας Μαμπίσα. Λείπει ένας άνδρας του πληρώματος, που θα έπρεπε να είχε επιστρέψει τα μεσάνυχτα της περασμένης ημέρας.

11:00. Επιστρέφει εν πλω ο σύντροφος αξιωματικός Επιμελητείας, Γουμερσίντο Περς, καταγγέλοντας ότι είχε συλληφθεί από περίπολο του Πολεμικού Ναυτικού την προηγούμενη νύχτα και είχε υποβληθεί σε κακομεταχείριση λόγω του γεγονότος ότι είναι Κουβανός πολίτης. Οι αρχές του ναυτικού εξέφρασαν επί τη ευκαιρία βαθύ μίσος προς τον λαό και την κυβέρνηση της Κούβας.

11:25. Επιβιβάζονται στρατιωτικοί πλοηγοί του λιμανιού συνοδεία ναυτικών αλλάζοντας το αγκυροβόλι του πλοίου.

16:30. Λαμβάνεται εντολή από την Εταιρεία Ναυτιλίας Μαμπίσα να αρχίσει το πλοίο την έξοδο από το λιμάνι μαζί με τις αρχές της Χιλής.

17:00. Ο Καπετάνιος συγκαλεί εκ νέου το συμβούλιο των αξιωματικών, το οποίο ομόφωνα στηρίζει την απόφαση να εγκαταλείψουν το λιμάνι λόγω έλλειψης ασφάλειας για το πλοίο και το πλήρωμα. Αυτή η απόφαση ήταν απόρροια της κακομεταχείρισης που υπέστη το παραπάνω μέλος του πληρώματος Κουβανικής καταγωγής, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι τοπικές αρχές δεν παρέχουν καμία εγγύηση ως προς τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

17:35. Το πλοίο βάζει πλώρη ολοταχώς.

17:55. Αεροσκάφη της Χιλιανής Αεροπορίας πραγματοποιούν περάσματα πετώντας πάνω από το πλοίο μας.

18:02. Αεροσκάφος της Χιλιανής Αεροπορίας εκτελεί απότομη βουτιά ρίχνοντάς μας με πυροβόλα όπλα.

18:45. Τα αεροσκάφη της Χιλιανής Αεροπορίας συνεχίζουν να πραγματοποιούν πτήση πάνω από το πλοίο μας.

19:00. Ελικόπτερα της Αεροπορίας εκτοξεύουν βόμβες λίγα μέτρα μακριά από την πλώρη του πλοίου μας και μας πυροβολούν για να μας εμποδίσουν να κάνουμε μανούβρες, ώστε να βγούμε από το σημείο που είχαν ρίξει τις βόμβες.

19:05. Εκρήγνυται μια βόμβα μεγάλης κλίμακας στην πλώρη του πλοίου.

19:32. Συνεχίζουν οι επιδρομές από δύο αεροπλάνα της Χιλιανής Αεροπορίας ενάντια στο πλοίο μας.

20:00. Εντοπίζεται από το ραντάρ μας πλοίο του Πολεμικού της Χιλής που απέπλευσε προς καταδίωξή μας στα 17,5 μίλια από τη δεξιά πλευρά του σκάφους, που μας ακολουθεί ενώ τα αεροσκάφη δεν σταματούν να παρενοχλούν το πλοίο μας. Ο Καπετάνιος συγκαλεί το συμβούλιο των αξιωματικών, το οποίο ομόφωνα τον στηρίζει στην απόφασή του να συνεχίσει το ταξίδι πάσει θυσία, χωρίς να δεχτεί να παροδοθεί σε καμία περίπτωση (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

20:30. Το ραντάρ υποδεικνύει ότι απέχουμε 43 μίλια από την ακτή της Χιλής.

20:40. Το πολεμικό πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής μας δίνει εντολή να σταματήσουμε αμέσως τις μηχανές και εμείς τους απαντάμε ότι βρισκόμαστε σε διεθνή ύδατα.

20:43. Το πολεμικό πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής που μας καταδιώκει αρχίζει να μας πυροβολεί με βαριά όπλα.

20:45. Το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής συνεχίζει να μας κανονιοβολεί, ενώ ταυτόχρονα ρίχνει βεγγαλικά για να φωτίσει την περιοχή όπου πλέουμε.

20:55. Το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής συνεχίζει να μας ρίχνει.

21:00. Συνεχίσει να μας κανονιοβολεί το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής που μας ακολουθεί. Το κοντινότερο άκρο της χιλιανικής ακτής απέχει 52,3 μίλια.

21:10. Συνεχίζει να μας κανονιοβολεί το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής που μας ακολουθεί.

21:20. Μεταβιβάζεται το παρακάτω μήνυμα στο πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής: «Ενημερώσαμε μόλις την Κυβέρνησή μας σχετικά με τη δειλή αυτή επίθεση σε διεθνή ύδατα. Καθίσταστε υπεύθυνοι για όλες τις πιθανές επιπτώσεις. Πατρίδα ή Θάνατος. Ζήτω η Κούβα. Ο καπετάνιος και το πλήρωμα» (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Ως απάντηση, το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής μας κανονιοβολεί.

21:30. Συνεχίζει να μας ρίχνει με τα κανόνια το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής που μας καταδιώκει. Το κοντινότερο άκρο της χιλιανικής ακτής απέχει 61,5 μίλια.

22:00. Συνεχίζει να μας καταδιώκει το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής. Μας καλεί να παραδοθούμε στο λιμάνι του Βαλπαραΐσο, κι έτσι καταλαβαίνουμε από αυτό το μήνυμα ότι πρόκειται για το Blanco Encalada.

Λαμβάνουμε τηλεγράφημα από το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας και από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Λιμένων, που μας δίνει πλήρη στήριξη στην απόφασή μας να μην παραδοθούμε σε καμία περίπτωση, μήνυμα που μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε το ταξίδι μας πάση θυσία.

22:14. Μας χτύπησε ένα βλήμα από αυτά που μας εκτοξεύει το αντιτορπιλικό Blanco Encalada.

22:20. Το πλοίο χτυπήθηκε εκ νέου από μια κανονιά στην πλώρη.

22:30. Το πλοίο χτυπήθηκε από μια κανονιά στην πρύμνη.

22:38. Το αντιτορπιλικό Blanco Encalada στοχεύει με τα κανόνια τη γέφυρα του πλοίου μας, χωρίς να την αγγίξει, καθώς τα βλήματα πέφτουν στο νερό στην αντίθετη πλευρά από την οποία βρίσκεται το αντιτορπιλικό.

22:40. Το αντιτορπιλικό κάνει ελιγμούς για να πλευρίσει στο σκάφος μας από την αριστερή πλευρά, και εμείς κάνουμε ελιγμούς για να αποτρέψουμε το πλεύρισμα.

23:12. Αποτυγχάνοντας στον ελιγμό να μας προσεγγίσει από την αριστερή πλευρά, το αντιτορπιλικό Blanco Encalada προσπαθεί να έρθει στην πρύμνη, προκειμένου να μας ρίξει στην προπέλα και στο πηδάλιο, ενώ το πλοίο μας πραγματοποιεί ελιγμούς για να αποφύγει την καταστροφή των προπέλων και του πηδαλίου. Χρησιμοποιώντας το V.H.F. το αντιτορπιλικό αρχίζει να μεταδίδει όλες τις εντολές που δίνει ο αξιωματικός που διευθύνει τη ρίψη βολών, έτσι ώστε να ακούγονται έως το πλοίο μας, με σκοπό να μας τρομοκρατήσουν.

23:30. Καθώς απέτυχαν όλοι του οι ελιγμοί, οι απειλές και οι βίαιες ενέργειες, που σκοπό είχαν να καθυποτάξουν το πλοίο, το αντιτορπιλικό Blanco Encalada αρχίζει να απομακρύνεται σταδιακά με κατεύθυνση τη χιλιανή ακτή.

12 Σεπτεμβρίου. 00:30. Διεξάγεται επιθεώρηση στο πλοίο και έλεγχος των σεντίνων στο αμπάρι, όπου ανακαλύπτονται τρεις μεγάλες τρύπες που έχουν προκληθεί από βλήματα στη σεντίνα 1. Το πλήρωμα αρχίζει να βουλώνει τις τρύπες, καθώς μεγάλες ποσότητες νερού μπαίνουν στο εν λόγω αμπάρι.

03:00. Δίνεται η εντολή να ερματιστούν οι βαθιές δεξαμενές, η πρυμνιαία δεξαμενή και τα χαμηλότερα σημεία του αμπαριού 7, προκειμένου να βελτιωθεί η σταθερότητα του πλοίου.

10:00. Ολοκληρώνεται το γέμισμα των βαθιών δεξαμενών και των πρυμνιαίων δεξαμενών. Γίνεται επιθεώρηση των ζημιών που έχουν προκληθεί από τη δειλή επίθεση του πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής, που έχει το παρακάτω αποτέλεσμα:

A).- τρύπες δύο επί δύο ποδιών στη δεξιά πλευρά και τρύπες δύο επί τριών ποδιών στη γέφυρα του καταστρώματος που συνορεύει με την περιοχή που αναφέρθηκε παραπάνω, οι οποίες προκλήθηκαν από το ίδιο βλήμα.

B).- Τρύπες ενός επί ένα ποδιών στη δεξιά πλευρά.

Γ).- Τρύπες τριών επί ένα ποδιών στην αριστερή πλευρά.

Δ).- Πολυάριθμες τρύπες από κατακερματισμό βλήματος μεγάλης εκρηκτικότητας στον μπουλμέ της πλώρης.

E).- Τρύπα στον σωλήνα βυθομέτρησης και βλάβη στον ευδιαίο.

ΣΤ).- Τρύπα τεσσάρων επί τρία ιντσών στο κάτω κατάστρωμα.

Ζ).- Διάφορα χτυπήματα στον μπουλμέ στη δεξιά πλώρη.

Η).- Απώλεια 199.624 κιλών χύμα ζάχαρης ως αποτέλεσμα της πλημμύρας στο αμπάρι 1.

Θ).- Υποψία χτυπήματος στο ίδιο αμπάρι κάτω από την ίσαλο γραμμή και στην πρύμνη, καθώς και άλλα χτυπήματα και βλάβες μικρότερης σημασίας.

10:35. Πραγματοποιεί υπέρπτηση από πάνω μας ένα αεροσκάφος της χιλιανικής αεροπορίας, για να μας αναγνωρίσει και να προδώσει τη θέση μας στους στρατιωτικούς.

22:00. Συνάντηση με το κουβανικό πλοίο Marble Island και από κοινού συνέχιση της πλεύσης με κατεύθυνση το Καλάο στο Περού.

Το γεγονός αυτό που αφορά το πλοίο Playa Larga, συνιστά κάτι πραγματικά ασυνήθιστο και χωρίς προηγούμενο. Στην ουσία, επρόκειτο για τη μάχη ανάμεσα σε ένα πλοίο χωρίς οπλισμό που αρνιόταν να παραδοθεί, που αρνιόταν να υπακούσει στις εντολές των φασιστών παρά το γεγονός ότι δεχόταν επίθεση από πολεμικά αεροπλάνα, ελικόπτερα και ένα πολεμικό πλοίο ικανό να το καταστρέψει. Εμείς δεν έχουμε ακούσει ποτέ να γίνεται λόγος ούτε για μία παρόμοια περίπτωση (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ) ανάλογης πρόκλησης σχετικά με ένα εμπορικό πλοίο που δέχτηκε επίθεση και κανονιοβολίστηκε, και σχεδόν βυθίστηκε, δεδομένου ότι πράγματι οι τρύπες θα μπορούσαν να είχαν προκαλέσει τη βύθιση του πλοίου, η οποία θα είχε επέλθει, εάν ο Καπετάνιος και τα μέλη του πληρώματος δεν είχαν εφεύρει τον τρόπο να γεμίσουν με νερό και τα άλλα αμπάρια, προκειμένου να σηκωθεί η πλώρη.

Και το αξιοθαύμαστο στο περιστατικό αυτό ήταν η διάθεση του πληρώματος να αφεθεί να βυθιστεί στα νερά του Ειρηνικού αντί να υπακούσει στις εντολές των φασιστών (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ακόμα και οι ίδιοι οι φασίστες εξεπλάγησαν. Και δεν έχω σκοπό να μεταδώσω εδώ μερικά από τα πράγματα που είπαν πάνω στην έκπληξή τους. Δε μας ενδιαφέρουν. Δε μας ενδιαφέρει ο θαυμασμός των φασιστών. Αλλά αρκεί να σημειώσουμε ότι εξεπλάγησαν.

Και αυτή είναι η συμπεριφορά των Κουβανών. Αυτή είναι η πραγματική ουσία της συμπεριφοράς ενός επαναστάτη και το περιεχόμενο της φράσης «Πατρίδα ή Θάνατος». Αυτό θα πει να ξέρεις να λες «Πατρίδα ή Θάνατος» όταν πρέπει να πεις «Πατρίδα ή Θάνατος!» (ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΑ ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Και είναι η συμπεριφορά των Κουβανών, όχι επειδή είναι Κουβανοί, αλλά επειδή είναι επαναστάτες (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Και αυτά τα γεγονότα θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερο βάρος από αυτό που φαίνεται ότι έχουν τώρα, γιατί οι φασίστες κάνουν χρήση της βίας και της δύναμης με την πρόθεση να επιβάλουν τον τρόμο και απέναντι σε αυτό υπάρχει μια λύση, μια μόνο λύση: να μην φοβόμαστε τους φασίστες! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Η υποδειγματική συμπεριφορά του προέδρου Αλιέντε κατατρόπωσε ηθικά τον φασισμό στη Χιλή (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), διότι εκείνοι υποτίμησαν τον πρόεδρο Αλιέντε, εκείνοι πίστεψαν ότι ο Πρόεδρος Αλιέντε θα έπαιρνε το αεροπλάνο, εκείνοι πίστεψαν ότι ο Πρόεδρος Αλιέντε θα υπέκυπτε στη δύναμη. Ήταν απόλυτα σίγουροι για αυτό. Και αυτό που τους άδειασε, αυτό που τους πείραξε, ήταν η στάση του Αλιέντε (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), η ανδρία του, η τιμή του, ο ηρωισμός του, η αξιοπρέπειά του, η διάθεσή του να πολεμήσει εκεί ενάντια σε όλα τα τανκ και σε όλα τα κανόνια και σε όλα τα αεροπλάνα του κόσμου, γνωρίζοντας ότι εκείνη τη στιγμή υπερασπιζόταν μια σημαία, έναν σκοπό, παρόλο που αυτή η σημαία και αυτός ο σκοπός, αυτή τη στιγμή, αγωνίζονταν σε συνθήκες πολύ δυσμενείς και πολύ δύσκολες. Όμως, εκείνος γνώριζε ότι έπρεπε να τις υπερασπιστεί  με τίμημα τη ζωή του.

Και αυτή ήταν η στάση κι άλλων Χιλιανών αγωνιστών στην Τομάς Μόρο, στα πανεπιστήμια, στις λαϊκές συνοικίες. Κι αυτή ήταν η στάση της διπλωματικής μας αποστολής, και αυτή ήταν η στάση του πληρώματος του πλοίου Playa Larga (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Επομένως, δεν έλειψαν τα μαθήματα, τα πρωτοφανή μαθήματα στον φασισμό αυτή τη μέρα, και από τώρα του λένε για την αντίσταση που θα συναντήσουν, από τώρα του λένε τι τους περιμένει όταν οι λαοί δεν υποτάσσονται, όταν οι λαοί δεν εκφοβίζονται, όταν οι άνδρες και οι γυναίκες είναι διατεθειμένοι να πεθάνουν (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ο φόβος, ο τρόμος, μπορεί να καταλάβει τους δειλούς, αλλά δε θα καταλάβει ποτέ τους επαναστάτες και, πολύ λιγότερο, τους επαναστάτες που αγωνίζονται για την πατρίδα τους, για τον λαό, για τους εργαζομένους, για τους εκμεταλλευόμενους, τους καταπιεσμένους, και ποτέ τους επαναστάτες μαρξιστές-λενινιστές! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Η στρατιωτική χούντα είναι φασιστική, αλλά δεν είναι φασιστική μόνο για τις πρακτικές της, αλλά και για τις ιδέες της. Όταν επισκεφτήκαμε τη Χιλή, λίγο πριν την επιστροφή μας, μας ήρθε ένα βιβλιαράκι από τις στρατιωτικές ακαδημίες της Χιλής που έφερε τον τίτλο Γεωπολιτική, γραμμένο από τον κύριο Αουγκούστο Πινοσέτ, αρχηγό των φασιστών (ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ). Κι αφού επιστρέψαμε, ξεφυλλίζαμε εκείνο το βιβλίο και βλέπαμε με έκπληξη ότι πολλές από τις ιδέες που περιείχε ήταν ναζιστικές-φασιστικές.

Στην εισαγωγή του βιβλίου του Γεωπολιτική λέει ο Πινοσέτ:

Η γεωπολιτική θεωρεί το Κράτος ως υπερατομικό οργανισμό και ως τέτοιος είναι ένας ζωντανός οργανισμός που βρίσκεται εμπλεκόμενος σε μια αέναη μάχη για επιβίωση.

Παρακάτω λέει:

Ένας από τους στόχους της γεωπολιτικής είναι να παρέχει ιστορικά προηγούμενα σχετικά με την πιθανή εφαρμογή και χρήση των νόμων περί χώρου στην εξωτερική πολιτική του Κράτους και στην περίοδο της ανάπτυξης.

Ύστερα προσθέτει:

Η γεωπολιτική έχει φτάσει να θεωρείται ως το εργαλείο της πολιτικής σκέψης και δράσης. Ακόμη περισσότερο, πρέπει να φτάσει να είναι η γεωγραφική συνείδηση του Κράτους και της έμπνευσης των διαφορετικών εσωτερικών κι εξωτερικών στόχων που αυτή πρέπει να επιτύχει.

Στην ίδια εισαγωγή, μιλώντας με μεγάλο ενθουσιασμό για κάποιον Haushofer, έναν από τους πατέρες της φασιστικής επιστήμης, και συμμεριζόμενος πλήρως το κριτήριό του, λέει:

Υιοθέτησε τον Νόμο του Ratzel σχετικά με την εδαφική επέκταση των λαών και τον αγώνα τους για όλο και μεγαλύτερο χώρο. Μίλησε για έναν «χωρικό προορισμό», επινόησε την πολυορισμένη φράση του «ζωτικού χώρου» και ήταν θιασιώτης της κατάκτησης της περιοχής προς την Ανατολή πριν από τον πόλεμο με την Πολωνία.

Αυτά τα εγχειρίδια διδάσκονται στις στρατιωτικές ακαδημίες της Χιλής και ένας από τους πιο διακεκριμένους καθηγητές ήταν ο Αουγκούστο Πινοσέτ Ουγκάλτε.

Πάνω σε αυτές τις έννοιες γεωπολιτικής, ζωτικού χώρου, εδαφικής εξάπλωσης, που είναι αμιγώς ναζιστικές, εκπαιδεύονται οι Χιλιανοί στρατιωτικοί.

Κρίνοντας αυστηρά, δεν μπορούμε να πούμε ότι όλοι οι Χιλιανοί αξιωματικοί είναι φασίστες. Έχουμε το παράδειγμα του στρατηγού Πρατς, του στρατηγού Πίκερινγκ και του στρατηγού Σεπούλβεδα Εσκέδα που κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες να διατηρήσουν τα ινστιτούτα ενόπλων δυνάμεων εντός του πλαισίου της αφοσίωσης στη συνταγματική κυβέρνηση και εντός του νόμου. Φυσικά, μια πλειοψηφία φασιστών αξιωματικών τους ανάγκασαν πρακτικά να παραιτηθούν από τα αξιώματά τους.

Για να έχετε μια ιδέα του πώς λειτουργούν οι αντιδραστικές τάσεις, αρκεί να θυμηθούμε το επεισόδιο εκείνο όταν η δεξιά, με τον τύπο της, με τα όργανα μαζικής ενημέρωσης που έχει στην κατοχή της, σπέρνοντας ακατάπαυστα δηλητήριο, οπλίζοντας ιδεολογικά τους πραξικοπηματίες, κινητοποιώντας τους αντιδραστικούς, οργάνωσε λίγο πολύ μια διαδήλωση των συζύγων των συνταγματαρχών και των στρατηγών με σκοπό να πάνε στο σπίτι του στρατηγού Πρατς για να απαιτήσουν την παραίτησή του από το Υπουργείο Άμυνας. 

Αυτή η φασιστική πλειοψηφία υψηλόβαθμων αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων προώθησε την παραίτηση αυτών των τριών στρατηγών. Και φυσικά αυτές οι παραιτήσεις διευκόλυναν δυστυχώς την πορεία του φασισμού.

Επίσης λάβαμε την είδηση ότι ένας αξιωματικός των καραμπινιέρων, από αυτούς που πολέμησαν κατά του «τανκάσο» (“tancazo”), εν μέσω της μάχης κατευθύνθηκε στο Μέγαρο και από εκεί πολέμησε τους φασίστες μαζί με την προσωπική φρουρά του Αλιέντε (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Είναι σημαντικό να αναφερθούμε σε αυτά τα γεγονότα. Γιατί παρόλο που η ταξική σύνθεση των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων της Χιλής είναι αντιδραστική, δεδομένου ότι εκείνοι μερίμνησαν ώστε οι αξιωματικοί τους να προέρχονται από τις μεσαίες και τις πλούσιες τάξεις και δεδομένου ότι δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις ευκαιρίες νέοι από χαμηλότερες τάξεις, και παρόλο που στην πλειοψηφία τους οι αξιωματικοί είναι φασίστες και έχουν εκπαιδευτεί στον φασισμό και στην αντίδραση, εμείς είμαστε σίγουροι ότι υπάρχουν αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων της Χιλής που έχουν συνείδηση του ντροπιαστικού, του εγκληματικού ρόλου που η φασιστική ηγεσία βάζει τις Ένοπλες Δυνάμεις της Χιλής να παίξουν και ότι μια μέρα θα ενωθούν με τον λαό στον αγώνα κατά του φασισμού! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Με το φασιστικό πραξικόπημα οι Ένοπλες Δυνάμεις της Χιλής επισφράγισαν το πεπρωμένο τους. Έπεσαν οι μάσκες εντελώς. Πριν φαινόταν ο «απολιτικισμός» τους, η «θεσμικότητά» τους. Διατηρούσαν το προσωπείο τους όσο τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων δεν απειλούνταν. Όμως, όταν τα συμφέροντα αυτών των τάξεων αισθάνθηκαν κίνδυνο, εγκατέλειψαν τον υποτιθέμενο απολιτικισμό, τη θεσμικότητα, και τάχθηκαν με την πλευρά των αντιδραστικών, τάχθηκαν με την πλευρά των εκμεταλλευτών του λαού.

Ανάμεσα στον λαό της Χιλής, δηλαδή, ανάμεσα σε ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει ο λαός της Χιλής—οι εργάτες του, οι αγρότες του, η μαχητική νεολαία του— και στις Ένοπλες Δυνάμεις της Χιλής ανοίγει σήμερα ένα βαθύ και αγεφύρωτο χάσμα! Αυτό το χάσμα είναι η θάλασσα αίματος των εργατών, αγροτών, φοιτητών και αγωνιστών που τουφεκίστηκαν, σφαγιάστηκαν και δολοφονήθηκαν από τις φασιστικές ορδές!

Ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις της Χιλής και στον λαό της Χιλής ανοίγει το αγεφύρωτο χάσμα με το αίμα του Σαλβαδόρ Αλιέντε και των αντρών που πέθαναν μαζί του εκείνη τη μέρα! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Και πρέπει να το πούμε δίχως τρόμο και φόβο! Γιατί ο λαός πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με τον φασισμό και θα έρθει αντιμέτωπος με τον φασισμό!

Ωστόσο, η Στρατιωτική Χούντα δεν είναι φασιστική μόνο λόγω των ιδεών της. Είναι και λόγω των πράξεών της. Και τα τηλεγραφήματα μας μεταφέρουν ειδήσεις για μαζικούς τουφεκισμούς εργατών, για βομβαρδισμούς πανεπιστημίων, για καύση βιβλίων, για βάναυσες τρομοκρατικές ενέργειες κατά των μαζών και κατά του λαού. Μας μεταφέρουν ειδήσεις για την απαγόρευση πολιτικών κομμάτων, για τη διάλυση των εργατικών οργανώσεων και μας μεταφέρουν ειδήσεις για προσβολές, για εγκλήματα κάθε είδους.

Οι φασίστες όχι μόνο δολοφονούν και σκοτώνουν, αλλά και στις έρευνες που κάνουν στις γειτονιές και στα πανεπιστήμια και στα σπίτια των αγωνιστών λεηλατούν ανελέητα, κλέβουν όσα αντικείμενα βρουν στο πέρασμά τους, συμπεριφέρονται σαν πραγματικοί ληστές που διψούν για αίμα και χρήμα.

Σήμερα λάβαμε την είδηση ότι ο Γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος συνελήφθη από τους σπιούνους της φασιστικής χούντας. Ξέρουμε τι σημαίνει αυτό. Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, αυτή τη στιγμή ο κομμουνιστής ηγέτης Λουίς Κορβαλάν υπόκειται στα πιο αποτρόπαια βασανιστήρια από τους φασίστες και ότι η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο.

Είναι ανάγκη να ξεκινήσουμε ένα δυναμικό διεθνές κίνημα ζητώντας σεβασμό στη ζωή του Λουίς Κορβαλάν (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), ζητώντας τη σωματική ακεραιότητα του Λουίς Κορβαλάν κι όλων των αγωνιστών, μαχητών στη γραμμή ή ηγετών, απλών ανδρών και γυναικών του λαού, που σε έναν αριθμό δεκάδων χιλιάδων,  βρίσκονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης που έχει δημιουργήσει ο φασισμός (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Και όλα αυτά τα γεγονότα: εκτελέσεις εργατών, διάλυση κομμάτων, καύσεις βιβλίων, παραβιάσεις διεθνούς νομοθεσίας, επιθέσεις σε πρεσβείες, επιθέσεις σε ανυπεράσπιστα πλοία, στρατόπεδα συγκέντρωσης, είναι αμιγής έκφραση του φασισμού.

Όμως, μεταξύ της δεκαετίας του ’30 και αυτής του ’70 έχουν περάσει 40 χρόνια και δεν είμαστε όπως στην εποχή που ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι άρχισαν τις περιπλανήσεις τους στον κόσμο, γιατί υπάρχει μια πιο βαθιά παγκόσμια συνείδηση, μια πιο προχωρημένη και προοδευτική ανθρωπότητα, που απαρνιέται με όλη της την ψυχή αυτά τα γεγονότα βανδαλισμού.

Και οι μόνοι που πιστεύουν ότι είμαστε ακόμα στη δεκαετία του ’30 είναι αυτοί οι ανόητοι, αδαείς, κρετίνοι Χιλιανοί στρατηγίσκοι που έστησαν το πραξικόπημα. Αυτοί δεν ξέρουν ούτε τον κόσμο στον οποίο ζούμε.

Όταν εμείς ήμασταν στη Χιλή, μπορέσαμε να διαβλέψουμε την άνοδο του φασιστικού πνεύματος απέναντι στο επαναστατικό κίνημα στους κόλπους της χιλιανικής κοινωνίας. Και αποχαιρετώντας, στις 3 Δεκεμβρίου 1971, τον χιλιανικό λαό, του λέγαμε:

Μάθαμε ένα πράγμα, κάναμε μια διαπίστωση πέρα από τον νόμο της ιστορίας: είδαμε τον φασισμό εν δράσει. Και μπορέσαμε να εξακριβώσουμε μια σύγχρονη αρχή: ότι η απελπισία των αντιδραστικών, η απελπισία των εκμεταλλευτών στον σημερινό κόσμο — όπως ξεκάθαρα γνωρίζουμε πια μέσα από την ιστορική εμπειρία— τείνει προς τις πιο άγριες και βάρβαρες μορφές βίας και αντίδρασης.

Και όλοι γνωρίζετε την ιστορία του φασισμού σε διάφορες χώρες, στις χώρες που υπήρξαν το λίκνο του κινήματος: πώς προέκυψε και πώς οι προνομιούχοι, οι εκμεταλλευτές, όταν πια δεν τους χρησίμευαν οι θεσμοί που οι ίδιοι επινόησαν και δημιούργησαν, τους κατέστρεψαν με τα ίδια τους τα χέρια.

Επινοούν μια νομιμότητα, επινοούν ένα σύνταγμα, επινοούν μια βουλή. Όταν λέω «επινοούν ένα σύνταγμα», εννοώ: επινοούν ένα αστικό σύνταγμα, διότι οι σοσιαλιστικές επαναστάσεις καθιερώνουν τα δικά τους συντάγματα και τις δικές τους μορφές δημοκρατίας.

Ωστόσο, τι κάνουν οι εκμεταλλευτές όταν οι ίδιοι οι θεσμοί τους δεν τους εγγυώνται την κυριαρχία τους; Ποια είναι η αντίδρασή τους, όταν οι μηχανισμοί, στους οποίους βασίζονταν ιστορικά για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους, αποτυγχάνουν, τους απογοητεύουν; Απλούστατα, τους καταστρέφουν. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αντισυνταγματικό, παράνομο, αντικοινοβουλευτικό και καταπιεστικό και βίαιο και εγκληματικό από τον φασισμό.

Ο φασισμός, στην πιο ωμή του βία, επιτίθεται κατά των πανεπιστημίων, τα κλείνει και τα συνθλίβει. Επιτίθεται κατά των διανοούμενων, τους καταπιέζει και τους καταδιώκει. Επιτίθεται κατά των πολιτικών κομμάτων. Επιτίθεται κατά των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Επιτίθεται κατά των μαζικών και πολιτιστικών οργανώσεων. Έτσι, που δεν υπάρχει τίποτα πιο βίαιο και πιο αντιδραστικό και πιο παράνομο από τον φασισμό.

Και αυτό που λέγαμε τότε, δυστυχώς, είναι αυτό που γνωρίζουμε ότι αυτές τις μέρες συμβαίνει στη Χιλή.

Διακεκριμένοι λαϊκοί καλλιτέχνες δολοφονήθηκαν. Και ένα από τα τηλεγραφήματα μας πληροφορεί ότι ένα ολόκληρο φολκλόρ συγκρότημα εκτελέστηκε από τους φασίστες.

Ο ιμπεριαλισμός προσπαθεί να αποποιηθεί της συνενοχής και της ευθύνης του στο φασιστικό πραξικόπημα. Ο ιμπεριαλισμός είναι ένα οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό σύστημα, προορισμένο να καταπιέζει τους λαούς, και ο ιμπεριαλισμός έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει στη Λατινική Αμερική όλες τις προϋποθέσεις για να αποτρέψει την προέλαση του λαϊκού κινήματος, και στη Χιλή συνωμότησε ήδη πριν από τον θρίαμβο της Λαϊκής Ενότητας, κίνησε εκατομμύρια δολάρια, παραδίδοντάς τα στα αστικά κόμματα, για να προσπαθήσουν να συνθλίψουν τη Λαϊκή Ενότητα. Και κέρδισε περισσότερες από μία εκλογές μέσω δωροδοκιών, μέσω της χρήσης τεράστιων χρηματικών ποσών, μέσα από ψέματα, μέσα από εκστρατείες εκφοβισμού και συκοφαντιών.

Ο ιμπεριαλισμός επιχείρησε να διαφθείρει τον λαό της Χιλής. Τα μονοπώλια προσπάθησαν να διαφθείρουν τους εργάτες των ορυχείων, στηριζόμενα σε δυο υψηλές τιμές του χαλκού και στα τεράστια κέρδη τους, πληρώνοντας μισθούς ασύγκριτα υψηλότερους από τους υπόλοιπους εργάτες της Χιλής. Ο ιμπεριαλισμός δεν έπαψε ούτε μια στιγμή να συνωμοτεί ενάντια στην Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας. Και είναι πλέον ξεκάθαρο ότι τη στιγμή που απέκλειε τη Χιλή από τη σύναψη δανείων, το πεντάγωνο διατηρούσε υπέροχες σχέσεις με τις Ένοπλες Δυνάμεις της Χιλής. Μεγάλο μέρος αυτών των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων της Χιλής έχει εκπαιδευτεί σε ιμπεριαλιστικές ακαδημίες. Και τη στιγμή που αρνούνταν στη Χιλή κάθε δάνειο, λίγες εβδομάδες πριν το πραξικόπημα ο κύριος Νίξον παραχώρησε δάνειο 10 εκατομμυρίων δολαρίων στις Ένοπλες Δυνάμεις της Χιλής για την αγορά όπλων.

Ο ιμπεριαλισμός έπαιζε ένα ξεδιάντροπο παιχνίδι, διαχωρίζοντας την Κυβέρνηση από τις Ένοπλες Δυνάμεις, αποκλείοντας τη μεν και στηρίζοντας τις δε.

Ο ιμπεριαλισμός έχει δημιουργήσει εργαλεία όπως τον ΟΑΚ, τη Junta Interamericana de Defensa (Διαμερικανικό Συμβούλιο Άμυνας), τις Κοινές Ναυτικές Ασκήσεις. Όλους αυτούς τους θεσμούς τους έχει δημιουργήσει ο ιμπεριαλισμός για να συνωμοτήσει και να φέρει εις πέρας την αντεπανάσταση σε αυτήν την ήπειρο.

Και η Κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας δεν μπόρεσε ούτε καν να εμποδίσει, ούτε καν να απαγορεύσει στο Ναυτικό της Χιλής να συνεχίσει να πραγματοποιεί κοινές ασκήσεις με το Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών.

Και τη μέρα του πραξικοπήματος, ακριβώς την 11^η Σεπτεμβρίου, τα βορειοαμερικάνικα πολεμικά πλοία βρίσκονταν απέναντι από το Βαλπαραΐσο. Εκείνη τη μέρα ξεκινούσαν κοινές ασκήσεις μεταξύ του χιλιανού και του αμερικανικού ναυτικού. Και τα πλοία του χιλιανού ναυτικού βγήκαν εμφανώς στη θάλασσα και εντός λίγων ωρών επέστρεψαν στο Βαλπαραΐσο για να ηγηθούν της εξέγερσης.

Το πραξικόπημα, πράγματι, οργανωνόταν για πολλές μέρες.

Όπως σημειώνει η Μπεατρίς ότι της είπε ο Πρόεδρος, υπό την προστασία του επονομαζόμενου νόμου για τον έλεγχο των όπλων, οι ένοπλες δυνάμεις ανέπτυσσαν στρατιές ολόκληρες ενάντια στα εργοστάσια, ενάντια στα εργατικά κέντρα, ενάντια στα γραφεία των λαϊκών κομμάτων. Τις τελευταίες εβδομάδες της κυβέρνησης Αλιέντε οι φασιστικές ομάδες της Patria y Libertad έκαναν δεκάδες τρομοκρατικές επιθέσεις καθημερινά και διέπρατταν εγκλήματα κάθε λογής. Ο αντιδραστικός τύπος, το Εθνικό Κόμμα και το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα —που φέρει μεγάλη ιστορική ευθύνη για τα γεγονότα που μόλις έλαβαν χώρα— υποκινούσαν αδιάκοπα το πραξικόπημα.

Όταν γραφτεί η ιστορία αυτών των γεγονότων, πρέπει να αναφερθεί με σαφήνεια η ευθύνη που φέρουν ο Φρέι και σια, ο Φρέι κι όλη η δεξιά κλίκα της ηγεσίας των Χριστιανοδημοκρατών. Η ευθύνη που φέρει ο αντιδραστικός τύπος για όλα αυτά τα γεγονότα. Η ευθύνη που φέρουν το Εθνικό Κόμμα, η Δικαστική Εξουσία και το Κοινοβούλιο για τα συμβάντα που έλαβαν χώρα στη Χιλή, γιατί αυτοί θα πρέπει να χρεωθούν αυτήν την ευθύνη απέναντι στον λαό της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Από τα γεγονότα που σημειώθηκαν εμείς οι επαναστάτες πρέπει να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Είναι ξεκάθαρο ότι ο ιμπεριαλισμός κινείται, ότι ο ιμπεριαλισμός προωθεί μια στρατηγική επίθεση στη Λατινική Αμερική, σε συνεργασία με τη Βραζιλία. Πρώτα ήταν το πραξικόπημα στη Βολιβία, ύστερα το πραξικόπημα στην Ουρουγουάη και τώρα το πραξικόπημα στη Χιλή.

Πριν από 10 χρόνια, η μπουρζουαζία και ο ιμπεριαλισμός αμύνονταν με διαφορετικές διαδικασίες: αμύνονταν με το Κοινοβούλιο, αμύνονταν με τα αστικά συντάγματα. Η Ουρουγουάη και η Χιλή θεωρούνταν πρότυπα τυπολατρικών χωρών, πρότυπα συνταγματικών χωρών. Και η ίδια η μπουρζουαζία, ο ίδιος ο ιμπεριαλισμός έριξαν το αστικό σύνταγμα και τους αστικούς δημοκρατικούς τύπους στην Ουρουγουάη και στη Χιλή, κι αυτές οι χώρες σήμερα  —από κοινού με τη Βραζιλία— αποτελούν το σύμφυρμα των αντιδραστικών χωρών στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού στη Νότια Αμερική.

Αυτό το κίνημα, αυτή η επίθεση κατευθύνεται και ενάντια στο λαϊκό κίνημα στην Αργεντινή, πρώτον για να το εκφοβίζει και δεύτερον για να το συνθλίψει. Όμως, αυτό το κίνημα κατευθύνεται επίσης, πολύ συγκεκριμένα, κι ενάντια στην Κυβέρνηση των Ενόπλων Δυνάμεων του Περού.

Ο ιμπεριαλισμός, καταλαμβάνοντας την εξουσία στη Χιλή με τρόπο απροκάλυπτο, με ένα φασιστικό καθεστώς, απειλεί την Αργεντινή εκ δυσμών και το Περού εκ νότου. Όμως, κυρίως, με το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Χιλή, ο ιμπεριαλισμός επιδιώκει να δημιουργήσει το αντίδοτο στο κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων στο Περού.

Ο περουβιανός στρατός, σε αντίθεση με τον χιλιανικό στρατό, κατέστησε δυνατή την είσοδο στις στρατιωτικές σχολές ανδρών που προέρχονται από φτωχά λαϊκά στρώματα και η ταξική σύνθεση του περουβιανού στρατού είναι διαφορετική από τη σύνθεση του χιλιανικού στρατού. Οι συνθήκες αυτές διευκόλυναν το έργο ορισμένων επιφανών αρχηγών και αξιωματικών που, με επικεφαλής τον στρατηγό Βελάσκο Αλβαράδο (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), ένωσαν τις Ένοπλες Δυνάμεις με τον λαό, τις οδήγησαν σε προοδευτικές θέσεις, θέσεις αντιολιγαρχικές, θέσεις φιλολαϊκές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το παράδειγμα του Περού είχε μεγάλο αντίκτυπο στη Λατινική Αμερική.

Και ο ιμπεριαλισμός, στο παράδειγμα των Ενόπλων Δυνάμεων του Περού, επιθυμεί να αντιτάξει το παράδειγμα των Ενόπλων Δυνάμεων της Χιλής.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές οι απειλές στοχεύουν ανοιχτά, επαναλαμβάνω, ενάντια στον λαό της Αργεντινής και στον λαό του Περού.

Εμάς αυτή τη στιγμή δε μας απασχολούν οι διαφορετικές ιδεολογίες ή αποχρώσεις μεταξύ των κινημάτων στην Αργεντινή και στο Περού και της Κουβανικής Επανάστασης.

Η Επανάστασή μας είναι, αδιαμφισβήτητα, η πιο συμπαγής αυτής της ηπείρου (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Η Επαναστατική Κυβέρνηση της Κούβας είναι, αδιαμφισβήτητα, η πιο συμπαγής αυτή της ηπείρου (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Ο λαός μας είναι ο πιο ενωμένος λαός αυτής της ηπείρου, διότι μετά τον αφανισμό της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο σε αυτή τη χώρα, γεννήθηκε στα αλήθεια η ενότητα του λαού, μια ενότητα συμπαγής και ακατανίκητη. Αυτή η χώρα δεν έχει τα προβλήματα που έχουν άλλοι αδελφοί λαοί της Λατινικής Αμερικής, γιατί οι εκμεταλλευτές εξαφανίστηκαν από προσώπου γης και για πάντα! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Εδώ η αντίδραση και ο φασισμός δεν έχουν απολύτως τίποτα.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις μας είναι ο ένοπλος λαός μας (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Οι λαϊκές μας μάζες είναι οργανωμένες και έχουν τον προσανατολισμό ενός μαρξιστικού-λενινιστικού κόμματος (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Υπάρχουν μερικοί που τρομάζουν στο άκουσμα της λέξης μαρξισμός. Και εδώ, στις αρχές της Επανάστασης, πολύς κόσμος τρόμαζε, γιατί αυτή είναι η κουλτούρα που έχει θρέψει ο ιμπεριαλισμός και οι προκαταλήψεις που έχει σπείρει στις λατινοαμερικάνικες μάζες. Όμως, ευτυχώς κανείς δεν τρομάζει πια εδώ στο άκουσμα της λέξης του μαρξισμού-λενινισμού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και κανείς δεν τρομάζει στο άκουσμα της λέξης του σοσιαλισμού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και κανείς δεν τρομάζει στο άκουσμα της λέξης του κομμουνισμού (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και ο μαρξισμός-λενινισμός, ο σοσιαλισμός, σημαίνουν πολιτικό προσδιορισμό (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), πολιτικό προσδιορισμό ξεκάθαρο κι ακριβή.

Σημαίνει να έχεις μια πολιτική επιστήμη στη διάθεση του λαού, να έχεις έναν οδηγό, να έχεις έναν βορρά, να έχεις μια πυξίδα, δηλαδή να ξέρεις τι βήματα πρέπει να κάνεις στο μονοπάτι της επανάστασης.

Είναι ακριβώς αυτό το χαρακτηριστικό χωρίς ημίμετρα, αυτοί οι ολοκληρωμένοι ορισμοί που κάνουν την Κουβανική Επανάσταση συμπαγή και δυνατή. Είναι αυτά που την έκαναν ικανή να αντισταθεί στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Γιατί έχουμε ήδη πίσω μας μακρύ αγώνα πολλών χρόνων με τον ιμπεριαλισμό και δε μας απασχολεί πόσα χρόνια ακόμη αγώνα μας μένουν (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ο ιμπεριαλισμός γνωρίζει την Κουβανική Επανάσταση και ξέρει ότι ενάντιά της χρησιμοποιήθηκαν όλα τα τεχνάσματά του και όλες οι απατεωνιές του κι όλα τα σχέδιά του και όλες οι επιθέσεις του.

Και φυσικά πλέον δε χωράει συζήτηση για το εάν η Κουβανική Επανάσταση θα επιζήσει ή όχι. Συζήτηση γίνεται για το αν θα επιζήσει η λατινοαμερικάνικη επανάσταση. Αυτό είναι που συζητιέται (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Και ο ιμπεριαλισμός καταπιάνεται τώρα όχι με το να συνθλίψει την Κουβανική Επανάσταση, που φαντάζει κάπως δύσκολο να συντριβεί αυτές τις ώρες. Προσπαθεί να συνθλίψει τη λατινοαμερικάνικη επανάσταση, να συνθλίψει το κίνημα στη Βολιβία, να συνθλίψει το εργατικό κίνημα στην Ουρουγουάη, να θέσει εκτός νόμου τα κόμματα της αριστεράς, να διαλύσει τα συνδικάτα, να εγκαθιδρύσει τον φασισμό, να καταστρέψει το λαϊκό κίνημα στη Χιλή, να εξοντώσει τα κόμματα και τις εργατικές οργανώσεις, παρόλο που πρέπει να καταφύγει στις πιο οπισθοδρομικές μορφές διακυβέρνησης.

Και τώρα θα προσπαθήσουν να χτυπήσουν το αργεντίνικο κίνημα. Δεν είναι ένα κίνημα για τον σοσιαλισμό, δεν είναι ένα κίνημα μαρξιστικό. Ακόμα δεν έχουν φτάσει τόσο μακριά. Είναι ένα κίνημα προοδευτικό, ένα κίνημα λαϊκό, είναι ένα κίνημα που έχει πρόθεση να αγωνιστεί υπέρ της εθνικής κυριαρχίας. Πριν από μερικά χρόνια η Κυβέρνηση της Αργεντινής ήταν μια πιστή υπηρέτρια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει.

Αναμφίβολα αυτό το λαϊκό κίνημα με το μεγάλο εργατικό έρεισμα έχει μεταφραστεί σε σημαντικές αλλαγές στην Αργεντινή. Μάλιστα στον προσανατολισμό των ενόπλων δυνάμεων της Αργεντινής παρατηρούνται τώρα κάποιες θετικές ανησυχίες και αγωνίες, σε σημείο που τους δημιουργήθηκε η ανάγκη να φύγουν από τη χώρα οι Αμερικανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και αυτό αναμφίβολα σημαίνει πρόοδο.

Όμως ο ιμπεριαλισμός δεν είναι διατεθειμένος να ανεχτεί τίποτα που δίνει την αίσθηση εθνικής ανεξαρτησίας, τίποτα που δίνει την αίσθηση λαϊκού κινήματος, τίποτα που δίνει την αίσθηση της προοδευτικότητας στη Λατινική Αμερική. Και για αυτό θα προσπαθήσει να συνθλίψει, ή τουλάχιστον να  βγάλει από την πορεία του, το λαϊκό κίνημα της Αργεντινής.

Και φυσικά εδώ και καιρό ο ιμπεριαλισμός αντιμάχεται την εθνικιστική[3] κυβέρνηση των Ενόπλων Δυνάμεων του Περού.

Και ένα μάθημα που πρέπει να αντληθεί από το παράδειγμα της Χιλής είναι ότι μόνο με τον λαό δε γίνεται επανάσταση: χρειάζονται και τα όπλα! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και ότι μόνο με τα όπλα δε γίνεται επανάσταση: χρειάζεται κι ο λαός! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Έχουμε διατυπώσει αυτές τις σκέψεις προκειμένου να διαφωτίσουμε τον λαό μας πάνω στη γενική κατάσταση στην ήπειρο.

Κάποια πρακτορεία ειδήσεων άρχισαν να χειροκροτούν μέχρι να σπάσουν τα χέρια τους για το στρατιωτικό πραξικόπημα της Χιλής , και έλεγαν ότι διακόπηκε τώρα αυτή η τάση προσέγγισης προς την Κούβα, αυτό το άνοιγμα των διπλωματικών σχέσεων.

Θα πούμε: δε θα αρνηθούμε ότι αυτά τα γεγονότα μπορούν να τρομάξουν μερικούς. Δυστυχώς υπάρχει κόσμος που τρομάζει. Δεν είναι όλοι όπως ο πρόεδρος Αλιέντε, δεν είναι όλοι όπως οι υπερασπιστές του Μεγάρου, δεν είναι όλοι όπως τα μέλη του πληρώματος του Playa Larga! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ) Και μία από τις πρώτες αντιδράσεις αυτών των ιμπεριαλιστικών πραξικοπημάτων είναι να προκαλέσουν φόβο σε μερικούς. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Όμως θα προκαλέσουν φόβο σε όλους εκτός από την Κουβανική Επανάσταση! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Οι σχέσεις της Επανάστασης, παρ’ όλα αυτά, διευρύνονται και θα συνεχίσουν να διευρύνονται. Διευρύνονται με τις χώρες της Καραϊβικής, βελτιώνονται οι σχέσεις μας με το Μεξικό, είναι πολύ καλές οι σχέσεις μας με το Περού, υπάρχουν προοπτικές για καλές σχέσεις με την Αργεντινή και δεν χωράει αμφιβολία ότι, παρά τα πραξικοπήματα, τις απειλές και τις βιαιότητες του ιμπεριαλισμού, κι άλλες χώρες θα αναπτύξουν σχέσεις με τη χώρα μας.

Ωστόσο, από την επαναστατική σκοπιά των πραγμάτων, δεν είναι αυτό που έχει σημασία. Υπήρξε κάποια περίοδος που δεν είχαμε σχέσεις με κανέναν πέρα από το Μεξικό. Ο ιμπεριαλισμός μας κρατούσε αποκλεισμένους από πολλές μεριές, ακόμα και διπλωματικά. Ωστόσο, αναπτύχθηκαν οι σχέσεις της Κουβανικής Επανάστασης όχι μόνο με τη Λατινική Αμερική, έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται εξαιρετικά με τον υπόλοιπο κόσμο. Και είναι ισχυρές και σταθερές! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Το κύρος της Κουβανικής Επανάστασης είναι σήμερα μεγαλύτερο από ποτέ στον κόσμο. Και οι σχέσεις μας με τον σοσιαλιστικό χώρο είναι σήμερα πιο σταθερές από ποτέ (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Έτσι, για εμάς στην περίπτωση της Χιλής αυτό που μας πονάει δεν είναι ότι μια χώρα σπάει τις σχέσεις της μαζί μας: εμάς μας τιμά η διακοπή των σχέσεων με τη Χιλή —είναι τιμή για μας—, γιατί οι σχέσεις με αυτό το φασιστικό καθεστώς θα ήταν ανέντιμες.

Κι εσείς βλέπετε πώς οι φασίστες εξεπλάγησαν απέναντι στην παγκόσμια αντίδραση, την παγκόσμια απόρριψη, την παγκόσμια καταδίκη. Ηγέτες κι αρχηγοί κρατών από όλα τα πολιτικά ρεύματα καταδίκασαν το φασιστικό πραξικόπημα, σε όλες τις ηπείρους. Και φυσικά, η Σοβιετική Ένωση και πολλές χώρες του σοσιαλιστικού χώρου διέκοψαν αμέσως τις διπλωματικές τους σχέσεις με το φασιστικό καθεστώς (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Εμάς μας πονάνε τα γεγονότα στη Χιλή εξαιτίας του πραξικοπήματος που βίωσε ο λαός της Χιλής και εξαιτίας του σκληρού και βίαιου αγώνα που θα πρέπει να δώσει ο λαός της Χιλής.

Στο πλαίσιο των σχέσεών μας με τη Λατινική Αμερική, εμείς εκτιμάμε ιδιαίτερα τις σχέσεις μας με το Περού και τις σχέσεις με την Αργεντινή, ανεξαρτήτως από τις διαφορές στην ιδεολογία που εκπροσωπούν αυτές οι  κυβερνήσεις. Και φυσικά, στον βαθμό που ο ιμπεριαλισμός απειλεί αυτές τις χώρες και αυτές τις κυβερνήσεις, η θέση μας χωρίς δισταγμό θα είναι στο πλευρό του περουβιανού λαού και του αργεντίνικου λαού, ανεξαρτήτως από τις ιδεολογικές μας διαφορές με αυτές τις κυβερνήσεις (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), γιατί τους θεωρούμε κινήματα και κράτη που προωθούν μια ανεξάρτητη πολιτική και μια πολιτική προοδευτική σε σχέση με τον ιμπεριαλισμό.

Όσον αφορά τις σχέσεις μας με τον λαό της Χιλής, εμείς δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι ο λαός της Χιλής θα παλέψει ενάντια στον φασισμό.

Γνωρίζουμε τον λαό της Χιλής. Έχουμε βρεθεί ανάμεσα στους εργάτες του, ανάμεσα στους αγρότες του, ανάμεσα στους φοιτητές του, και ποτέ δε θα ξεχάσουμε το πνεύμα του λαού της Χιλής: τον ενθουσιασμό του, τον πατριωτισμό του, τον επαναστατικό ζήλο του, τη δράση του. Δε θα ξεχάσουμε τους εργάτες, τους αγρότες, από τους αγροεργάτες του Μαγκαγιάνες μέχρι τους εργάτες στα ορυχεία του βορρά. Τους ανθρακωρύχους, τους εργάτες στα εργοστάσια, τη νεολαία της Χιλής, τους αγωνιστές της Χιλής, τους επαναστάτες της Χιλής.

Και εμείς είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι θα ξέρουν να αντιμετωπίσουν τον φασισμό (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Εμείς είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι στις 11 Σεπτέμβρη ξεκίνησε μια διένεξη που θα τελειώσει μόνο με τη νίκη του λαού. Δε θα είναι άμεση. Κανείς δεν μπορεί να περιμένει θαύματα στην κατάσταση της Χιλής. Ο λαός χτυπήθηκε σκληρά. Τα κόμματα, οι οργανώσεις πρέπει να συνέλθουν από το φασιστικό γρονθοκόπημα. Χωρίς κανενός είδους αμφιβολία, ο αγώνας του λαού της Χιλής πρέπει να είναι ένας αγώνας με παράταση. Χωρίς αμφιβολία, οι Χιλιανοί επαναστάτες θα αντιδράσουν, θα οργανωθούν και θα αντιμετωπίσουν τον φασισμό χωρίς σταματημό.

Οι Χιλιανοί επαναστάτες γνωρίζουν ότι πια δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον επαναστατικό ένοπλο αγώνα (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Δοκίμασαν την εκλογική οδό, δοκίμασαν την ειρηνική, και οι ιμπεριαλιστές και οι αντιδραστικοί άλλαξαν τους κανόνες του παιχνιδιού. Κατέστρεψαν το σύνταγμα, κατέστρεψαν τους νόμους, κατέστρεψαν το κοινοβούλιο, τα κατέστρεψαν όλα και δεν μπορούν να βγουν από αυτήν την κατάσταση. Πλέον δεν μπορούν να κυβερνήσουν τη Χιλή παρά μόνο με τη βία. Πλέον δεν μπορούν να κυβερνήσουν τη Χιλή παρά μόνο μέσω φασιστικών θεσμών, κι αυτό, φυσικά, έχει τα όριά του.

Οι φασίστες διατείνονται τώρα ότι θα ανοικοδομήσουν την οικονομία. Μάλιστα κάνουν γελοία πράγματα: κάλεσαν τις κυράτσες των συνταγματαρχών και των στρατηγών να δώσουν μερικά από τα κοσμήματά τους για να ανοικοδομήσουν την οικονομία της Χιλής. Ποιος θα πιστέψει αυτό το παραμύθι; Όλοι γνωρίζουμε ότι οι φασίστες θα θελήσουν να αναπτύξουν την καπιταλιστική και αστική οικονομία της Χιλής πάνω στις πλάτες και στο αίμα των Χιλιανών εργατών. Όλοι γνωρίζουμε καλά ότι δε σκέφτονται να ανοικοδομήσουν την οικονομία της Χιλής με τα κοσμήματα των κυράτσων τους, αλλά με το αίμα και τον ιδρώτα των Χιλιανών εργατών.

Ο ιμπεριαλισμός σίγουρα τώρα μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων θεσμών θα τους πιστέψει αμέσως και θα προσπαθήσει να εξοπλίσει υπέρ του δεόντως τους φασίστες. Οι φασίστες λένε ότι «στη χώρα κυριαρχεί η τάξη». Και εμείς θυμόμασταν την 10^η Μαρτίου: και μετά τις 10 Μαρτίου «κυριαρχούσε η τάξη» στη χώρα, μέχρι που μια μέρα «κυριάρχησε η τάξη» στη χώρα! Και όλοι ξέρουμε ότι η 10^η Μαρτίου επίσπευσε την Κουβανική Επανάσταση, όπως ξέρουμε ότι και η 11^η Σεπτεμβρίου θα επισπεύσει και θα εμβαθύνει την επανάσταση της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ).

Ω! μόνο που η 10^η Μαρτίου δεν ήταν ένα πραξικόπημα εναντίον μιας λαϊκής κυβέρνησης, ήταν ένα πραξικόπημα εναντίον μιας διεφθαρμένης κυβέρνησης και, φυσικά, εναντίον του λαού. Η 11^η Σεπτεμβρίου ήταν ένα πραξικόπημα εναντίον μιας λαϊκής κυβέρνησης και εναντίον μιας κυβέρνησης πιστής στον λαό, εναντίον μιας καθαρής κυβέρνησης. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά και το μεγάλο πλεονέκτημα που έχει ο λαός της Χιλής έναντι του λαού της Κούβας, η 11^η Σεπτεμβρίου έναντι της 10^ης Μαρτίου. Ο λαός της Χιλής γνώρισε μια λαϊκή κυβέρνηση που πάλεψε για τον σοσιαλισμό, που εθνικοποίησε τον χαλκό και που έφτιαξε νόμους και πήρε μέτρα, αυτούς που μπόρεσε να φτιάξει κι αυτά που μπόρεσε να πάρει, προς το συμφέρον του λαού. Και την 10^η Μαρτίου δεν υπήρχε καμιά λαϊκή κυβέρνηση, ούτε υπήρχε εθνικοποίηση καμία, ούτε είχε φτιαχτεί κάποιος νόμος, ούτε είχε παρθεί κάποιο μέτρο προς το συμφέρον του λαού. Φαινόταν πολύ πιο μακρινή μια επανάσταση στην Κούβα στις 10 Μαρτίου 1952 από όσο μακρινή μπορεί να φαίνεται η επανάσταση στη Χιλή στις 11 Σεπτεμβρίου 1973.

Εμείς δεν είχαμε κανένα λάβαρο, όμως της Χιλής της έχει μείνει ένα μεγάλο λάβαρο, ένα εξαίρετο λάβαρο, μια εξαίρετη προσωπικότητα: το λάβαρο και η αθάνατη προσωπικότητα του προέδρου Αλιέντε! (ΕΠΕΥΦΗΜΙΕΣ)

Ο πρόεδρος Αλιέντε παρέδωσε στον λαό του το μεγαλύτερο παράδειγμα ηρωισμού που μπορεί να προσφέρει κανείς. Και είναι αδύνατο κάθε τίμιος Χιλιανός, κάθε αξιοπρεπής Χιλιανός, να μη νιώθει το αίμα του να βράζει, να μη νιώθει να καίγεται από βαθιά αγανάκτηση μπροστά στα γεγονότα που συνέβησαν στη χώρα του και μπροστά στο παράδειγμα του προέδρου Αλιέντε, μπροστά στο παράδειγμα των αγωνιστών που έπεσαν μαζί του.

Ο πρόεδρος Αλιέντε συνδύαζε τον πατριωτισμό, τη γενναιότητα, την τιμή και το μαχητικό πνεύμα του λαού της Χιλής! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Εμείς οι Κουβανοί δεν είχαμε αυτό το εξαίρετο λάβαρο στις 10 Μαρτίου.

Οι φασίστες λένε ότι στη Χιλή υπάρχει ειρήνη μετά τις 11 Σεπτεμβρίου. Όμως αν υπήρχε μια 11^η Σεπτεμβρίου, οπως στην Κούβα υπήρξε μια 10^η Μαρτίου, στη Χιλή θα υπάρξει επίσης και μια 26^η Ιουλίου και στη Χιλή θα υπάρξει επίσης και μια Πρώτη Ιανουαρίου! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Όταν εμείς φτάναμε εδώ και αντικρύζαμε αυτό το εντυπωσιακό και γιγάντιο πλήθος, όταν ακούγαμε τον ύμνο της Χιλής και τον ύμνο της Κούβας, όταν ένα εκατομμύριο άνθρωποι ήταν ικανοί να κρατήσουν ενός λεπτού απόλυτη σιγή στη μνήμη του προέδρου Αλιέντε, σε εκείνες τις στιγμές συγκίνησης, βαθιάς στοργής και σεβασμού απέναντι στον λαό της Χιλής, σκεφτόμασταν ότι μια μέρα κι αυτοί θα συγκεντρώσουν πλήθη όπως αυτό σε έναν λαό χωρίς εκμεταλλευόμενους και εκμεταλλευτές, σε έναν λαό όπου ένοπλες δυνάμεις και λαός θα είναι το ίδιο πράγμα, σε έναν λαό επίσης ένοπλο σαν τον δικό μας, σε έναν λαό επίσης ενωμένο όπως εμείς (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), σε έναν λαό οργανωμένο όπως εμείς και με ένα επίπεδο πολιτικής κουλτούρας, όπως ο Κουβανικός λαός σήμερα, χωρίς μεγαλογαιοκτήμονες, χωρίς πληρωμένους δολοφόνους, χωρίς κανενός είδους εκμεταλλευτές, χωρίς φασίστες, χωρίς αστικό τύπο, χωρίς ένα και μοναδικό ραδιόφωνο, χωρίς ένα και μοναδικό μέσο μαζικής ενημέρωσης που να μην βρίσκεται στα χέρια του λαού. Σε μια Χιλή χωρίς αστικό Κοινοβούλιο, χωρίς τη Συμφωνία του Ρίο ντε Τζανέιρο, χωρίς κοινές πολεμικές ασκήσεις (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και ήμασταν πεπεισμένοι ότι ο λαός της Χιλής θα τα καταφέρει χάρη στο επαναστατικό του πνεύμα, χάρη στις πολιτικές του αρετές, χάρη στον ενθουσιασμό του, χάρη στην ανθρωπιά του, χάρη στο θάρρος του. Ήμασταν σίγουροι ότι με τον ίδιο τρόπο που τα κατάφερε ο λαός της Κούβας, θα τα καταφέρει και ο λαός της Χιλής (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ), κι επίσης επειδή αντιπροσωπεύαμε τον δίκαιο σκοπό, τον σκοπό του μέλλοντος, τον σκοπό της απελευθέρωσης των λαών, γιατί οι προοδευτικές δυνάμεις αναπτύσσονται και μεγαλώνουν σε όλον τον κόσμο και ο ιμπεριαλισμός παρακμάζει.

Εμείς είδαμε τον ιμπεριαλισμό να παρακμάζει σε αυτήν την ήπειρο, εμείς δώσαμε έναυσμα στην παρακμή του ιμπεριαλισμού σε αυτήν την ήπειρο (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ). Και οι λαοί μας θα δουν το τέλος του ιμπεριαλισμού σε αυτήν την ήπειρο! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Και ο λαός μας θα δείξει την αλληλεγγύη του στον λαό της Χιλής και θα τον βοηθήσει όσο περνάει από το χέρι του, σε όλα τα πεδία (ΕΠΕΥΦΗΜΙΕΣ).

Και αν μια μέρα ήμασταν σε θέση να διαθέσουμε ζάχαρη από τα κέρδη μας για να τη δώσουμε στον λαό της Χιλής, θα είμαστε σε θέση να διαθέσουμε μέχρι και την ψυχή μας για να βοηθήσουμε τη χιλιανή επανάσταση! (ΕΠΕΥΦΗΜΙΕΣ)

Εμείς είχαμε πίστη, είχαμε εμπιστοσύνη στον πρόεδρο Αλιέντε. Ολόκληρος ο λαός μας πίστεψε σε αυτόν. Ολόκληρος ο λαός μας ήταν βαθιά πεπεισμένος για την ακεραιότητά του, τη γενναιότητά, για το ότι ήξερε να πεθαίνει υπερασπιζόμενος τον λαό του. Και ο πρόεδρος Αλιέντε δεν απογοήτευσε τον λαό της Χιλής του, δεν απογοήτευσε τον κουβανικό λαό του! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Κατά τρόπο ανάλογο, ο λαός της Χιλής δε θα απογοητεύσει τον πρόεδρο Αλιέντε! Οι Χιλιανοί επαναστάτες δε θα απογοητεύσουν τον πρόεδρο Αλιέντε! Και κυρίως θα ανταποκριθούν στην έκκλησή του για πιο ισχυρή ενότητα, προκειμένου να φέρουν εις πέρας τον απελευθερωτικό αγώνα τους! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Και ο λαός της Κούβας δε θα απογοητεύσει τον πιστό του φίλο, τον ηρωικό του φίλο, τον σύντροφό του, τον αγωνιζόμενο αδελφό του, τον πρόεδρο Αλιέντε! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Αιώνια δόξα στον Σαλβαδόρ Αλιέντε αλλά και στον Τσε, τον Μαρτί, τον Μπολίβαρ,  τον Σαν Μαρτί, τον Ο’ Χίγκινς, τον Μορέλος, τον Ιδάλγο, τον Χουάρες και σε όλους τους μεγάλους άντρες που θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία αυτής της ηπείρου!  (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Ο λαός της Χιλής θα συνθλίψει τον φασισμό! (ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΗΜΑΤΑ)

Πατρίδα ή Θάνατος!

Θα νικήσουμε!

(ΕΠΕΥΦΗΜΙΕΣ)

[1]          Γα το κείμενο στα ισπανικά βλ. http://www.cuba.cu/gobierno/discursos/1973/esp/f280973e.html

[2]                ΣτΜ: Φιντέλ, γερά, τσάκισε τους γιάνκηδες!

[3]          Ή έννοια της εθνικιστικής κυβέρνησης στη Λ. Αμερική έχει διαφορετικό νόημα από αυτό που της αποδίδεται στην Ευρώπη. Εννοείται μια κυβέρνηση που υπερασπίζεται την εθνική ανεξαρτησία και όχι μια ακροδεξιάς κατεύθυνσης κυβέρνηση (σημ. του επιμελητή).