Για το μεταναστευτικό ζήτημα των ημερών μας

της Αποστολίας Ντόμαρη

Για να προβληματιστούμε επί της ουσίας σε σχέση με τα σύγχρονα ρεύματα μεταναστών και προσφύγων πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι η μετανάστευση είναι εγγενές στοιχείο του καπιταλιστικού συστήματος. Οι πόλεμοι, η φτώχεια και οι οικονομικές κρίσεις που γεννά ο καπιταλισμός αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν. Όπως εύστοχα έχει σημειώσει ο Λένιν ‘’Ο καπιταλισμός δημιούργησε μια ιδιαίτερη κατηγορία μετανάστευσης των λαών. Οι γρήγορα αναπτυσσόμενες χώρες στο βιομηχανικό τομέα, χρησιμοποιώντας περισσότερες μηχανές, εκτοπίζοντας τις καθυστερημένες χώρες από την παγκόσμια αγορά, ανεβάζουν το μισθό εργασίας πάνω από το μέσο επίπεδο και προσελκύουν μισθωτούς εργάτες από τις καθυστερημένες χώρες. Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες φεύγουν έτσι και πηγαίνουν εκατοντάδες και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Ο αναπτυγμένος καπιταλισμός τους παρασύρει βίαια στη δίνη του, τους αποσπά από τις απόμερες γωνιές, τους υποχρεώνει να συμμετέχουν σ’ ένα κοσμοϊστορικό κίνημα, τους φέρνει αντιμέτωπους με την ισχυρή, διεθνή τάξη των βιομηχάνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μόνο η εξαιρετική φτώχια αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την πατρίδα, ότι οι καπιταλιστές εκμεταλλεύονται με τη μεγαλύτερη ασυνειδησία τους εργάτες-μετανάστες’’ [1].

Καθημερινά φτάνουν στην Ελλάδα και στην Τουρκία πρόσφυγες και μετανάστες. Οι σχετικές κυβερνητικές αποφάσεις για το μεταναστευτικό ζήτημα είναι πολύ αρνητικές και χειροτερεύουν μέρα με την μέρα την θέση των μεταναστών στις αντίστοιχες χώρες. Η κυβέρνηση της ΝΔ συνεδρίασε πριν λίγες μέρες για να επιλύσει το μεταναστευτικό ζήτημα με μια “νέα σθεναρή πολιτική”. Ενισχύεται έτσι η αστυνόμευση στα νησιά, η επιτήρηση frontex, γίνεται ακόμα πιο εύκολος ο διωγμός τους από την Ελλάδα και η επιστροφή τους στην χώρα προέλευσης που μπορεί να βομβαρδίζεται και να γίνεται πόλεμος, όπως συμβαίνει στην Συρία και στο Αφγανιστάν. Είχε ήδη προηγηθεί στις 8 Ιουλίου η κατάργηση του υπουργείου μεταναστευτικής πολιτικής, που ιδρύθηκε μόλις το 2016. Η μεταναστευτική πολιτική της ΝΔ επιβεβαιώνει την απάνθρωπη ιδεολογία της.
Η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ στις αποφάσεις της κυβέρνησης είναι αντίστοιχα αστεία όταν λέει πως «πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η επίλυση του προσφυγικού είναι ο τερματισμός των πολέμων, η ενίσχυση των χωρών προέλευσης μέσα από μια ισότιμη συνεργασία με τις χώρες της Ε.Ε., η πραγματική καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, η πίεση στην Ευρώπη με κάθε τρόπο για δίκαιη κατανομή των προσφύγων». Τι έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση για όλα αυτά; Τι (δεν) έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για τους μετανάστες; Έδωσε πρωτοβουλίες σε ΜΚΟ-ιδιώτες να αναλάβουν το μεταναστευτικό, δημιούργησε hot spots και κέντρα υποδοχής για τους πρόσφυγες και διατηρήθηκε η πολιτική της καταστολής. Αντί να τους εντάξει στην κοινωνία τους απέκλεισε. Διατηρήθηκε ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και τα πογκρόμ κατά των μεταναστών και προσφύγων. Επίσης, με την συμφωνία ντροπής ΕΕ-Τουρκίας-Ελλάδας, πολλοί πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν στα νησιά σε απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, πολλοί ανήλικοι έμεναν μόνοι τους, τα σύνορα στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έκλεισαν και ενισχύθηκαν οι απελάσεις. Εντείνοντας περαιτέρω την αντιλαϊκή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, η σημερινή κυβέρνηση εμποδίζει την απόδοση ΑΜΚΑ σε πολίτες μη ευρωπαϊκών χωρών.
Εξίσου βίαιη και απάνθρωπη είναι η αντιμετώπιση όσων μεταναστών βρίσκουν δουλειά. Δουλεύουν σε συνθήκες υποαμοιβής, εξαθλίωσης και δουλείας. Χωρίς κοινωνική ασφάλιση και κοινωνικά δικαιώματα. Οι μετανάστες είναι τα πρώτα θύματα του εργασιακού καθεστώτος στα πλαίσια του νεοφιλελευθερισμού.
Τι πρέπει να γίνει; Χρειάζεται η εξασφάλιση μέτρων ανθρώπινης διαβίωσης για τους πρόσφυγες και μετανάστες. Θα πρέπει η Ελλάδα να απαιτήσει περισσότερα κονδύλια από την ΕΕ για την στήριξη των προσφύγων και μεταναστών. Το ίδιο το κράτος και όχι ΜΚΟ, να αναλάβει την αντιμετώπισή τους. Πρέπει να δοθεί η δυνατότητα σε όσους πρόσφυγες θέλουν να μπορούν να μετακινηθούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο τόπος διαμονής τους δεν πρέπει να είναι τα hot spots αλλά ανθρώπινες συνθήκες υποδοχής και φιλοξενίας, να χρησιμοποιηθούν τα χιλιάδες αχρησιμοποίητα στρατόπεδα και άλλες εγκαταστάσεις της χώρας.
Σε τελική ανάλυση λύση του προσφυγικού και μεταναστευτικού προβλήματος δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν αλλάξει το ίδιο το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα που το δημιουργεί. Οι πόλεμοι των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, της ΕΕ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής αναγκάζουν τους ανθρώπους να ξεριζωθούν και να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα είναι συνυπεύθυνη για τον πόλεμο συμμετέχοντας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Επείγον αίτημα είναι επομένως να μη συμμετέχει η Ελλάδα στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους ώστε να μην είναι συνυπεύθυνη για το αδιέξοδο εκατομμύριων ανθρώπων. Να αποσυρθεί άμεσα από τις συνθήκες Σένγκεν και Δουβλίνου.

[1] Βλ. Β.Ι Λένιν, Ο καπιταλισμός και η μετανάστευση των εργατών, Άπαντα, τ. 24, σελ. 91