Γιατί δεν θα εφαρμοστεί το πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών (ελπιδοφόρος Σεπτέμβρης)

Ο ν. 4777/2021, τον οποίο η κυβέρνηση ψήφισε εσπευσμένα μες την πανδημία, περιλαμβάνει (εκτός της πανεπιστημιακής αστυνομίας κατά το πρότυπο του καθεστώτος Ερντογάν) διατάξεις περί πειθαρχικού δικαίου των φοιτητών.

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Οι διατάξεις αυτές δεν θα εφαρμοστούν τουλάχιστον για τους παρακάτω λόγους:

1. Επειδή είναι η πρώτη φορά που γίνεται προσπάθεια να εισαχθεί γενικευμένα πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών. Μια προηγούμενη δειλή προσπάθεια είχε γίνει με το άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 4485/2017 (νόμος Γαβρόγλου), που προέβλεπε τη δυνατότητα των ΑΕΙ να θεσπίζουν τέτοιες διατάξεις αλλά έμεινε κατά βάση χωρίς εφαρμογή.

2. Επειδή οι φοιτητές δεν έχουν ειδική σχέση με το κράτος ώστε να δικαιολογείται πειθαρχικό δίκαιο. Οι φοιτητές δεν μισθοδοτούνται από το κράτος, δεν υπάρχει ανάγκη πειθαρχίας, δεν είναι όργανα του κρατικού μηχανισμού, όπως είναι οι αστυνομικοί, οι στρατιωτικοί ή οι δημόσιοι υπάλληλοι, για τους οποίους προβλέπεται η ύπαρξη πειθαρχικών διατάξεων.

3. Επειδή η πρόβλεψη πειθαρχικών διατάξεων από το νόμο θίγει το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ το οποίο κατοχυρώνεται από το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος.

4. Επειδή τα παραπτώματα που προβλέπονται από το άρθρο 23 του νόμου είναι τόσο αόριστα διατυπωμένα που παραβιάζεται η θεμελιώδης αρχή του ποινικού και πειθαρχικού δικαίου η οποία προβλέπει ότι τα αδικήματα και τα πειθαρχικά παραπτώματα πρέπει να είναι με απόλυτη σαφήνεια διατυπωμένα, ώστε να μην μπορούν να γίνουν αντικείμενο καταχρήσεων.

5. Επειδή στο άρθρο 23 αναφέρονται, ανάμεσα σε άλλα, ως πειθαρχικά παραπτώματα η παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του πανεπιστημίου (άρα πχ. μια συλλογική διαμαρτυρία δέκα φοιτητών έξω από το γραφείο του πρύτανη), η χρήση στεγασμένων ή ανοικτών χώρων του ΑΕΙ χωρίς άδεια (άρα πχ. η συνέλευση του φοιτητικού συλλόγου χωρίς άδεια, ή απλά η συνάντηση δεκάδων φοιτητών στο προαύλιο για να συζητήσουν), η χρήση στεγασμένων ή ανοιχτών χώρων για σκοπούς που δεν συνάδουν με του πανεπιστημίου (άρα η διανομή προκηρύξεων σε ένα τραπεζάκι), η με οποιονδήποτε τρόπο ρύπανση (σίγουρα δηλαδή μια αφίσα) και η ηχορύπανση (η χρήση δηλαδή ενός τηλεβόα ή μιας μικροφωνικής με μουσική).

6. Επειδή κάποιες από τις πειθαρχικές ποινές είναι εξοντωτικές και απολύτως δυσανάλογες προς τα παραπτώματα. Για παράδειγμα προβλέπεται η οριστική διαγραφή φοιτητή για παρεμπόδιση εύρυθμης λειτουργίας του ιδρύματος (24 παρ. 3).

7. Επειδή τα πειθαρχικά όργανα που ασκούν τη δίωξη είναι μονοπρόσωπα (πρύτανης, πρόεδρος Τμήματος, κοσμήτορας – 25 παρ. 1), χωρίς να διασφαλίζεται έτσι στοιχειώδης συλλογικότητα και αντικειμενικότητα.

8. Επειδή το πειθαρχικό συμβούλιο συνεδριάζει ακόμη και χωρίς την παρουσία του εκπροσώπου των φοιτητών (25 παρ. 4). Γιατί τέτοια πρόνοια άραγε;

9. Επειδή ο φοιτητής έχει δικαίωμα σε συνήγορο μόνο μετά το πέρας της πειθαρχικής ανάκρισης (27 παρ. 3). Γιατί φοβάται τον συνήγορο ο νόμος; Μήπως παραβιάζονται και εδώ θεμελιώδεις αρχές του ποινικού και πειθαρχικού δικαίου;

10. Επειδή η ομολογία του κατηγορούμενου φοιτητή θεωρείται ουσιαστικά δεσμευτική (27 παρ. 1β). Μήπως παραβιάζονται και εδώ θεμελιώδεις αρχές του δικαίου; Για την ακρίβεια μήπως έχουμε επιστροφή στις μεσαιωνικές μεθόδους;

11. Επειδή προβλέπεται αυστηρότερη ποινή αν ο διωκόμενος διαδραμάτισε ρόλο ιθύνοντα (29 παρ. 2). Αν δηλαδή ήταν εκείνος που κάλεσε σε μια συνέλευση τους φοιτητές χωρίς άδεια;

12. Επειδή ο νόμος δεν προβλέπει δυνατότητα προσφυγής ενώπιον δευτεροβάθμιου πειθαρχικού οργάνου. Μήπως παραβιάζονται και εδώ θεμελιώδεις αρχές του ποινικού και πειθαρχικού δικαίου;

13. Επειδή οι διατάξεις του νόμου είναι αντιδημοκρατικές, χουντικής έμπνευσης, αντίθετες στο Σύνταγμα και σε θεμελιώδεις αρχές του ποινικού και πειθαρχικού δικαίου.

14. Επειδή ο νόμος επιθυμεί την επιβολή σιγής νεκροταφείου αλλά η νεολαία διακρίνεται πάντοτε για τη ζωντάνια, το κέφι και το δυναμισμό της. Η επιστήμη και οι επιστήμονες διακρίνονται για την τάση τους να διαφυλάττουν την ελευθερία αντιπαράθεσης των απόψεων (επιστημονικών, συνδικαλιστικών, πολιτικών).

15. Επειδή πάνω απ’ όλα οι πανεπιστημιακοί, οι φοιτητές, οι διοικητικοί υπάλληλοι σεβόμαστε τον εαυτό μας και δεν θα εφαρμόσουμε αυτό το τερατούργημα.

Ο Σεπτέμβρης θα αποδειχθεί ελπιδοφόρος.

Αναδημοσίευση από το ThePressProject