Γιορτινή ατμόσφαιρα

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 3/12/2020 

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί εναγωνίως να οικοδομήσει νέες συμμαχίες ή να ενισχύσει παλαιές, για να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα του καθεστώτος Ερντογάν. Κλίμα γιορτινής ατμόσφαιρας καλλιεργείται από μερικές πλευρές. Πόσο δικαιολογείται από την πραγματικότητα μια έστω και συγκρατημένη αισιοδοξία;

Πρώτο: εν αρχή ήν οι ΗΠΑ. Πανηγυρισμοί ακολούθησαν την εκλογή Μπάϊντεν στην προεδρία. Άρθρα κατέκλυσαν τον ελληνικό τύπο που βεβαιώνουν ότι μια νέα σελίδα αναμένει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και ότι ο νέος πρόεδρος, σε αντίθεση με τον απερχόμενο, θα κρατήσει φιλελληνική στάση. Μέχρι και ο Μ. Δουκάκης επιστρατεύθηκε στην κατεύθυνση αυτή. Υπήρξαν όμως και οι ψύχραιμες φωνές των αναλυτών εκείνων που αναδεικνύουν την ωμή αλήθεια ότι δηλαδή η στρατηγική σχέση των ΗΠΑ με την Τουρκία δεν πρόκειται να μεταβληθεί. Αν αλλάξει κάτι θα είναι μόνο επιμέρους πλευρές, κινήσεις, αποχρώσεις.

Ακόμη περισσότερο, το γεγονός ότι η πολιτική Μπάιντεν αναμένεται να στρέψει πιο έντονα την αιχμή του δόρατος της εξωτερικής της πολιτικής ενάντια στη Ρωσία και στην Κίνα, σημαίνει ότι η Τουρκία θα γίνει πιο απαραίτητη στη ΝΑΤΟϊκή συμμαχία. Κάτι εξάλλου που εξηγεί και τους υψηλούς τόνους που χρησιμοποίησε ο Μ. Πομπέο στην πρόσφατη συνεδρίαση της ατλαντικής συμμαχίας. Η γεωγραφική θέση αλλά και η ιδιόμορφη σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη στις ΗΠΑ. Και ας μην ξεχνάμε μια εύγλωττη λεπτομέρεια: ότι ο ραδιοφωνικός σταθμός που καλεί τη μειονότητα των Ουιγούρων σε απόσχιση από την Κίνα εδρεύει στην Τουρκία και πως Ουιγούροι μισθοφόροι έχουν αξιοποιηθεί από τον Ερντογάν στην Συρία.

 Δεύτερο, είναι το ΝΑΤΟ. Παρά την ρητορική Πομπέο, στο δια ταύτα ο ΓΓ του ΝΑΤΟ κατέληξε σε μια από τα ίδια. Στην ανάγκη δηλαδή ενίσχυσης του μηχανισμού αποκλιμάκωσης, με ακύρωση των στρατιωτικών ασκήσεων Ελλάδας – Τουρκίας και στην υλοποίηση ολοκληρωμένων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Έτσι, απλά και καθαρά, ως να απευθύνεται σε δυο εξίσου υπεύθυνους ταραξίες.

Τρίτο, είναι η επικείμενη ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής. Ακόμη και αν τελικά καταλήξει σε απόφαση για κυρώσεις, όλα δείχνουν ότι θα ξανασυζητηθούν επί του συγκριμένου τον Ιανουάριο, για να δουν στη συνέχεια ποιες από αυτές θα εφαρμοστούν, αν θα εφαρμοστούν, με ποια σταδιακή κλιμάκωση και ανάλογα με τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Λες και δεν την γνωρίζουν.

Τέταρτο, είναι οι περιφερειακές συμμαχίες. Ο άξονας με το Ισραήλ  ίσως εμφανίσει ρωγμές. Για μια ακόμη φορά διέρρευσαν πληροφορίες για υπόγειες διαβουλεύσεις του με την Τουρκία. Από την άλλη, η αποστολή ελληνικής πυροβολαρχίας στη Σαουδική Αραβία, όχι μόνο δεν διασφαλίζει τη στήριξη της Ελλάδας από το μεσαιωνικό, απάνθρωπο καθεστώς του Ριάντ αλλά και μας εκθέτει επικίνδυνα στους ανταγωνισμούς στη Μέση Ανατολή. Το ίδιο και η στρατιωτική συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Πιστεύει κανείς ότι σε περίπτωση ανάγκης, θα μας συνέδραμαν στρατιωτικά;

Κατά συνέπεια ούτε ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, ούτε γιορτινή ατμόσφαιρα μπορεί να στηθεί.  Κάτι πρέπει να αλλάξει