Η αντίδραση της ΕΕ και ο Τζόνσον

του Δημήτρη Καλτσώνη
αν. καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τα ΝΕΑ, 16/7/2019

Λέγεται πως το 1965 ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Λ. Τζόνσον είπε σε μια συνομιλία του με τον Έλληνα πρέσβη στην Ουάσιγκτον: “Γ… τη Βουλή σας και το Σύνταγμά σας! Η Αμερική είναι ελέφαντας. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Και η Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δυο ψύλλοι εξακολουθούν να φέρνουν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί ο ελέφαντας να τους ρουφήξει μια και καλή με την προβοσκίδα του”. Αφορμή για αυτή την αήθη παρέμβαση αποτέλεσε η μη απόλυτη συμμόρφωση της Κύπρου και της Ελλάδας με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ. Το τι ακολούθησε το γνωρίζουμε.

Αλήθεια, θα μπορούσε κανείς έστω και να φανταστεί μια ανάλογη αντίδραση των ΗΠΑ ενάντια στην σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας, που συνεχίζει να παραβιάζει κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και να προκαλεί; Είναι προφανές ότι η αντίδραση των ΗΠΑ και της ΕΕ προς την Τουρκία κάθε άλλο παρά ουσιαστικές είναι. Στο φως τέτοιων ιστορικών γεγονότων φωτίζεται καλύτερα η σημερινή στάση της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι οι 28 της ΕΕ κατέληξαν σε αναιμικά μέτρα ενάντια στην Τουρκία (που καθόλου δεν την κάνουν να ανησυχεί) δεν οφείλεται σε μια αίσθηση αναλογικής αντίδρασης. Πράγματι, στην πολιτική αντιπαράθεση αλλά ακόμη και στον πόλεμο, η αίσθηση του μέτρου και της ανάλογης ανταπόδοσης είναι σημαντική. Δεν μπορεί κανείς να χτυπά μια μύγα με πυροβόλο όπλο. Εδώ όμως δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Η ΕΕ, όπως έχει φανεί επανειλημμένα έχει τους δικούς της σχεδιασμούς, τις δικές της στοχεύσεις. Σε αναλογία με αυτές έχει τα δικά της μέτρα και σταθμά. Και αυτό μάλιστα τη στιγμή που η Τουρκία προχώρησε σε μια ακόμη πρόκληση δηλώνοντας ότι θα ανακηρύξει ΑΟΖ σε συνεργασία με τη Λιβύη διαγράφοντας την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης.

Ανάλογο προβληματισμό προκαλεί και η στάση των ΗΠΑ σε σχέση με την ανανέωση της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο. Πριν ένα μήνα περίπου εξέφραζαν το δισταγμό τους σε σχέση με την ανανέωση αυτή με το πρόσχημα των εξόδων των αμερικανών φορολογουμένων! Ακόμη και αν αυτή η στάση δεν επιβεβαιωθεί, δείχνει πολύ καθαρά, από μια ακόμη πλευρά, την αμφισβήτηση των ΗΠΑ προς την ουσία του προβλήματος.

Μια και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δεν θέλουν να ακούσουν, θα πρέπει μάλλον να υπενθυμίσουμε στη διεθνή κοινότητα με έμφαση την πηγή του προβλήματος. Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, κατέχει παράνομα το 40% της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανεξάρτητου κράτους μέλους του ΟΗΕ. Αυτό άλλωστε υποδηλώνεται, για μια ακόμη φορά, από τον πρόσφατο διορισμό του Τούρκου Αντιπροέδρου Φουάτ Οκτάι ως “Συντονιστή Κυπριακών Υποθέσεων”.