του Θανάση Κανιάρη
Ωδή έκτη
[XVI]
Αι Ευχαί
α΄
Της θαλάσσης καλῄτερα
φουσκωμένα τα κύματα
να πνίξουν την πατρίδα μου
ωσάν απελπισμένην, έρημον βάρκαν.
β΄
Στην στεριάν, στα νησία
καλῄτερα μίαν φλόγα
να ιδώ παντού χυμένην,
τρώγουσαν πόλεις, δάση,
λαούς και ελπίδας.
γ΄
Καλῄτερα, καλῄτερα
διασκορπισμένοι οι Έλληνες
να τρέχωσι τον κόσμον,
με εξαπλωμένην χείρα
ψωμοζητούντες·
δ΄
Παρά προστάτας να ’χομεν.
Μέ ποτέ δεν εθάμβωσαν
πλούτη ή μεγάλα ονόματα,
μέ ποτέ δεν εθάμβωσαν
σκήπτρων ακτίνες.
Αντρέας Κάλβος
Ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της χώρας επισκέπτεται αμερικανικό αεροπλανοφόρο που έχει ελλιμενιστεί στα Χανιά. Η εικόνα μας μεταφέρει μερικούς αιώνες πίσω, όταν οι Αμερικάνοι φύλαρχοι, γεμάτοι έκπληξη και φόβο, υποδέχονταν τους ευρωπαϊους θαλασσοπόρους που διαπλέοντας τον Ατλαντικό, είχαν ανακαλύψει το νέο κόσμο. Αν οι ιθαγενείς φύλαρχοι, γνώριζαν τι τραγικές συνέπειες θα είχε για τους λαούς της αμερικανικής ηπείρου η πρώτη αυτή συνάντηση με τους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ίσως και να είχαν υποδεχτεί διαφορετικά τους μελλοντικούς δολοφόνους τους.
Τις ημέρες αυτές, στο υπό κατάληψη λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, εικόνες ντροπής, πραγματικής εθνικής ντροπής, στιγματίζουν τη χώρα και την υπερηφάνεια του λαού της. Στο λιμάνι της ακριτικής αυτής πόλης υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στα πλαίσια της γιγαντιαίας στρατιωτικής άσκησης Defender 2021 που θα διεξαχθεί στο χρονικό διάστημα 17 Μάη – 2 Ιούνη. Στην άσκηση συμμετέχουν 17 χώρες του ΝΑΤΟ και η Γεωργία 18, ενώ μεταφέρονται προς την Κασπία Θάλασσα 37.000 στρατιώτες, 20.000 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα. Αναμένεται επίσης να αποβιβαστεί στην πόλη μια ολόκληρη αερομεταφερόμενη μεραρχία του αμερικανικού στρατού η οποία θα μεταφερθεί μέσω του Έβρου στη Βουλγαρία και την Ρουμανία, προκειμένου να πάρει θέση απέναντι στα νότια σύνορα της Ρωσίας.
Γιατί όπως έχουν όλοι καταλάβει, η άσκηση Defender 2021, σκοπό έχει να λειτουργήσει σαν τανάλια γύρω από το λαιμό της “ρωσικής αρκούδας”. Με τον τρόπο αυτό οι ΗΠΑ επιχειρούν την ανάσχεση της αυξανόμενης πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως “στρατηγικοί τους αντίπαλοι”. Και το κάνουν εκ του ασφαλούς, γιατί τα σενάρια και οι ασκήσεις πολέμου γίνονται επί ευρωπαϊκού εδάφους, μακριά, πολύ μακριά από τα σύνορά τους. Και οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, μιλούσαν για απογαλακτισμό της ΕΕ από την επιρροή των ΗΠΑ πάνε τώρα σαν τα πρόβατα κατ’ εντολή των προσταγών του Αμερικάνου τσέλιγκα.
Από κοντά και οι Έλληνες παρατρεχάμενοι. Ο υπουργός άμυνας, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, χειραψίες, χαμόγελα, φωτογραφίες με τα αφεντικά! Τα οποία τους βαθμολογούν. Η κρίση τους θα είναι καθοριστική για την πολιτική και την επαγγελματική τους εξέλιξη. Και ο Τζέφρυ μέσα σε όλα. Ανεβοκατεβαίνει Αθήνα – Αλεξανδρούπολη, λες και κάνει τη διαδρομή Κολιάτσου – Παγκράτι. Ο Τζέφρυ. Δοξάστε τον. Υποκλιθείτε. Υποκλιθείτε μπροστά στο πραγματικό αφεντικό της χώρας.
Ο ελληνικός λαός γεύεται σήμερα τα αγαθά της νέας ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, με φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς του εγκλήματος το δίδυμο της συμφοράς, τα κόμματα του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ.
Εικόνες ντροπής, εικόνες καταισχύνης. Η Ελλάδα μια απέραντη αμερικανονατοϊκή βάση, μια χώρα προτεκτοράτο της υπερατλαντικής δύναμης.
Κατά τα άλλα οι πολυποίκιλοι χώροι της Αριστεράς, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την προβολή του κομμουνιστικού οράματος, της επίλυσης της βασικής αντίθεσης, ποιος απ’ όλους είναι ο συνεπής αντικαπιταλιστής. Οι αντικαπιταλιστές μας… Φτύστε τους βρε. Φτύστε τους μη τους ματιάσουμε. Μα καλά σε ποια χώρα ζουν; Έχουν επαφή με την πραγματικότητα, ή βιώνουν την “πραγματικότητα” που υπάρχει μόνο στο μυαλό τους;
Βαθιά και πολύπλευρη κρίση
Η Ελλάδα από το 2010 βρίσκεται αντιμέτωπη με μια βαθιά και πολύπλευρη κρίση, που την απειλεί ως τη ρίζα της ζωής της.
Οι παρατεταμένες σκληρές πολιτικές λιτότητας, υπό τη μορφή των μνημονίων, διέλυσαν την οικονομία της χώρας, το ΑΕΠ της οποίας μειώθηκε σχεδόν κατά 30% – πρωτοφανής οικονομική συρρίκνωση σε ειρηνική περίοδο – εκτίναξε την ανεργία σε ποσοστά περί το 20%, κατακρήμνισαν τις εργασιακές σχέσεις, τσάκισαν το βιοτικό επίπεδο εκατομμυρίων εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης ακόμα και σήμερα. Και σαν να μην έφτανε η καταστροφή αυτή, ήλθε στη συνέχεια η πανδημία του κορωνοϊού για να ισοπεδώσει ό,τι είχε εναπομείνει όρθιο.
Οι σκληρές πολιτικές λιτότητας, εφαρμόστηκαν στο όνομα της μείωσης του κρατικού χρέους, το δυσθεώρητο ύψος του οποίου, θεωρήθηκε υπεύθυνο για την έξοδο της Ελλάδας από τις αγορές δανεισμού.
Με την τυπική λήξη των μνημονίων, το κρατικό χρέος όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά, ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει ξεπεράσει το 200%, ενώ το 2010 κινούνταν στα επίπεδα του 120% . Στη διάρκεια της μαύρης αυτής περιόδου, καταλύθηκε κάθε έννοια εθνικής κυριαρχίας, ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα πέρασε υπό τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ με το 3ο μνημόνιο υπήρξε δέσμευση για το πέρασμα του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του ελληνικού δημοσίου στη κυριαρχία των “θεσμών” ως το 2114 και συνέχιση των πολιτικών λιτότητας ως το 2060!!!
Η σημερινή Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με μια πολύπλευρη οικονομική, πολιτική, κοινωνική, δημογραφική και εθνική κρίση. Περνά μια από τις δυσκολότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της με το μέλλον να διαγράφεται ακόμη πιο σκοτεινό και δυσοίωνο.
Η σημερινή Ελλάδα είναι μια χρεοκοπημένη χώρα. Ή για να το πούμε διαφορετικά, έχει εξελιχτεί στον πιο αδύνατο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, στα πλαίσια της γενικής κρίσης του μονοπωλιακού καπιταλισμού, με τα πιο αδύνατα έθνη να δοκιμάζονται περισσότερο.
Η ιμπεριαλιστική εξάρτηση στον πυρήνα όλων των προβλημάτων
Γιατί η Ελλάδα οδηγήθηκε σε χρεοκοπία το 2010; Η μεγέθυνση του κρατικού χρέους σε απαγορευτικά, για τις αγορές δανεισμού κεφαλαίων, επίπεδα, ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Οι οικονομικές κρίσεις, από τη δική μας την μαρξιστική σκοπιά, συνοδεύουν τον καπιταλισμό από την ύπαρξη του, και τα κρισιακά στοιχεία εμφανίζονται κατά την περίοδο της οικονομικής μεγέθυνσης (συσσώρευση του κεφαλαίου). Το ξέσπασμα της κρίσης, είναι το αποτέλεσμα της όξυνσης όλων των αντιθέσεων που ενυπάρχουν στην πορεία ανάπτυξης της καπιταλιστικής παραγωγής. Σαν τέτοιες μπορούμε να αναφέρουμε την αντίθεση ανάμεσα στην παραγωγή του κέρδους και την επίτευξη του – πραγματοποίηση του κέρδους – στην αγορά, την τάση ανάπτυξης χωρίς όρια των παραγωγικών δυνάμεων και τη στενή βάση μέσα στην οποία το κεφάλαιο θα πρέπει να επιτύχει την κερδοφορία του, αντίθεση η οποία αποτελεί απλώς μορφή μιας άλλης, της αντίθεσης παραγωγής του προϊόντος και της κατανάλωσης του, τον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων του.
Όταν οι οικονομικές σχέσεις αναπτύσσονται εντός των πλαισίων του κράτους, οι αντιθέσεις εκδηλώνονται στο εσωτερικό του κράτους αυτού, ενώ αντίθετα, όταν το κράτος συμμετέχει σε μια οικονομική ένωση, όπως καλή ώρα η Ελλάδα στην ΕΕ, το εύρος και η δυναμική των αντιθέσεων διαστέλλονται, διευρύνονται ως τα όρια της οικονομικής αυτής ένωσης.
Πολύ απλά, είναι τόσο πολύ συνδεδεμένη η ελληνική οικονομία με τις οικονομίες της ΕΕ, ώστε η εκδήλωση των οικονομικών φαινομένων στο εσωτερικό της, να έχουν άμεση σχέση από τη συμμετοχή της στην οικονομική ένωση. Αν η ενότητα της ΕΕ εκδηλώνεται στην ίδια της την ύπαρξη, η αντίθεση εκφράζεται με τη λυσσαλέα πάλη των μονοπωλιακών ομίλων και των εθνικών κρατών που βρίσκονται από πίσω τους για να κατακτήσουν την κοινοτική αγορά. Και η μάχη αυτή είχε χαθεί προ πολλού για την Ελλάδα. Αυτό μαρτυρεί η συνεχής επιδείνωση του ελλείμματος του εμπορικού της ισοζυγίου, καθώς και η διόγκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του κρατικού της χρέους.
Η Ελλάδα είχε μια αδύνατη οικονομία, όταν μπήκε στην ΕΟΚ το 1981. Σαράντα χρόνια μετά η οικονομία της βρίσκεται υπό κατάρρευση. Η διεθνής οικονομική κρίση του 2007/8 που εκδηλώθηκε με υστέρηση στη χώρα μας, έπληξε όλες τις χώρες, αλλά με ιδιαίτερη σφοδρότητα χτύπησε τις πιο αδύνατες. Τα προγράμματα λιτότητας και στη συνέχεια η πανδημία ήλθαν να αποτελειώσουν το κακό.
Όλη αυτή την περίοδο αναδύθηκε στην επιφάνεια με ιδιαίτερα μεγάλη ορμή και δυναμική το εθνικό πρόβλημα της χώρας: η εξάρτηση της από το δυτικό κεφάλαιο. Οικονομική εξάρτηση από την ΕΕ και πολιτικο-στρατιωτική εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Η εξάρτηση της Ελλάδας από τα μεγάλα κέντρα της Ευρώπης εμφανίστηκε μαζί με το νέο ελληνικό κράτος το 1828 και από αυτή την άποψη υπήρξαν συνοδοιπόροι. Με την πάροδο του χρόνου και τις αλλαγές στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής διεθνώς, απλώς άλλαξαν οι μορφές της.
Τα ίδια φαινόμενα εκδηλώνονται και με αφορμή την εκδήλωση της νέας ελληνοτουρκικής κρίσης. Η αντίφαση που πάντα υπήρχε με τη μορφή της συμμετοχής της Ελλάδας σε έναν περιφερειακό οικονομικό οργανισμό και σε ένα στρατιωτικό συνασπισμό από τη μία πλευρά, και της άρνησής τους να την προστατέψουν από μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και οικονομικά συνδεδεμένη με την ΕΕ, εν προκειμένω την Τουρκία, εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα το 2020 – 21, όταν το τουρκικό καθεστώς αμφισβήτησε ανοιχτά τη συνθήκη της Λοζάνης και απειλεί ευθέως την εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.
Την περίοδο αυτή ζήσαμε στιγμές απείρου κάλους με τους συμμάχους – οι οποίοι αποδείχθηκαν τελικά λύκοι – να υποθάλπουν την τουρκική επιθετικότητα, αν δεν την στήριζαν απροκάλυπτα, να εμπαίζουν βάναυσα τον ελληνικό λαό με συνεχείς παρατάσεις στις “απειλές’ επιβολής μέτρων, τα οποία μετατίθενται από Σύνοδο σε Σύνοδο και να πληγώνουν την υπερηφάνεια, τον πατριωτισμό και το φιλότιμο του. Ο οποίος λαός βρέθηκε ιδεολογικά και πολιτικά αφοπλισμένος, καθώς κάποια λεβεντόπαιδα τις τρεις τελευταίες δεκαετίες φρόντισαν να διαλύσουν και να ξεριζώσουν το άλλοτε ακμαίο αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που αποτελούσε την ασπίδα και το δόρυ του λαϊκού κινήματος.
Συμπερασματικά
Το εθνικό πρόβλημα της χώρας, το πρόβλημα της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης από το δυτικό κεφάλαιο έχει κακοφορμίσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε έχει αρχίσει να σαπίζει και να συμπαρασύρει στη σαπίλα του ολόκληρη τη χώρα. Επομένως θα πρέπει να τεθεί άμεσα, εδώ και τώρα, στην ημερήσια διάταξη του λαϊκού κινήματος το θέμα της επίλυσης του.
Ποια κοινωνική δύναμη θα ηγηθεί της εθνικής προσπάθειας επίλυσης του ζωτικού αυτού ζητήματος, το θέμα είναι θεωρητικά αλλά και πρακτικά λυμένο από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Επικεφαλής της λαϊκής πάλης για την απεξάρτηση της χώρας από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά, θα τεθεί η πρωτοπόρος κοινωνική δύναμη της εποχής μας, η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της, τα φτωχά μικρομεσαία στρώματα της πόλης και του χωριού. Η αστική τάξη αντίθετα είναι ο κατ’ εξοχήν κοινωνικός φορέας στήριξης και αναπαραγωγής του καθεστώτος της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης.
Το θέμα σκαλώνει στην ανεύρεση των πολιτικών εκείνων δυνάμεων που θα αναλάβουν την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού – Αντιμονοπωλιακού – Δημοκρατικού μετώπου πάλης, ενός μετώπου αναγκαίου όσο ποτέ σήμερα, που θα ηγηθεί της προσπάθειας σύγκρουσης με τον ιμπεριαλισμό και τους ντόπιους συμμάχους του για την Εθνική Ανεξαρτησία της χώρας.
Σήμερα δυστυχώς αυτές οι πολιτικές δυνάμεις δεν υπάρχουν. Εξόν από το Σύλλογο Γιάννης Κορδάτος που η αναγκαιότητα της συγκρότησης του κοινωνικοπολιτικού μετώπου βρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής του αντίληψης, οι άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, περί άλλων τυρβάζουν. Δυστυχώς σε μεγάλα τμήματα της κυριαρχούν οι “δικαιωματιστές” ή κατ’ άλλους οι δυνάμεις της “Νατοϊκής Αριστεράς”.
Παρ’ όλα αυτά το πρόβλημα είναι υπαρκτό, κυριολεκτικά καίει, κάποιος πρέπει να κάνει την αρχή. Τα συνθήματα “Εξω από την ΕΕ των μονοπωλίων”, “Εξω οι βάσεις του θανάτου” “Αμερικάνοι go home” να ξανακουστούν δυνατά στους δρόμους της Ελλάδας και να δώσουν το έναυσμα για τη δημιουργία ενός νέου ρωμαλέου αντιιμπεριαλιστικού κινήματος
* Το άρθρο αφιερώνεται στην 9η του Μάη και τα δεκάδες εκατομμύρια νεκρών του Β’ παγκοσμίου πολέμου.
