“Τα λουλούδια απαγορεύονται στη φυλακή”

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 13/1/2021

Αυτό σημειώνει ο Τούρκος λογοτέχνης και δημοσιογράφος Αχμέτ Αλτάν που είναι από το 2018 φυλακισμένος σε ισόβια, χωρίς δικαίωμα μείωσης της ποινής, σε απομόνωση, στα 71 του χρόνια με ολοφάνερα ψευδείς κατηγορίες για τρομοκρατία. Είναι ένας μόνο από τους χιλιάδες διανοούμενους, πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, δικαστές, στρατιωτικούς που αργοπεθαίνουν στις φυλακές του καθεστώτος Ερντογάν. Και παράλληλα, καθώς ο τουρκικός λαός στενάζει από την φτώχεια, τις ανισότητες και την καταπίεση, το αντιδημοκρατικό καθεστώς αναπτύσσει την επιθετικότητά του σε πλείστα μέτωπα στην ευρύτερη περιοχή.

Με αυτή την Τουρκία θέλουν η Γερμανία (οψίμως και η Γαλλία μετά τις διαφαινόμενες τουρκικές παραγγελίες για την αμυντική της βιομηχανία;) και η Ευρωπαϊκή Ένωση να οικοδομήσουν μια ειδική σχέση, να κατανείμουν δηλαδή συμφέροντα και ζώνες επιρροής στην ευρύτερη περιοχή. Οι ΗΠΑ επίσης, ειδικά μετά την εκλογή Μπάιντεν, κινούνται στην ίδια λογική. Εξάλλου, δεν θα μπορούσε εύκολα η Γερμανία σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα και σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή να αναλαμβάνει και να αναπτύσσει πρωτοβουλίες χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ.

Τι μένει ως καταστάλαγμα από όλα αυτά; Η παρότρυνση έως πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε διερευνητικές συνομιλίες με την Τουρκία. Και ιδού! Θα ξημερώσει η 25η Ιανουαρίου όταν αυτές θα ξεκινήσουν. Ακριβώς εικοσιπέντε χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων.

Θα αναρωτηθεί κανείς; Είναι αρνητικός ο διάλογος; Από μόνος του σε καμιά περίπτωση. Αυτό που έχει όμως σημασία κάθε φορά είναι οι συνθήκες και η βάση της συζήτησης, η ατζέντα, οι κόκκινες γραμμές όπως συνηθίζεται να λέγονται. Αν επομένως οι συνομιλίες γίνονται με ατζέντα το σύνολο ή μέρος των τουρκικών παράνομων διεκδικήσεων, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Και ας υποστηρίζει η ελληνική πλευρά ότι θα θέσει μόνο θέμα θαλάσσιων ζωνών.

Όταν επιπλέον προσέρχεται η χώρα μας σε διάλογο και η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις, οι συνομιλίες αποτελούν αρνητική, ίσως και επικίνδυνη, εξέλιξη. Καθόλου τυχαία δεν ήταν η πρόκληση στα Ίμια την ημέρα ακριβώς της κρίσης στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ. Όταν επικρέμεται η απειλή πολέμου (casus belli) προς την Ελλάδα σε περίπτωση που ασκήσει το απόλυτα νόμιμο δικαίωμά της για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., όπως επιτάσσει το διεθνές δίκαιο, συνιστούν πρόβλημα οι διερευνητικές.

Αναρωτιέται κανείς αν τα σενάρια που διοχετεύουν τα μέσα ενημέρωσης της γειτονικής Αλβανίας, μετά την επίσκεψη του προέδρου Ράμα στην Αθήνα, προετοιμάζουν την κοινή γνώμη και προδιαγράφουν την κατάληξη των συνομιλιών. Τι υποστηρίζουν τα σενάρια; Ότι ο διάλογος θα καταλήξει σε ένα σύμφωνο που θα προβλέπει την επιλεκτική εφαρμογή των 12 ν.μ., την συνδιαχείριση των πόρων στο Αιγαίο (έξω από τους κανόνες του διεθνούς δικαίου), την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Αν τυχόν επαληθευτεί κάτι τέτοιο, θα σημαίνει καθεστώς μειωμένης κυριαρχίας για την πατρίδα μας.