Μην κοιτάτε πάνω …μόνο δίπλα σας
Μόνο σάτιρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί η ταινία του Άνταμ Μακκέι Μην κοιτάτε πάνω που προβάλλεται από τις αρχές Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους κι από τις 24 Δεκεμβρίου στο Netflix.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη
Όλη η σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα περνάει μπροστά από τα μάτια μας, στην πιο επικίνδυνη για το ανθρώπινο είδος και θανατηφόρα της εκδοχή. Ομολογουμένως, η θητεία Τραμπ συνέβαλε ώστε η πολιτική κριτική και η σάτιρα να φτάσουν σε ανυπέρβλητα ύψη. Όλα ωστόσο τα συστατικά του τραμπισμού σε ελαφρώς ηπιότερες δόσεις μπορούν να παρατηρηθούν ακόμη και σήμερα, χωρίς να διανύσουμε μεγάλες αποστάσεις, αρκεί να κοιτάξουμε …δίπλα μας.
Το σενάριο του Άνταμ Μακκέι (στη συγγραφή του οποίου συνεργάστηκε κι ο δημοσιογράφος Ντέιβιντ Σιρότα, που μας είναι γνωστός από τις στήλες του στον Guardian και το Jacobin κι εσχάτως ως λογογράφος του Μπέρνι Σάντερς) στηρίζεται σε ένα ακραίο γεγονός: Τη παρατήρηση ενός καθηγητή αστροφυσικής και μιας υποψήφιας διδακτόρισας ότι ένας τεράστιος κομήτης, στο μέγεθος του όρους Έβερεστ, σε περίπου 60 ημέρες θα συγκρουστεί με τη γη, καταστρέφοντας τον πλανήτη. Η συγκεκριμένη σεναριακή ιδέα, που παραπέμπει στην υπαρξιακή απειλή του πλανήτη λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, είναι το μόνο εξωπραγματικό. Γιατί από κει και πέρα, στην προσπάθεια τους οι δυο επιστήμονες να ενεργοποιήσουν την πολιτική ηγεσία ώστε να αποτρέψει την καταστροφή, όλα τα ξεκαρδιστικά που συμβαίνουν αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Αναλογιστείτε:
Μια πολιτική ηγεσία ανίκανη να ξεχωρίσει το σημαντικό από το γελοίο να είναι χαμένη στις μικρότητες της· σεξουαλικά σκάνδαλα, διορισμό κολλητών και κυρίως η εναγώνια προσπάθεια να επανεκλεγεί, στην οποία θυσιάζεται ακόμη και η επιβίωση του πλανήτη.
Τηλεοράσεις μεγάλης θεαματικότητας που καλλιεργούν την ελαφρότητα ενώ οι πρωταγωνιστές της τηλεαστέρες επιπλέουν περιχαρείς στα πελάγη της, μπερδεύοντας την είδηση της πρόσκρουσης ενός κομήτη στη γη με την ανακάλυψη ενός νέου πλανήτη, ενώ η αποστολή τους είναι μία: να διαφυλάξουν πάση θυσία την αποχαύνωση.
Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και influencers που λειτουργούν ως υπερβολή της μιντιακής πραγματικότητας, αναπαράγουν προσβολές και αναλαμβάνουν εργολαβικά τη δολοφονία χαρακτήρων, δημιουργώντας ένα πολύ βολικό νέφος συγκάλυψης της πραγματικότητας για κάθε εξουσία.
Στρατιωτικοί, απολειφάδια της ψυχροπολεμικής εποχής, εμμονικοί πολεμοκάπηλοι και πολεμοχαρείς που ο ακροδεξιός λόγος τους ξεχειλίζει από ρατσισμό και ομοφοβία, ανίκανοι να εκτελέσουν σωστά την μία και μοναδική δουλειά που έχουν να κάνουν.
Δισεκατομμυριούχοι που έχουν υπό τις διαταγές τους την πολιτική ηγεσία και διαθέτουν την ισχύ ώστε να επιβάλλουν την αντιμετώπιση μιας απειλής ως ευκαιρίας, για να χρησιμοποιήσουμε τη γνωστή ρήση, για επιπλέον πλουτισμό.
Επιστήμονες, γεμάτοι αμετροέπεια, στις υπηρεσίες των υπερπλούσιων που είναι ανά πάσα ώρα και στιγμή έτοιμοι να συναινέσουν στο πιο ριψοκίνδυνο επιχειρηματικό σχέδιο και να εξασφαλίσουν την υλοποίησή του, όταν όχι μόνο οι συνάδελφοί τους επιστήμονες αλλά και η λογική επιμένει για τους κινδύνους.
Η επικαιρότητα της ταινίας υπογραμμίζεται από την πληθώρα πραγματικών χαρακτήρων στην καθημερινή πολιτική ζωή που ξεπερνούν σε γραφικότητα τους ήρωες του Μακκέι, ο οποίος στο παρελθόν έχει υπογράψει τις εξαιρετικές πολιτικές ταινίες Το μεγάλο σορτάρισμα (για τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008) και Vice (για το αντιπρόεδρο του Μπους, Ντικ Τσένι). Ας αναλογιστούμε για παράδειγμα:
Την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη τους 100 νεκρούς ημερησίως, γιατί όλοι οι υπουργοί ξέρουν ότι οι ίδιοι δεν θα χρειαστεί ποτέ να περιμένουν στη σειρά των νοσοκομείων.
Τη φαιδρότητα των ιδιωτικών και δημόσιων τηλεοράσεων που χρηματοδοτούμενες από τη λίστα Πέτσα μετατρέπουν την ειδησεογραφία σε σόου, χάριν της τηλεθέασης, ενώ κόβουν κάθε ενοχλητική φωνή.
Το πανηγύρι του facebook προς αναζήτηση like, ενώ η πολιτική κριτική απέναντι στην κυβέρνηση κόβεται και τιμωρείται με απαγόρευση αναρτήσεων, αποστολής μηνυμάτων, χρήσης του messenger, κ.λπ.
Την Ελληνική Αστυνομία που κυνηγάει ανύποπτους διαδηλωτές στις πορείες, βαράει περαστικούς στη Νέα Σμύρνη, εισβάλει σε σπίτια πολιτών, την ίδια ώρα που αφήνει το οργανωμένο έγκλημα να απολαμβάνει πλήρη ατιμωρησία δολοφονώντας ακόμη και δημοσιογράφους μέρα μεσημέρι, έξω από το σπίτι τους.
Ζάμπλουτους εφοπλιστές και πετρελαιάδες που χρηματοδοτούν από κυβέρνηση μέχρι δεξιούς και «αριστερούς» δημάρχους για να νομοθετούν κατά παραγγελία τους …νύχτα και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά έχουν το θράσος να ενδύονται τη στολή του σωτήρα κι εθνευεργέτη!
Τέλος, ας αναλογιστούμε τους περισσότερους επιστήμονες της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων που έχουν περάσει από τις οθόνες μας εδώ και δύο χρόνια, με πρώτον και καλύτερο τον Σωτ. Τσιόδρα δηλώνοντας την μια ότι οι μάσκες είναι περιττές, την άλλη ότι τα παιδιά δεν μεταδίδουν τον ιό λόγω ενός ενζύμου που έχουν στην μύτη, την τρίτη ότι δεν έχουν άποψη για τον συνωστισμό στα λεωφορεία, κ.α.
Όλα τα παραπάνω φαινόμενα υπάρχουν δίπλα μας και όχι πάνω… Η θαυμάσια ταινία Μην κοιτάτε πάνω μας προσέφερε την ευκαιρία να τα δούμε και να τα σχολιάσουμε!
ΥΓ. Προσοχή: Μην κλείστε την τηλεόραση όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους γιατί δεν θα μάθετε ποτέ τι θα γίνουν όλοι όσοι πιστεύουν ότι μπορούν χάρη στα πλούτη τους οι ίδιοι να επιβιώσουν, όταν καταστραφεί ο πλανήτης λόγω υπερθέρμανσης και κλιματικής αλλαγής…