Να διδαχθούμε από την Τουρκία;

του Δημήτρη Καλτσώνη

αν. καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 3/9/2019

Οι εντεινόμενες πιέσεις της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο το θέμα των αμυντικών εξοπλισμών. Η υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας βέβαια δεν είναι μόνο ζήτημα εξοπλισμών. Σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει η οικονομική βάση και ισχύς της χώρας, η διπλωματική της θέση, ο εκδημοκρατισμός και η αξιοκρατία στις ένοπλες δυνάμεις κά.

Εξάλλου το πρόβλημα των εξοπλισμών δεν είναι ποσοτικό. Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση η Ελλάδα να παρασυρθεί σε ένα ανταγωνισμό αγοράς οπλικών συστημάτων. Κάτι τέτοιο θα έδινε διέξοδο στις βιομηχανίες της Δύσης, των οποίων οι πωλήσεις γνωρίζουν σοβαρή κάμψη αλλά δεν θα διασφάλιζε την άμυνά μας, ενώ στην ελληνική οικονομία θα έδινε τη χαριστική βολή. Τα δυσβάσταχτα βάρη, εννοείται, θα τα πλήρωνε ο φορολογούμενος λαός, η σημερινή γενιά και οι μελλοντικές. Μπορούμε αντίθετα να παραδειγματιστούμε από την προσέγγιση της Τουρκίας στα ζητήματα αυτά: διαφοροποιεί τις πηγές εξοπλισμού και αναπτύσσει την αμυντική της βιομηχανία.

Έχω λοιπόν τη γνώμη ότι θα πρέπει άμεσα να διαφοροποιηθούν οι πηγές εξοπλισμού της χώρας μας ώστε να μην εξαρτάται μονομερώς από καμιά μεγάλη δύναμη. Οι αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού πρέπει αυστηρά να γίνονται με κριτήρια τις ανάγκες της άμυνας της χώρας και όχι αυτές του ΝΑΤΟ. Έτσι, όπως διαβεβαιώνουν οι ειδικοί μπορούμε να έχουμε καλύτερη άμυνα με μικρότερες δαπάνες. Παράλληλα, όσο εξαρτιόμαστε μονομερώς από ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία θα είμαστε αντικείμενο των δικών τους επιλογών και παζαριών με την Άγκυρα. Και το έχουμε πληρώσει ακριβά στο παρελθόν.

Υπάρχουν αμυντικά συστήματα (πχ. Ρωσικά) τα οποία προσφέρουν απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες για την άμυνα μιας νησιωτικής χώρας. Παρουσιάζουν επιπλέον το πλεονέκτημα ότι είναι σε ένα βαθμό κατασκευασμένα προς αντιμετώπιση των ΝΑΤΟϊκών οπλικών συστημάτων μια και τέτοια κατά βάση διαθέτει η Τουρκία. Μπορεί επίσης να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στις τακτικές κυβερνοπολέμου, που είναι φτηνές και πολύ αποτελεσματικές, ιδίως αν αξιοποιηθεί το πλούσιο νεανικό δυναμικό που ασχολείται με τις νέες τεχνολογίες.

Κυρίως όμως απαιτείται άμεσα η ανάπτυξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με σχέδιο, με τη δημιουργία ενός δημόσιου φορέα αμυντικής βιομηχανίας που θα αναλάβει το βασικό έργο, το σχεδιασμό αλλά και την αυστηρή εποπτεία στις όποιες ιδιωτικές εταιρείες. Η άμυνα είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να αφήνεται στις επιλογές –συχνά τυχοδιωκτικές- των ιδιωτών επιχειρηματιών. Μακροπρόθεσμα απαιτείται ο σχεδιασμός ώστε το δημόσιο να αναπτύξει αμυντική βιομηχανία υψηλότερης τεχνολογικής βάσης και συμπαραγωγές με άλλα κράτη αλλά σε ισότιμη βάση και, κυρίως, με σταδιακή αφομοίωση και ενσωμάτωση της υψηλής τεχνολογίας.