του Λεωνίδα Βατικιώτη
Το σχέδιο απολιγνιτοποίησης παρά τα κοσμητικά, επευφημιστικά επίθετα με τα οποία το έχουν στολίσει (δίκαιη, αναπτυξιακή, κ.λπ., κ.λπ.), δεν έχει την έγκριση των τοπικών κοινωνιών. Βάσει έρευνας που δημοσίευσε το Νοέμβριο του 2020 η υπεράνω πάσης υποψίας Διανέοσις, με τη βοήθεια της δημοσκοπικής Marc, το 56,3% των κατοίκων των πληττόμενων περιοχών απαντά ότι η απολιγνιτοποίηση μπορεί να καθυστερήσει. Ειδικότερα, την άποψη ότι το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων μπορεί να γίνει και αργότερα υποστηρίζει το 49,5% των κατοίκων της Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Αρκαδίας, το 56,3% των κατοίκων της ΠΕ Φλώρινας και το 64,5% των κατοίκων της ΠΕ Κοζάνης.
Δεν υπάρχει λοιπόν καμμιά αμφιβολία ότι η ΝΔ νομοθετεί παρά κι ενάντια στη θέληση της κοινωνίας! Οι προσπάθειες της να δείξει ότι η λεγόμενη πράσινη μετάβαση, με τον τρόπο που υλοποιείται, υπηρετεί το γενικό καλό υπονομεύονται από το νόμο που μόνη της ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ.
Βάσει της ίδιας έρευνας,
Ας κρατήσουμε τα βασικότερα σημεία του νόμου, που δείχνουν το μέγεθος του σκανδάλου που σηματοδοτεί η «πράσινη μετάβαση»:
Ιδρύεται ένα πολυπλόκαμο γραφειοκρατικό τέρας με επίκεντρο την Μετάβαση ΑΕ (και παρακλάδια την Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, την Διαχειριστική Αρχή Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, τη Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού και Συντονισμού Χρηματοδότησης, τη Διεύθυνση Παρατηρητηρίου κ.α.) για το οποίο κρατάμε τέσσερα στοιχεία πλήρως αντιπροσωπευτικά του προσανατολισμού του: Πρώτο, θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου παρότι θα διαχειριστεί δημόσιο χρήμα, υποτίθεται για να απολαμβάνει ευελιξίας, αλλά στην πράξη για να εξασφαλίσει την απουσία λογοδοσίας για τις διαδρομές του χρήματος. Δεύτερο, θα εδρεύει στην Αθήνα, παρότι το έργο του θα αφορά την επόμενη μέρα της απολιγνιτοποίησης δύο περιοχών που κατ’ ελάχιστον απέχουν 200 και 500 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Τρίτο, από τη διοίκησή του θα απουσιάζουν πλήρως στελέχη με άποψη για το πεδίο, όπως ενδεικτικά οι αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Περιφερειών και, τέταρτο, η κρατικο-ιδιωτική γραφειοκρατία που θα στελεχώσει τις υπηρεσίες θα φτιάξει περιουσία από την απολιγνιτοποίηση, αμειβόμενη ακόμη και με πρόσθετες ετήσιες αμοιβές, υπό την μορφή μπόνους, όπως προβλέπεται στο άρθρο 15, παρ. 2 του νόμου. Για την πλήρωση των θέσεων δε, δεν προβλέπονται καν συγκεκριμένα κριτήρια! Αφήνεται έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο να διοριστούν …κολλητοί, όπως συνέβη με την ΕΥΠ που ο πρωθυπουργός το 2019 διόρισε διοκητή (τον Παναγιώτη Κοντολέων) ο οποίος δεν έχει καν πτυχίο! Οι δαπάνες μάλιστα της Ειδικής Υπηρεσίας βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό κι όχι τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Ανάπτυξης, τα οποίο ακαλείται να διαχειριστεί.
Σε ό,τι αφορά τα εδάφη των ορυχείων, το άρθρο 27 απαλλάσσει τη ΔΕΗ από την αποκατάσταση τους, παρότι η ευθύνη και το συνακόλουθο κόστος ανήκε στην εταιρεία. Η ΔΕΗ ωστόσο είναι πλέον ιδιωτική εταιρεία! Η απαλλαγή της από ένα κόστος που έφερε στους ισολογισμούς της επί δεκαετίες ισοδυναμεί με οικονομικό σκάνδαλο που αναπαράγει το γνωστό σχήμα του αρπακτικού νεοφιλελευθερισμού: τα κέρδη στις εταιρείες και το κόστος στους πολίτες και δη στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μιας και το κόστος αποκατάστασης που εκτιμάται σε 300 εκ. ευρώ μεταφέρθηκε στους κωδικούς του. Η σκανδαλώδης εύνοια απέναντι στην ανώνυμη εταιρεία, ιδιωτική κατά 76%, ΔΕΗ περιλαμβάνει επίσης το δικαίωμα να καθορίζει μονομερώς τους συντελεστές δόμησης και τους όρους χρήσης κατά παράβαση των ισχυόντων. Η ΔΕΗ έτσι αποκτά δικαιώματα χωροταξίας!
Το χάος του επιτελικού κράτους είναι τέτοιο που ακόμη αγνοείται η ακριβώς έκταση των προς αποκατάσταση εδαφών! Οι πο φειδωλές εκτιμήσεις τις υπολογίζουν σε 148.000 στρέμματα και οι πιο γενναιόδωρες σε 160.000 στρέμματα. Εν ολίγοις μια απόκλιση 12.000 στρεμμάτων, μεγαλύτερη ακόμη κι από την έκταση του Δήμου Κοζάνης… Το μυστήριο που περιβάλλει την ακριβή έκταση των προς αποκατάσταση εδαφών έχει οδηγήσει και σε ένα ακόμη μυστήριο: της αξίας των εδαφών και του πραγματικού κόστους της αποκατάστασής τους.
Η καταστρατήγηση κάθε έννοιας σεβασμού στο περιβάλλον, πάντα στο όνομα της προστασίας του, αποδεικνύεται επίσης από την πρόβλεψη δημιουργίας εργοστασίου καύσης απορριμμάτων στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης ακόμη και χωματερή ενταφιασμού αμιάντου. Πρόκειται για δραστηριότητες εξαιρετικά επιβαρυντικές για το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων. Όσα δε πιστοποιητικά ποιότητας κι εγκεκριμένες διαδικασίες κι αν κομίσουν ή επιδείξουν οι υποψήφιοι επενδυτές, κανείς δεν αμφιβάλλει τι θα γίνει στην πράξη: Η αναζήτηση του εύκολου και γρήγορου κέρδους θα μετατρέψει τα πρώην ορυχεία σε μια ακόμη πληγή για το περιβάλλον, απείρως πιο επικίνδυνη από τη λιγνιτική εποχή.
Επιβλαβής για το περιβάλλον κρίνεται ακόμη και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ στα πρώην ορυχεία που θα πραγματοποιήσει η ΔΕΗ από κοινού με την γερμανική εταιρεία RWE. (Χάος έχει προκαλέσει το επιτελικό κράτος και σε ό,τι αφορά τους περιβαλλοντικούς όρους για την φαραωνική εγκατάσταση των 2 GW μιας κι οι όροι που ανακοινώθηκαν αρχικά αντίβαιναν με εκείνους που ήταν σε ισχύ…). Είναι ενδεικτικό ότι στη Γερμανία, στο πλαίσιο των όρων που συφωνήθηκαν για την αποκατάσταση των περιοχών εξόρυξης άνθρακα, αποκλείστηκε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Στην Ελλάδα ωστόσο είναι τέτοια η αδηφαγία των αρπακτικών που έχουν επενδύσει στις ΑΠΕ, περιμένοντας το ζεστό κρατικό χρήμα, και τέτοια η δουλικότητα της κυβέρνησης της ΝΔ που δεν επέτρεψαν να προστεθεί τέτοιος όρος, ο οποίος θα εξασφάλιζε την πραγματική αποκατάσταση των λιγνιτικών εκτάσεων. Μάλιστα, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής προστέθηκε επιπλέον άρθρο στο νομοσχέδιο, βάσει του οποίου διευκολύνεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε δασικές εκτάσεις.
Απέναντι σε αυτή την ζοφερή πραγματικότητα οι αλλεπάλληλες αναφορές στα χρήματα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, δεν πείθουν κανένα ότι θα ‘ρθουν καλύτερες μέρες. Το ύψος των προς διάθεση κεφαλαίων ανέρχεται σε 1,6 δισ. ευρώ. Όλα τα υπόλοιπα, για να φτάσουν ακόμη και τα 7,5 δισ. είναι αποτέλεσμα δημιουργικής λογιστικής που προκύπτει από την προσθήκη κεφαλαίων των πιο διαφορετικών πηγών. Με άλλα λόγια, είναι ποσά τα οποία ούτως ή άλλως θα πήγαιναν στις λιγνιτικές περιφέρειες ή κόβονται από τις όμορες περιφέρειες για να πιστωθούν στις λιγνιτικές… Επί της ουσίας, ακόμη κι αυτά τα 1,6 δισ. ευρώ ή 877 ευρώ ανά κάτοικο, δεν πρόκειται να δοθούν σε κανέναν και καμία κάτοικο. Είναι ποσά που, στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους, θα δοθούν σε 15 περίπου επενδυτές για να υλοποιήσουν τις λεγόμενες εμβληματικές επενδύσεις. Αν κάποιοι επομένως μπορούν να τρίβουν τα χέρια τους είναι οι επενδυτές κι όχι οι 25.000-30.000 κάτοικοι που θα εξαθλιωθούν.
Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι η πράσινη μετάβαση δεν θα είναι ούτε δίκαιη, ούτε αναπτυξιακή. Θα είναι μια μετάβαση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ιδιωτών που έχουν επιλεγεί με εντελώς αδιαφανή κριτήρια και θα επιδοτηθούν αδρά για να υλοποιήσουν τις επενδύσεις. Κι όσο για τους κατοίκους το μόνο που θα εισπράξουν θα είναι ανεργία ή μετανάστευση· εσωτερική ή εξωτερική. Για να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη είναι απαραίτητη η μετάθεση της απολιγνιτοποίησης.
Η ανάγκη χρονικής μετάθεσης της απαραίτητης απολιγνιτοποίησης ακόμη και κατά 20 χρόνια, μέχρι να εξαντληθούν τα αποθέματα λιγνίτη με ταυτόχρονη περιβαλλοντική αναβάθμιση των μονάδων κι έξοδο από τον μηχανισμό εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων για να πάψει να επιβαρύνεται η λιγνιτική παραγωγή, επιβεβαιώνεται κι από την παροιμιώδη ανικανότητα των αργυρώνητων κρατικών μανδαρίνων που στελεχώνουν το μηχανισμό «Δίκαιης» Μετάβασης. Πάνω από δύο χρόνια έχουν περάσει από την ανακοίνωση της απολιγνιτοποίησης η οποία υποτίθεται θα ολοκληρωνόταν το 2023 (με εξαίρεση την Πτολεμαΐδα 5, που μένει ακόμη να αποφασιστεί), δηλαδή σε δύο χρόνια από σήμερα κι ακόμη ψηφίζουν νόμους για το τι και πώς θα γίνει, που κι αυτοί μάλιστα θα χρειαστούν βουνά υπουργικών αποφάσεων για να εξειδικευθούν και να υλοποιηθούν. Το επιτελικό τους μπάχαλο είναι τέτοιο που ακόμη παραμένει άδηλο το μέλλον της υπό κατασκευή μονάδας Πτολεμαϊδας 5, κόστους 1,4 δισ. ευρώ: κανείς δεν ξέρει αν θα παραμείνει μονάδα καύσης λιγνίτη, ή θα μετατραπεί σε μονάδα καύσης φυσικού αερίου ή απορριμάτων. Για το μόνο που βιάζονται είναι να παραδώσουν την ενέργεια στους πολιτικούς φίλους και χρηματοδότες της ΝΔ, συγκαλύπτοντας την ιδιωτικοποίηση με τον μανδύα της πράσινης μετάβασης…
Διαβάστε περισσότερα στο ιστολόγιο του Λ. Βατικιώτη
