Ο άνθρωπος δεν είναι τα λάθη του

του Δημήτρη Καλτσώνη

Ο Ιταλός συγγραφέας Erri de Luca με το μικρό βιβλιαράκι του Το βάρος της πεταλούδας (εκδ. Κέλευθος, 2015) ανοίγει δρόμους μαγικούς, δρόμους για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, τους άλλους, τη φύση, τον άνθρωπο ο οποίος δεν είναι απαραίτητα τα λάθη του. Με μια ιστορία απλή, ευανάγνωστη, δυνατή, που διαβάζεται εύκολα και γρήγορα αλλά που κρατά αιχμάλωτη τη σκέψη για πολύ μετά το πέρας της ανάγνωσης. Μπορεί και για πάντα.

Ένας κυνηγός και ένα θήραμα, ο άνθρωπος και οι πράξεις του, ο άνθρωπος και η φύση, η γνώση του καλού και του κακού, η λαίπαπα της ιστορίας και των ταξικών ανταγωνισμών συνυπάρχουν στο βιβλίο με τον ιδιαίτερο τρόπο του συγγραφέα.

Ο de Luca μας θυμίζει ότι “ο άνθρωπος ήξερε να προβλέπει, να διασταυρώνει το μέλλον συνδυάζοντας τις αισθήσεις με τις υποθέσεις, Προσφιλές του παιχνίδι. Αλλά από το παρόν ο άνθρωπος δεν σκαμπάζει τίποτα”. “Το παρόν είναι η μόνη γνώση που χρησιμεύει. Ο άνθρωπος δεν ξέρει πώς να ζει στο παρόν”. Από την άλλη, “στη φύση δεν υπάρχει θλίψη”. “Τα ζώα ζουν στο παρόν σαν το κρασί στο μπουκάλι, που είναι έτοιμο να χυθεί”.

Ο συγγραφέας μας μιλά επίσης για τον άντρα και τη γυναίκα: “Την είχε δει, εκείνη που ερχόταν σ’ αυτόν τελευταία, να κάνει μια κίνηση να τινάξει τα ίσια μαλλιά της προς τα έξω, πάνω απ’ τους ώμους. Θύμιζε τη χειρονομία που διώχνει κάτι ενοχλητικό, όσο θύμιζε και μια προτροπή να την αγγίξει στα μαλλιά. Οι γυναίκες κάνουν κινήσεις αχιβάδας, που ανοίγει τόσο για να διώξει προς τα έξω όσο και για να ρουφήξει προς τα μέσα”.

Έκλεισα για λίγο τα μάτια μετά το πέρας της ανάγνωσης του βιβλίου. Να τι μου ήρθε στο νου, όχι απαραίτητα σε άμεση σχέση με Το βάρος της πεταλούδας: ανθρωπιά, το φως της γνώσης, δημιουργία, αντίσταση.