“Οδήγησε την τίγρη μακριά από το βουνό”

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο[1]

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 13/10/2021

Η συμφωνία ΗΠΑ, Βρετανίας, Αυστραλίας (AUKUS) συνιστά ένα ποιοτικό άλμα στην αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα όσο και στη διάταξη των συμμαχιών τους. Οι ΗΠΑ επιχειρούν την ανάσχεση της οικονομικής και όχι μόνο ανόδου της Κίνας. Περισφίγγουν τον στρατιωτικό, οικονομικό και διπλωματικό κλοιό γύρω της. Το ίδιο πράττουν και ενάντια στη Ρωσία, σύμμαχο της Κίνας.

Ωστόσο η Κίνα βρίσκεται σε διαφορετική φάση ανάπτυξης της οικονομίας, έχει γερά θεμέλια που οικοδομήθηκαν συστηματικά τα τελευταία 70 χρόνια. Διαθέτει ένα εξαιρετικά δυναμικό παρεμβατικό κράτος, που σχεδιάζει και δεν τα αφήνει όλα ελεύθερα στους θυελλώδεις ανέμους της αγοράς.

Οι ΗΠΑ θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη. Ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στις αρχές του 20ού αιώνα κατέληξε στον αιματηρό α’ παγκόσμιο πόλεμο, χωρίς αναγκαία να ήταν συνειδητή επιλογή. Ο ανταγωνισμός έχει τη δική του δυναμική, που κανείς από ένα σημείο και έπειτα δεν μπορεί να τιθασεύσει. Έτσι μπορεί να γίνει και τώρα: ένα ολοκαύτωμα. Τον κίνδυνο αναγνωρίζουν όχι μόνο ακαδημαϊκοί όπως ο Γράχαμ Άλλισον, σύμβουλος πολλών κυβερνήσεων των ΗΠΑ, αλλά και υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί των ΗΠΑ, όπως αποκαλύπτεται στο νέο βιβλίο του γνωστού αμερικανού δημοσιογράφου Μπομπ Γούντγουορντ.

Στο πλαίσιο αυτης της αντιπαράθεσης τι ζητούν οι ΗΠΑ από την Ελλάδα;

Πρώτο, περισσότερες δαπάνες για ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς. Οι Αμερικανοί χρειάζονται την οικονομική αναζωογόννηση της βιομηχανίας τους.

Δεύτερο, περισσότερες βάσεις και διευκολύνσεις στο έδαφος της χώρας μας στη λογική της περικύκλωσης των αντιπάλων τους. Τις έχουν ήδη λάβει και το πακέτο θα ενισχυθεί με την επικείμενη υπογραφή νέας συμφωνίας.

Τρίτο, στρατιωτική παρουσία της Ελλάδας στα εν δυνάμει μέτωπα. Όπως στην Κορέα και στο Βιετνάμ, οι ΗΠΑ επιχειρούν πάντα να προσελκύουν συμμάχους ώστε να μην πληρώνουν μόνες τους το κόστος σε χρήμα και σε αίμα.

Τέταρτο, οι ΗΠΑ θέλουν ησυχία στη γειτονιά μας. Γιατί το ενδιαφέρον τους εντοπίζεται σε άλλες γωνιές του πλανήτη. Έτσι, θέλουν ικανοποιημένη την Τουρκία, τον πολύτιμο αυτό σύμμαχο τόσο στην Κ. Ασία όσο και αλλού, όπως για παράδειγμα στην παρενόχληση της Κίνας μέσω της μειονότητας των Ουιγούρων.

Στην ίδια λογική κινείται η ΕΕ. Η Γερμανία στέλνει προκλητικά φρεγάτα στη θάλασσα της Ν. Κίνας, η Γαλλία έχει επίσης συμφέροντα στην περιοχή του Ινδοειρηνικού. Η επιθετικότητα του Ερντογάν έναντι της Ελλάδας αφήνει τις ΗΠΑ και την ΕΕ στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορες. Γι’ αυτό ωθούν σε λογικές “συνδιαχείρισης” του Αιγαίου.

[1]    Συγγραφέας του βιβλίου Το Κράτος στην Κίνα, εκδ. Τόπος