“Μία Κίνα – μία Κύπρος”

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 20/7/2021

Διανύουμε μια συγκυρία κατά την οποία το κυπριακό μπαίνει σε μια πολύ επικίνδυνη πορεία. Το τουρκικό αντιδραστικό καθεστώς επιχειρεί να νομιμοποιήσει την κατοχή του 40% της Κυπριακής Δημοκρατίας, να ρίξει και τυπικά τις αποφάσεις του ΟΗΕ στο καλάθι των αχρήστων.

Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να επαναπαύεται στο γεγονός ότι τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ απορρίπτουν τη ρητορική Ερντογάν και εμμένουν στις αποφάσεις του ΟΗΕ. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μερικές φορές το άθροισμα των πέντε μόνιμων μελών μπορεί να είναι μηδενικό ή και αρνητικό. Γιατί μπορεί οι ΝΑΤΟϊκοί μας σύμμαχοι (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία) να τηρούν στα λόγια αυτή τη στάση, γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι δεν θα περάσουν από τα λόγια στην πράξη. Αντίθετα, ακολουθούν πολιτική κατευνασμού, καλοπιάσματος της Τουρκίας.

Η διεθνής πρακτική τους μάλιστα ανοίγει δρόμους για τη νομιμοποίηση της αλλαγής συνόρων και του κατακερματισμού κρατών. Η περίπτωση του Κοσόβου, ο πόλεμος που εξαπέλυσαν το 1999 για να επιβάλλουν την απόσχισή του, η διεθνής του αναγνώριση από ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ (σε αντίθεση με Κίνα και Ρωσία) είναι χαρακτηριστικές. Επιπλέον, υπάρχει το παράδειγμα της Βοσνίας, της διάλυσης της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας γενικότερα αλλά και αυτή της Λιβύης ή της Συρίας.

Σε αντίθετη λογική στο Συμβούλιο Ασφαλείας κινείται πάγια η Κίνα. Η Κίνα είναι και αυτή μια μεγάλη δύναμη, προωθεί τα δικά της ιδιοτελή συμφέροντα και δεν υπάρχει λόγος να αλλάξει η χώρα μας τον ένα “προστάτη” με έναν άλλο. Ωστόσο η Κίνα επιθυμεί διακαώς να αποτρέψει, με κάθε τρόπο, τη νομιμοποίηση της απόσχισης της Ταϊβάν. Στη βάση αυτή Κίνα και Κύπρος έχουν διακηρύξει επίσημα στο παρελθόν την πολιτική “Μία Κίνα – μία Κύπρος”. Με αυτή την έννοια η ελληνική και κυπριακή πλευρά μπορούν και πρέπει να αξιοποιήσουν τη στάση της Κίνας. Μόνο που η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Κινέζο πρόεδρο δεν επαρκεί.

Η κινεζική ηγεσία γνωρίζει ότι η χώρα μας είναι μέλος του ΝΑΤΟ, ενός οργανισμού που έχει θέσει στο στόχαστρο την Κίνα. Γνωρίζει ακόμη ότι η Ελλάδα συμμετέχει στην προσπάθεια άσκησης πολύμορφων πιέσεων σε βάρος της, την οποία ενορχηστρώνουν οι ΗΠΑ. Γνωρίζει ότι η κυβέρνηση της χώρας μας στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις στα διάφορα προκλητικά γυμνάσια που γίνονται στη Μαύρη θάλασσα με σαφέστατη αιχμή προς τη Ρωσία, σύμμαχο της Κίνας. Είναι επομένως λογικό να είναι τουλάχιστον συγκρατημένη στην όποια στήριξη παρέχει.

Ο μόνος δρόμος για τη χώρα μας είναι κατά συνέπεια αυτός της συνεπούς υποστήριξης του διεθνούς δικαίου: ούτε νομιμοποίηση του Κοσόβου, ούτε της τουρκικής κατοχής στην Κύπρο ούτε της αμερικανοστήρικτης Ταϊβάν, ούτε συμμετοχή στους τυχοδιωκτισμούς του ΝΑΤΟ. Αυτός ο δρόμος, μαζί με την αναγκαία ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και εμπιστοσύνης με τον τουρκικό και όλους τους γειτονικούς λαούς, μπορεί μόνο να φέρει την ειρήνη στην περιοχή και την αποκατάσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας: όχι διχοτόμηση, όχι συνομοσπονδία.