Παιγνίδι νεύρων, σκλήρυνση στάσης
του Δημήτρη Καλτσώνη
αν. καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 1/2/2020
Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική είναι αριστοτεχνική. Παίζει με όλους και με όλα, αξιοποιεί όλα τα μέσα, οικοδομεί συμμαχίες και λυκοφιλίες, τις γκρεμίζει την επόμενη μέρα, αν χρειαστεί, διεξάγει πόλεμο νεύρων, στέλνει μηνύματα. Η Τουρκία ανήκει στο ΝΑΤΟ αλλά αγοράζει προηγμένα οπλικά συστήματα από τη Ρωσία. Έχει αμερικανονατοϊκές βάσεις στο έδαφός της αλλά κατά καιρούς απειλεί ότι θα τις κλείσει. Βρίσκει έδαφος συνεννόησης με τη Ρωσία παρότι τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη υποστηρίζει αντίπαλο στρατόπεδο.
Όλα αυτά θα ήταν αδιάφορα ή μπορεί και ενδιαφέροντα, αν αποτελούσαν απλώς αντικείμενο μελέτης και διανοητικές ασκήσεις. Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι. Αποτελούν μηχανισμούς της επιθετικής πολιτικής του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος που απειλεί ευθέως την ειρήνη στην περιοχή και τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα του λαού μας. Μας αφορούν και μας απειλούν άμεσα.
Τι έχει να αντιπαρατάξει η Ελλάδα στην ευέλικτη και αριστοτεχνική πολιτική της Τουρκίας; Δυστυχώς τίποτα το αξιόλογο. Οι κυβερνήσεις μας παραμένουν εγκλωβισμένες στην τριάδα ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και μάλιστα χωρίς να επιδείξουν έστω διάθεση πραγματικής διαπραγμάτευσης, δηλαδή διάθεση να σκληρύνουν τη στάση έναντι των εταίρων και συμμάχων.
Κι όμως, η χώρα μας κατάφερε έστω και προσωρινά να θέσει φραγμούς στην επιθετικότητα της Τουρκίας, μόνο όποτε αποστασιοποιήθηκε από το τρίγωνο αυτό και έδειξε διατεθειμένη να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι. Αν κάτι σταμάτησε την Τουρκία τη δεκαετία του 1970 μετά την εισβολή στην Κύπρο, ήταν η απομάκρυνση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ας μην ξεχνάμε ότι το 1978 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απείλησε ακόμη και την έξοδο από το πολιτικό σκέλος της Συμμαχίας.
Το 1987, κατά την κρίση του Πίρι Ρέις, που μοιάζει λίγο με τεκταινόμενα στις μέρες μας, ο Ανδρέας Παπανδρέου προέβη σε δυο κινήσεις αποφασιστικές: έκλεισε την αμερικανική βάση στη Ν. Μάκρη και έστειλε αυθημερόν τον υπουργό Εξωτερικών στη σοσιαλιστική τότε Βουλγαρία. Επιπλέον, έμμεσα απείλησε με έξοδο της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, αν αυτό δεν χαλιναγωγήσει την Τουρκία. Οι επιλογές αυτές, ανεξάρτητα από το βάθος και τη συνέπειά τους, απέδωσαν.
Σήμερα δίνουμε λευκή επιταγή στις ΗΠΑ με το Πρωτόκολλο για τις βάσεις που ψηφίστηκε προχτές, ενώ στην ΕΕ μήνες τώρα συζητούν για οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία. Θα συζητούν για πολύ ακόμη, εφόσον η χώρα μας θεωρείται προβλέψιμη και δεδομένη.