Η πανδημία επιστρέφει. Ο καπιταλισμός παρατηρεί. Εμείς;

του Βασίλη Λιόση

Όταν ενέσκηψε η πανδημία είναι σαφές ότι οι κυβερνήσεις βρέθηκαν μπροστά σε ένα δίλημμα: ανοσία της αγέλης ή καραντίνα; Πίσω και από τα δυο ερωτήματα βρισκόταν η οικονομία και η πολιτική. Στην πρώτη περίπτωση η οικονομία έπρεπε να λειτουργήσει απρόσκοπτα με οποιοδήποτε τίμημα (εν προκειμένω χιλιάδες ανθρώπινες ζωές), στη δεύτερη περίπτωση εκτιμήθηκε πως θα αποφεύγονταν φαινόμενα κατάρρευσης του δημόσιου τομέα υγείας κάτι που θα έφερνε γενικευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια ενώ μεσομακροπρόθεσμα θα σήμαινε επανεκκίνηση της οικονομίας σε καλύτερη βάση.

Η πανδημία επανέρχεται παρά τις προβλέψεις για ύφεσή της τους θερινούς μήνες. Η πολιτική της ανοσίας της αγέλης απέτυχε πλήρως. Αρκεί κάποιος να δει τι συμβαίνει στις ΗΠΑ και τη Βραζιλία. Με αποτυχία στέφθηκε και η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης που τόσο πολύ εκθειάστηκε από τα μπουκωμένα με ευρώ ΜΜΕ. Και στέφθηκε με αποτυχία όχι όσον αφορά τον αριθμό των κρουσμάτων και των νεκρών, αλλά τις οικονομικές επιπτώσεις στα λαϊκά στρώματα.

Αναρωτιέται, ωστόσο, κανείς: μήπως είναι υπερβολικό να ζητάμε την επιτυχή αντιμετώπιση της πανδημίας από τις κυβερνήσεις; Μήπως οι συνεχώς «ξινοί» κομμουνιστές απαιτούν κάτι που είναι ανέφικτο και οχυρωμένοι πίσω από τις ιδεολογικές αγκυλώσεις του βρήκαν ευκαιρία να χτυπήσουν τον καπιταλισμό, τους καπιταλιστές και τους γραφειοκράτες τους; Απαντάμε κατηγορηματικά όχι και αυτό για τους εξής λόγους:

1. Ο καπιταλισμός ξοδεύει τεράστια ποσά που είναι άχρηστα για τη λαϊκή ευημερία π.χ. οπλικά συστήματα, έρευνα στο διάστημα. Δεν θα έπρεπε τα τεράστια αυτά ποσά που ξοδεύονται να ρίχνονταν στην έρευνα για την υγεία του ανθρώπου; Για την εξεύρεση εμβολίων και θεραπειών για τον καρκίνο, τις πανδημίες, τα αυτοάνοσα νοσήματα;
2. Η όποια έρευνα γίνεται είναι από ιδιωτικές εταιρείες και όχι από κρατικούς φορείς. Οι πρώτες επιδιώκουν το κέρδος και μόνο το κέρδος, ανεξάρτητα αν στις διαφημίσεις τους ενδύουν τη δράση τους με ανθρωπιστικά μηνύματα. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο με υπερτιμoλογημένα φάρμακα που θα μπορούσαν να διατίθενται είτε σε πολύ χαμηλό κόστος είτε δωρεάν αν η παραγωγή τους γινόταν από κρατικούς φορείς. Τα υψηλά κόστη σημαίνουν το γνωστό: έχεις χρήματα; Μπορεί και να σωθείς. Δεν έχεις; Απλώς αφήνεις το μάταιο τούτο κόσμο.
3. Η εξεύρεση φαρμάκων και εμβολίων πρέπει να γίνεται με σχεδιασμό ανάμεσα στα αρμόδια υπουργεία, τους επιστημονικούς φορείς, τα ερευνητικά κέντρα και τις κυβερνήσεις. Ο καπιταλισμός, όμως, όλα αυτά τα αφήνει στον αυτόματο πιλότο, αυτό που ψευδώς ονομάζει ελεύθερη αγορά. Το θέμα είναι ποιος θα βρει πρώτος εμβόλια ή θεραπείες για να μαζέψει το ρευστό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει επίσπευση των σχετικών διαδικασιών. Η επίσπευση μπορεί να επιτευχθεί με την ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας και όχι με την κατά μόνας δράση.  

Το τι θα γίνει από Σεπτέμβρη κανείς δεν το γνωρίζει. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας; Πόσους νεκρούς θα θρηνήσουμε; Οι κυβερνήσεις τι τακτική θα ακολουθήσουν; Θα πάμε σε μία μορφή ανοσίας της αγέλης με τοπικές καραντίνες; Ποια θα είναι η κατάσταση των εργαζομένων με την επιβολή νέων εργασιακών συνθηκών που λήφθηκαν εν ονόματι της πανδημίας; Προς το παρόν παρατηρούμε την εξέλιξη στις ΗΠΑ και όχι μόνο με πάνω από 1000 ανθρώπους να πεθαίνουν καθημερινά από τις επιπτώσεις της πανδημίας και τα εργασιακά και δημοκρατικά δικαιώματα των ανθρώπων να συρρικνώνονται και άλλο σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Ο καπιταλισμός φτάνει σε μία οριακή κατάσταση αλλά ως συνήθως υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στο αντικειμενικό και υποκειμενικό. Η λύση για τη γεφύρωση αυτού του χάσματος πρέπει να καλυφθεί, όσο είναι δυνατό, τάχιστα. Διαφορετικά ο καπιταλισμός απλώς θα παρατηρεί απαθής τους θανάτους ανήμπορων ανθρώπων κι εμείς θα παρατηρούμε τον καπιταλισμό που θα παρατηρεί.

Δανειστήκαμε το σκίτσο από την ιστοσελίδα drtsoukalas.com.