Ένας χρόνος πανδημίας: κρίση και διέξοδος

στο κείμενο αυτό βασίστηκε η εισήγηση του Διονύση Περδίκη

στην πρόσφατη εκδήλωση του Συλ/γου Διάδοσης Μαρξ. Σκέψης “Γ. Κορδάτος”

 

Γνωρίζω ότι αυτό που σας ζητάω είναι χωρίς προηγούμενο, όμως οι συνθήκες το απαιτούν. Βρισκόμαστε σε πόλεμο.

Ε. Μακρόν, 16 Μαρτίου, 2020

 

Είμαστε σε πόλεμο με αόρατο εχθρό.

Κ. Μητσοτάκης, 17 Μαρτίου 2020

Συμπληρώθηκε, πλέον, περίπου ένας χρόνος πανδημίας του νέου κορωνοϊού (COVID19), η οποία έχει θέσει τον κόσμο σε μια πρωτόγνωρη και πολύπλευρη κρίση: υγειονομική, οικονομική, δημοκρατίας, αλλά και ευρύτερα κοινωνική (2,791,143 νεκροί 28/3/2021).

Ήταν περίπου ένα χρόνο πριν που ο Μακρόν, ακολουθούμενος την επόμενη μέρα από τον Μητσοτάκη, προέβη στις παραπάνω δηλώσεις που χαρακτηρίζουν ως «πόλεμο», και μάλιστα ενάντια σε έναν «αόρατο» εχθρό, την αντιμετώπιση της πανδημίας. Πως δικαιολογούνται άραγε τέτοιοι χαρακτηρισμοί και πως συνδέονται με ότι ακολούθησε;

Ξεκινάμε από τη βασική θέση ότι ενώ ο ιός (φαίνεται ότι) αποτελεί δημιούργημα της φύσης -τουλάχιστον μέχρι αποδείξεως κάποιας άλλης εκδοχής!- και η νόσος την οποία προκαλεί είναι ένα βιολογικό φαινόμενο, ωστόσο η πανδημία είναι ένα κατεξοχήν κοινωνικό φαινόμενο, και ως τέτοιο, παίρνει συγκεκριμένη μορφή στη βάση των κυρίαρχων κοινωνικών αντιθέσεων της σύγχρονης, διεθνοποιημένης, καπιταλιστικής κοινωνίας.

Πανδημία και σύγχρονος καπιταλισμός

• Καταρχήν, τα βαθύτερα αίτιά της βρίσκονται στην προσέγγιση των εξωτερικών ορίων της ανάπτυξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (ΚΤΠ στο εξής) και τις οξυμένες αντιφάσεις που αυτή επιφέρει.

Η εμφάνιση ζωονόσων ιών ευνοείται (α) από την καταστροφή φυσικών οικοσυστημάτων όπως τα δάση, πλέον και των πιο απομακρυσμένων, από τις αλλεπάλληλες διαδικασίες επέκτασης του ΚΤΠ (που προσομοιάζουν στην πρωταρχική συσσώρευση που περιγράφει ο Μαρξ στο Κεφάλαιο ως ιστορικό όρο της ανάδυσης του ΚΤΠ), αλλά και (β) από τον τρόπο που οργανώνεται, στη συνέχεια, η βιομηχανοποιημένη καπιταλιστική κτηνοτροφική και αγροτική παραγωγή από τα μονοπώλια του κλάδου, με στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και αρκετά χρόνια ότι νέοι παθογόνοι ιοί και επιδημίες σαν τη σημερινή θα είναι όλο και πιο πιθανές και συχνές.

Επιπλέον, η ταχύτητα με την οποία διαδόθηκε η επιδημία σε όλο τον κόσμο και εξελίχθηκε σε πανδημία, είναι ενδεικτική της διεθνοποίησης της παραγωγής και γενικότερα της κοινωνικής δραστηριότητας στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία.

• Η δραματική εξέλιξη της πανδημίας ευνοήθηκε από τις χρόνιες ελλείψεις στα δημόσια συστήματα υγείας, πρόληψης, κοινωνικής προστασίας, κοκ, μετά από δεκαετίες νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Με τη σειρά τους, οι ελλείψεις αυτές οφείλονται στο ότι ο ΚΤΠ αγγίζει και τα εσωτερικά όρια ανάπτυξής του. Από τη δεκαετία του 1970 και μετά, βρίσκεται σε μια περίοδο σχετικής στασιμότητας, όπου οι κρίσεις και οι υφέσεις είναι πολύ πιο μακρές και έντονες από τις περιόδους ανάκαμψης, με κορύφωση στην κρίση του 2008, από την οποία οι καπιταλιστικές οικονομίες δεν έχουν στην ουσία ανακάμψει. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι οποίες αποσκοπούν κυρίως σε μια συνεχή πίεση για τη μείωση της αξίας της εργατικής δύναμης, αποτελούν αναγκαία απάντηση του κεφαλαίου στη μακρόχρονη αυτή κρίση του, για την τόνωση της κερδοφορίας του μέσω της αύξησης του βαθμού εκμετάλλευσης.

• Η τέτοια εξέλιξη της πανδημίας, όμως, ευνοήθηκε και από την έλλειψη αλληλεγγύης και διεθνούς συνεργασίας στην αντιμετώπισή της (πχ ανταγωνισμοί για υγειονομικό υλικό, γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί και τρομερές ανισότητες στην παραγωγή και διανομή των εμβολίων, μονοπωλιακή κερδοσκοπία με τα πατενταρισμένα εμβόλια παρόλο που αποτελούν αποτέλεσμα κυρίως δημόσιας χρηματοδοτημένης και πραγματοποιημένης έρευνας), μια κατάσταση που βρίσκεται σε εξόφθαλμη αντίθεση με τον διεθνή χαρακτήρα του προβλήματος, σύμφωνα με τον οποίο αρκεί ο ιός να αναπτύσσεται σε μια περιοχή του κόσμου, για να βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο το σύνολό του!

Θα ήταν αφέλεια να αναμένει, όμως, κανείς κάτι διαφορετικό από τη σημερινή ιμπεριαλιστική διεθνοποίηση της παραγωγής, που γίνεται με όρους ενός άνισου καταμερισμού εργασίας, καταπίεσης των εξαρτημένων εθνών από τις ιμπεριαλιστικές χώρες, και αδυσώπητων ανταγωνισμών μεταξύ των μεγαλύτερων μονοπωλίων και των κρατών γύρω από τα οποία συνασπίζονται, ανταγωνισμών που οδηγούν όχι μόνο σε μια απλή έλλειψη συνεννόησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και σε αλλεπάλληλες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους, ένταση της προσφυγιάς και της αναγκαστικής μετανάστευσης.

Πανδημία και καπιταλιστική κρίση

Ιδιαίτερη μορφή δίνει στην πανδημία η σύνδεσή της με την οικονομική κρίση.

• Καταρχήν, η οικονομική ύφεση και στασιμότητα είναι μια σχεδόν παγκόσμια πραγματικότητα από το 2008. Η παγκόσμια οικονομία έμπαινε σε νέα φάση της κρίσης πριν ξεσπάσει η πανδημία, όπως φάνηκε πχ από τον συγχρονισμό της με την κρίση των πετρελαϊκών τιμών.
• Τα λοκντάουν, ωστόσο, επιφέρουν ένα ισχυρότατο εξωγενείς σοκ στις καπιταλιστικές οικονομίες, τόσο στην πλευρά της ζήτησης όσο και της προσφοράς, οδηγούν σε καταστροφή κεφαλαίου, ειδικά του μικρομεσαίου που δραστηριοποιείται στο λιανικό εμπόριο και στις υπηρεσίες, και αυξάνουν την ανεργία και μειώνουν τους μισθούς.

Αναδεικνύεται, έτσι, ο ρόλος της πανδημίας ως «δημιουργικής καταστροφής», την οποία έχει ανάγκη το κεφάλαιο για να επανεκκινήσει η καπιταλιστική ανάπτυξη, όπως θα λειτουργούσε σε άλλες συνθήκες – αν δεν υπήρχαν πυρηνικά όπλα- και ένας μεγάλος (παγκόσμιος) πόλεμος, αν και βέβαια σε μικρότερη κλίμακα. Άλλωστε, τι άλλο εκτός από συνέπεια των καταστροφών δύο διαδοχικών παγκόσμιων πολέμων ήταν οι 2-3, λεγόμενες «χρυσές», δεκαετίες ανάπτυξης του καπιταλισμού που ακολούθησαν; (Πτώση ΑΕΠ το 2020, κόσμος: – 4.36%, ΕΕ: -7.5%, ΗΠΑ: -4.27%, Κίνα: +2.3%)

Η δυνατότητα του καπιταλιστικού κράτους να ελέγξει την καταστροφή αυτή εφαρμόζοντας ενός είδους «πολεμικής οικονομίας», για να τη στρέψει ενάντια στο μικρομεσαίο κεφάλαιο και την εργασία,-σε αντιπαράθεση με το κόστος ενίσχυσης των δημόσιων συστημάτων υγείας, μεταφορών, εκπαίδευσης, πολιτικής προστασίας και πρόληψης κοκ, που θα ανέβαζε το κόστος της κοινωνικής αναπαραγωγής και θα ήταν πιο κατάλληλο για έναν ταχύρρυθμα αναπτυσσόμενο καπιταλισμό- εξηγεί, εν μέρει, και τις επιλογές διαχείρισης της πανδημίας εκ μέρους των καπιταλιστικών κρατών, ακόμη και μερικών από τις πιο πλούσιες ιμπεριαλιστικές χώρες.

Οι ταξικές ανισότητες, άλλωστε, είναι εμφανείς στις επιπτώσεις της πανδημίας, με όρους είτε θανάτων είτε φτώχειας, μεταξύ διαφορετικών χωρών, αλλά και εντός της κάθε χώρας ή και πόλης (χαρακτηριστικά παραδείγματα ο έγχρωμος πληθυσμός και οι λατίνοι στις ΗΠΑ, αλλά και η Δυτική Αττική στην Ελλάδα…). Ο ιός, από ότι φαίνεται, μπορεί να προσβάλει εξίσου πλούσιους και φτωχούς, αλλά ο καπιταλισμός φροντίζει να …διορθώνει τη φυσική αυτή ανθρώπινη ισότητα!

• Όπως συνέβη σε προηγούμενες ανάλογες ιστορικές περιόδους κρίσεων, και στη σημερινή αναδύονται μετασχηματισμοί στην καπιταλιστική παραγωγή και κοινωνία που καλούνται να τραβήξουν το κάρο από τη λάσπη αυξάνοντας την ικανότητα του κεφαλαίου να εκμεταλλεύεται την εργασία. Οι νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, ηλεκτρονικής επιτήρησης, τηλε-εργασίας και τηλε-εκπαίδευσης, καλούνται να αυξήσουν την εκμετάλλευση και την ένταση της εργασίας, και να μειώσουν τα κόστη για το κεφάλαιο, για μια -προσωρινή πάντα- ανάταξη των κερδών. Δοκιμάζονται και επεκτείνονται εν μέσω πανδημίας, αλλά ήρθαν για να μείνουν…
• Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη μέρα θα βρει τα καπιταλιστικά κράτη υπερχρεωμένα από τα πακέτα περισσότερο διάσωσης των επιχειρήσεων, και λιγότερο στήριξης των λαϊκών στρωμάτων. Κάποια από αυτά, όπως και μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων, θα βρίσκεται στα όρια της χρεωκοπίας, και θα κληθούν οι λαοί να πληρώσουν ξανά τον λογαριασμό για την οικονομική στήριξη που δόθηκε στο κεφάλαιο από τις κυβερνήσεις για να ανταπεξέλθουν στις συνθήκες της πανδημίας και των λοκντάουν. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν πρέπει να αναμένεται κάποια εκτίναξη της ανάπτυξης στο επόμενο χρονικό διάστημα, πέρα από κάποια φυσιολογική αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας στο βαθμό -και μόνο- που πράγματι θα υποχωρεί η πανδημία χάρις και στους εμβολιασμούς, με όλες τις καθυστερήσεις και την αβεβαιότητα που υπάρχει και σε αυτό το μέτωπο. Γενικότερα, καμία σταθερή και ταχύρρυθμη ανάπτυξη δε θα υπάρξει όσο το κάθε κράτος θα προσπαθεί να φρενάρει για τον εαυτό του τη «δημιουργική καταστροφή» (πχ τις ιδιωτικές χρεωκοπίες) που απαιτείται, παρεμβαίνοντας με τις πολιτικές του στην οικονομική αυτή αναγκαιότητα. Από την άλλη, η καταστροφή αυτή, θέτει και το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει η ανθρωπότητα για κάθε μελλοντική – και πάντα προσωρινή- αύξηση των παγκόσμιων ρυθμών ανάπτυξης.

Πανδημία και δημοκρατία

Μια τέτοια διαχείριση της πανδημίας, η οποία βάζει σε δεύτερο πλάνο την ανθρώπινη ζωή και ευημερία, ακόμη και όταν την επικαλείται, προκειμένου να διευκολύνει την έξοδο του μονοπωλιακού κεφαλαίου από την κρίση, μια διαχείριση που στρέφεται ενάντια στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται και με όξυνση της κρατικής καταπίεσης, με ένα δομικό – και σε κάποιο βαθμό προληπτικό- χτύπημα στα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες των λαών, μετατρέποντας την αστική δημοκρατία σε ένα άδειο κέλυφος, μια διαδικασία που φαίνεται να λαμβάνει χώρα λίγο-πολύ παγκόσμια, κάτω από τον όρο του «τραμπισμού» ή της «ορμπανοποίησης» της πολιτικής και της αστικής δημοκρατίας. Έτσι παρατηρούνται:

• Καταχρηστική καταπάτηση συνταγματικών δικαιωμάτων κυκλοφορίας, συναθροίσεων, συνδικαλιστικής δραστηριότητας κοκ, σε δυσανάλογο βαθμό σε σχέση με την επιστημονικά τεκμηριωμένη αναγκαιότητα για κοινωνικές αποστάσεις, ή και -κατά περίπτωση- κοινωνική απομόνωση για την καταπολέμηση της διασποράς του ιού.
• Αύξηση της αστυνομικής καταστολής και ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών ατομικής επιτήρησης.
• Παραπληροφόρηση εκ μέρους των κυβερνήσεων για την πορεία της πανδημίας και τη διαχείρισή της, εργαλειοποιώντας συχνά και την επιστήμη, χάρις σε επιστήμονες πρόθυμους να εξυπηρετήσουν την αστική εξουσία, δίνοντας στην πολιτική εξουσία τη μορφή μιας καταπιεστικής τεχνοκρατίας.
• Ανάπτυξη μεταφυσικών θεωριών συνωμοσιολογίας-ως εν μέρει αυθόρμητη, εν μέρει κατευθυνόμενη- απάντηση στην τεχνοκρατία αυτή, αποτέλεσμα της δυσπιστίας που προκαλείται στον λαό από τις αντιφάσεις και την αναλγησία της τεχνοκρατικής αυτής εξουσίας. Μια απάντηση που βέβαια δεν αποτελεί κανένα κίνδυνο για την εξουσία αυτή.
• Συνολικά, μια προσπάθεια τρομοκράτησης των λαών με το φόβο του θανάτου από τον «αόρατο εχθρό», ενοχοποίησής του για τον θάνατο αγαπημένων προσώπων ή μέσω της ανάδειξης της «ατομικής ευθύνης» ως τον σημαντικότερο παράγοντα έναντι της οργανωμένης κρατικής/κοινωνικής παρέμβασης μια προσπάθεια που κάνει πραγματικότητα το νεοφιλελεύθερο όραμα μιας κοινωνίας «αθροίσματος» απομονωμένων ατομικοτήτων, εχθρικών και ανταγωνιστικών η μία προς την άλλη, πόσο μάλλον αν ο «ξένος άλλος» είναι και δυνητικός φορέας του θανατηφόρου «αόρατου εχθρού»…. Η τρομοκράτηση αυτή εσωτερικοποιεί την καταπίεση στον ψυχικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, τη μετατρέπει σε πρόβλημα ατομικής συνείδησης, και αποσκοπεί, εν τέλει, στην (αυτό)πειθάρχηση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, δηλ. του «εσωτερικού» εχθρού για το κεφάλαιο σε κάθε καπιταλιστική κοινωνία…

Εν τέλει, γίνεται φανερό που αποσκοπούσαν οι χαρακτηρισμοί «ηγετών» όπως ο Μακρόν και ο Μητσοτάκης σε «πολέμους», «αόρατους εχθρούς» κοκ… Από πίσω κρύβεται η αναγκαστική απόφαση του μονοπωλιακού κεφαλαίου να αντιμετωπίσει την πανδημία με όρους πολεμικής οικονομίας για το ξεπέρασμα της κρίσης του, και με «ορατό εχθρό και θύμα» τους λαούς…

Συμπερασματικά, η πανδημία

• αποτελεί συνέπεια των οξυμένων αντιφάσεων του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής,
• δίνει συγκεκριμένη μορφή στη σημερινή φάση της καπιταλιστικής κρίσης, την οποία και οξύνει μετατρέποντάς την στη μεγαλύτερη κρίση εδώ και περίπου έναν αιώνα,
• οδηγεί σε μια νέα ιστορική φάση του καπιταλισμού με νέες οξυμένες μορφές εκμετάλλευσης της εργασίας, όπως η διάδοση της τηλε-εργασίας, και αυξημένης καταπίεσης, κεφαλαιοποιώντας τις εμπειρίες από την επιβολή μέτρων κοινωνικής απομόνωσης και επιτήρησης.

Παντού το κίνητρο του κέρδους στέκεται σε ανειρήνευτη αντίθεση με τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες. Η αναγκαιότητα ήττας του ιμπεριαλισμού και σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας αναδεικνύεται ως μονόδρομος για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Άλλωστε, είναι πολύ έντονη η αντίθεση με την επιτυχή – μέχρι στιγμής- αντιμετώπιση της πανδημίας από την πολύπαθη από το χρόνιο ιμπεριαλιστικό εμπάργκο  σοσιαλιστική Κούβα, με πολύ μικρότερης έκτασης και στοχευμένους περιορισμούς κυκλοφορίας, με ιχνηλάτηση κρουσμάτων και προσωρινή απομόνωσή τους με ευθύνη του κράτους, με την παραγωγή δικών της εμβολίων και φαρμάκων, με την οργανωμένη συστράτευση ολόκληρης της κοινωνίας, αντί της ατομικής απομόνωσης και αποξένωσης, αλλά και με τη διεθνιστική αλληλεγγύη που επιδεικνύουν οι διεθνείς της αποστολές ιατρικής βοήθειας.

Ακόμη και στην περίπτωση της Κίνας, με όλες τις πλευρές της κριτικής που μπορεί να κάνει κανείς, δεν μπορούμε να μην εκτιμήσουμε τον συνδυασμό σχεδόν εξαφάνισης της πανδημίας, και σχετικά επιτυχημένης προστασίας της οικονομίας. Κατ’ ελάχιστον, πλευρές, όπως της κατασκευής ενός νοσοκομείου μέσα σε λίγες μέρες, καταδεικνύουν τις πραγματικές, αντικειμενικές δυνατότητες του σύγχρονου ανθρώπινου πολιτισμού…

Η Ελλάδα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ως «αδύναμος κρίκος»

Όλα όσα περιεγράφηκαν παραπάνω εμφανίζονται σε πιο έντονο βαθμό στην Ελλάδα, λόγω της εξάρτησής της από τις ιμπεριαλιστικές χώρες της ΕΕ.

• Η πανδημία βρήκε την Ελλάδα μετά από χρόνια κρίσης και -μνημονιακής και μη- λιτότητας, με τα δημόσια συστήματά της (υγείας – πρωτοβάθμιας και νοσοκομειακής, εκπαίδευσης, ΜΜΜ, πολιτικής προστασίας) χρονίως υποχρηματοδοτημένα, με ελλιπείς υποδομές, υποστελεχωμένα, και με την κοινωνία με κατεστραμμένο ηθικό μετά από την ήττα του αντι-μνημονιακού κινήματος και τα όσα ακολούθησαν του δημοψηφίσματος του 2015.
• Για ένα τέτοιο ελληνικό κράτος και δημόσιο, ο οργανωμένος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τα μαζικά τεστ, η ιχνηλάτηση των κρουσμάτων, τα στοχευμένα μέτρα, αποτελούσαν όνειρο θερινής νυκτός, ακόμη και αν υποθέταμε ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρθηκε ποτέ να τα εφαρμόσει.
• Σε πρώτη φάση, φάνηκε η Ελλάδα να κερδίζει χρόνο με το αρχικό λοκντάουν της περασμένης Άνοιξης, χάρις στην καθυστέρηση της άφιξης του ιού στην Ελλάδα, στη συνειδητή πειθαρχία του ελλ. λαού που αντιλήφθηκε τον κίνδυνο, και στο ένστικτο επιβίωσης της κυβέρνησης.
• Ωστόσο, ακόμη και σε συνθήκες μερικής δημοσιονομικής χαλάρωσης της ΕΕ, ο «πόλεμος ενάντια στον αόρατο εχθρό» σε μια υπό ελεγχόμενη χρεωκοπία χώρα δεν περιλάμβανε την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης, ΜΜΜ, ώστε να πλησιάσουμε έστω στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους πχ σε γιατρούς (παρά μόνο προσωρινή πρόσληψη συμβασιούχων και μετακίνηση υπάρχοντος προσωπικού), ΜΕΘ, δασκάλους κοκ

• Η «πολεμική οικονομία» στην ελληνική της εκδοχή δεν περιλαμβάνει την επίταξη του ιδιωτικού τομέα υγείας ή προμηθειών υγειονομικού υλικού, παρά σκανδαλώδεις προμήθειες και κατεύθυνση των υπόλοιπων -πλην κορωνοϊού- περιστατικών στον ιδιωτικό τομέα υγείας, μετατρέποντας το δημόσιο ΕΣΥ σε σύστημα μοναδικής νόσου.
• Ούτε περιλαμβάνει επαρκή στήριξη στην εργατική τάξη και στους μικρομεσαίους, παρά κυρίως έκτακτες ενισχύσεις στο μεγάλο κεφάλαιο, όπως αυτήν στην Aegean ή αυτές στα ΜΜΕ των ολιγαρχών. Δηλ. ο «δημοσιονομικός χώρος» που δημιουργήθηκε αξιοποιείται για την ανάταξη της κερδοφορίας με όρους «λεηλασίας» εις βάρος των εργαζομένων και των μικρομεσαίων.
• Ούτε οι έλεγχοι στους χώρους εργασίας για την τήρηση των υγειονομικών μέτρων ή το κλείσιμο των μη στρατηγικών και αναγκαίων επιχειρήσεων και μεγάλων χώρων εργασίας κατά τα πιο αυστηρά λοκτντάουν ήταν μέρος του «πολέμου» αυτού. Η εργατική τάξη και ο λαός μπορεί να περιορίζονται στον ελεύθερο χρόνο τους ή στις συνδικαλιστικές τους δραστηριότητες, αλλά η TUI έπρεπε ανενόχλητα και χωρίς τεστ να μπορεί να στείλει τους τουρίστες το καλοκαίρι στην Ελλάδα, καθώς η κυβέρνηση υπέκυψε στους εκβιασμούς της.
• ‘Ετσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι στην Ελλάδα λαμβάνει χώρα το μακρύτερο χρονικά και συνδυασμένα πιο αυστηρό λοκτντάουν του κόσμου, με κλειστά πανεπιστήμια εδώ και ένα χρόνο, και σχολεία που ανοιγοκλείνουν αλόγιστα κάθε μερικές εβδομάδες, με τραγικές οικονομικές (πτώση ελλ.. ΑΕΠ 2020: -9.5%, χρέος 205.25% του ΑΕΠ), ψυχολογικές, εν γένει κοινωνικές συνέπειες. Ταυτόχρονα, πρόκειται και για ένα εξαιρετικά αναποτελεσματικό λοκντάουν ως προς τους διακηρυγμένους του στόχους, καθώς η Ελλάδα είναι από τις πρωταθλήτριες χώρες σε κρούσματα και θανάτους από το Φθινόπωρο και μετά, ενώ πλέον έχει στην ουσία καταρρεύσει και το ΕΣΥ…
• Τη συμμετοχή μας στην ΕΕ πληρώνουμε και με μια σχετική καθυστέρηση των εμβολιασμών, καθώς η προμήθεια των εμβολίων περιορίζεται από τις συμφωνίες της ΕΕ με τα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα μονοπώλια, σε αντίθεση με τη γειτονική μας πχ Σερβία που προμηθεύεται και από τη Ρωσία και την Κίνα. Ούτε λόγος φυσικά η φαρμακευτική μας βιομηχανία, γενικά κερδοφόρα -πλην προσαρμοσμένη στην παραγωγή-γεννόσημων, ως συμπληρωματική στα διεθνή μονοπώλια του φαρμάκου- να αναλάβει την παραγωγή κάποιου εμβολίου, σε αντίθεση όπως είδαμε με την Κούβα που παράγει τα δικά της, ή έστω την Τουρκία που αναλαμβάνει την εγχώρια παραγωγή του ρωσικού εμβολίου.
• Περιμένουμε, πλέον, να πληρώσουμε τον λογαριασμό για την προσωρινή «δημοσιονομική χαλάρωση» λόγω της πανδημίας, όταν θα αντιστραφεί στον έναν ή στον άλλο βαθμό ξανά η δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ, και απαιτηθεί η αποπληρωμή του υπέρογκου δημοσίου χρέους (πχ Ιταλίας 161.85% του ΑΕΠ) από τους δανειστές και τις ηγεμονικές χώρες της ΕΕ, με νέες δεκαετίες λιτότητας, συνεχούς υποτίμησης της εργασίας και των περιουσιακών στοιχείων στη χώρα μας, μέχρι ότου γίνουμε «ανταγωνιστικοί», με όρους κόστους και μόνο, με τον βαλκανικό, ευρωπαϊκό και μεσογειακό εξ ανατολών (Ανατολ. Ευρώπη, Τουρκία) περίγυρό μας.
• Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και οι εντάσεις στο μέτωπο των σχέσεών μας με την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγικής κρίσης που κορυφώθηκε στο ίδιο διάστημα που εκκινούσε η κρίση της πανδημίας, με τα γεγονότα στον Έβρο. Παρατηρούμε την απόλυτη προσκόλληση της χώρας μας σε ρόλο ακολουθητή και διεκπεραιωτή των προτεραιοτήτων του ευρω-ατλαντικού, αμερικάνικου και ευρωπαϊκού, ιμπεριαλισμού, είτε αυτός μας ωθεί σε τυχοδιωκτικές κινήσεις έναντι της Τουρκίας, πχ γύρω από την ενεργειακή εκμετάλλευση του Αιγαίου, για να την πειθαρχήσει στη στρατηγική του δυτικού στρατοπέδου για περικύκλωση της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας, είτε σε άλλη φάση, προσφέρει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα ως αντάλλαγμα, αδιαφορώντας για το διεθνές δίκαιο, και εφαρμόζοντας το «δίκαιο» της ιμπεριαλιστικής ισχύος. Σε κάθε περίπτωση, το θύμα δε θα είναι άλλο από την ειρηνική συνύπαρξη και την εθνική ανεξαρτησία των λαών της περιοχής, και φυσικά και του ελληνικού λαού. Η χώρα γεμίζει με νέες στρατιωτικές βάσεις του ΝΑΤΟ, αλλά και με σύγχρονα «στρατόπεδα συγκέντρωσης» προσφύγων και μεταναστών, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος της ιμπεριαλιστικής πολιτικής στη χώρα μας.

Συνολικά, διαμορφώνεται για άλλη μια φορά τα τελευταία χρόνια, μια κατάσταση όξυνσης μιας πολύπλευρης κρίσης στην ελληνική κοινωνία. Πλέον, φαίνεται να εξαντλείται και η ανοχή ή και κάποια συναίνεση του ελληνικού λαού προς την εφαρμοζόμενη πολιτική, καθώς τα αποτελέσματά της γίνονται φανερά. Ίσως βρισκόμαστε ενόψει μιας νέας βαθιάς πολιτικής κρίσης. Την κατάσταση αυτή προσπαθεί να προλάβει η κυβέρνηση της ΝΔ

• αφενός μεν εντείνοντας της αντιδημοκρατικές, αντισυνταγματικές εκτροπές με τις ΠΝΠ που περιορίζουν τα δικαιώματα της κυκλοφορίας, και συνάθροισης, αλλά και τον κυβερνητικό αυταρχισμό και την ασυδοσία της αστυνομικής καταστολής (στα πλαίσια αυτά είδαμε να εκτυλίσσεται και το σχέδιο εκδικητικής κυβερνητικής προβοκάτσιας απέναντι στον κρατούμενο Δ. Κουφοντίνα, το οποίος ευτυχώς ακυρώθηκε με την αναστολή της απεργίας πείνας από τον ίδιο· είναι αναμενόμενο η «στρατηγική της έντασης» και οι νέες τεχνολογίες καταπίεσης να δοκιμάζονται πρώτα πάνω σε προσωπικότητες και τμήματα του πληθυσμού για τα οποία μπορεί να πετύχει μια υπολογίσιμη κοινωνική συναίνεση η κυβέρνηση)·
• αφετέρου επιταχύνοντας ένα νομοθετικό έργο -εν μέσω αλλά και αξιοποιώντας τις συνθήκες της πανδημίας, το οποίο συνιστά με τις ίδιες εκφράσεις του Πρωθυπουργού «πολεμική επίθεση» ενάντια στα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα. Καταγράφουμε εν συντομία νόμους και νομοσχέδια: για τον συνδικαλισμό και για τα εργασιακά που αποδιοργανώνουνε και αυξάνουν περαιτέρω το χρόνο εργασίας και θέτουν το δικαίωμα στην απεργία σχεδόν στην παρανομία, για τη δήθεν «ρύθμιση» -στην ουσία περιορισμό- των διαδηλώσεων, για την εκπαίδευση και για τα πανεπιστήμια που καταργούν το άσυλο και καινοτομούν παγκοσμίως με τη θεσμοθέτηση ειδικού σώματος πανεπιστημιακής αστυνομίας, ο περιβαλλοντοκτόνος νόμος, το νέο ασφαλιστικό στην κατεύθυνση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος για την επικουρική ασφάλιση κοκ. Ταυτόχρονα, υπήρξε μείωση στον προϋπολογισμό για την υγεία για το 2021 εν μέσω πανδημίας! Βλέπουμε, λοιπόν, να εκτυλίσσεται το πραγματικό «πολεμικό σχέδιο» για την ανάταξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας στη χώρα μας, έναντι του υποτιθέμενου για την καταπολέμηση της πανδημίας.

Η διέξοδος

Πρέπει να γίνεται εμφανές από τα παραπάνω ότι την ελληνική κοινωνία τη διαπερνάει μια ασυμφιλίωτη κυρίαρχη αντίθεση:

• Από τη μια είναι η (φιλο-)μονοπωλιακή και φιλο-ιμπεριαλιστική ολιγαρχία του μεγάλου κεφαλαίου της χώρας μας, μια χούφτα οικογένειες στην ουσία, οι οποίες εξαρτώνται από την πρόσδεσή τους στον ευρωατλαντικό ιμπεριαλισμό για να συνεχίζουν να εξουσιάζουν και να εκμεταλλεύονται τον ελληνικό λαό, οι σύμμαχοί τους εντός του κεφαλαίου, του κρατικού μηχανισμού, των μεσαίων στρωμάτων, και της καρικατούρας εργατικής αριστοκρατίας που λυμαίνεται τον συνδικαλισμό, καθώς και τα πολιτικά στηρίγματα της ολιγαρχίας στο σύνολο σχεδόν των κοινοβουλευτικών κομμάτων.
• Από την άλλη είναι η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων λαϊκών στρωμάτων, της εργατικής τάξης, συμπεριλαμβανομένων των υπερεκμεταλλευόμενων προσφύγων και μεταναστών, των νέων και επιστημόνων που μεταναστεύουν προς τις ιμπεριαλιστικές χώρες μαζικά, των αυταπασχολουμένων και μικρομεσαίων που καταστρέφονται από τα λοκτντάουν· συνολικά ο ελληνικός λαός που υποφέρει τις συνέπειες της πανδημίας και της κρίσης, αλλά και της αύξησης της αντιδημοκρατικής καταπίεσης.

Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που επιμένουμε ότι η διέξοδος δεν μπορεί να είναι παρά στην κατεύθυνση αυτού που -χρησιμοποιώντας τον επιστημονικό όρο- ονομάζουμε αντι-ιμπεριαλιστικό, αντι-μονοπωλιακό, δημοκρατικό αγώνα, έναν αγώνα παλλαϊκό, πατριωτικό και διεθνιστικό ταυτόχρονα. Πέρα, όμως, από το πως θα τον βαφτίσουμε, η ουσία είναι ότι απαιτεί τη διαμόρφωση μιας πλατιάς κοινωνικο-πολιτικής συμμαχίας, γύρω από ένα πρόγραμμα που ενδεικτικά περιλαμβάνει τα εξής:

Για την πανδημία:

• Επιτάχυνση των εμβολιασμών. Να προμηθευτεί η κυβέρνηση εμβόλια και από άλλες χώρες (Ρωσία, Κίνα, Κούβα). Να σπάσει η επικίνδυνη υποταγή στην ΕΕ και στις πολυεθνικές της ώστε να εμβολιαστεί άμεσα η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Να αξιοποιηθεί και κάθε άλλη αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή για να σωθούν ζωές.
• Ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας με ΜΕΘ, επίταξη του ιδιωτικού τομέα υγείας, δημιουργία νοσοκομείων και ειδικών χώρων υποδοχής κρουσμάτων covid.
• Να παρθούν υγειονομικά μέτρα και να γίνονται έλεγχοι στους χώρους εργασίας. Να δραστηριοποιηθεί επί τούτου και το συνδικαλιστικό κίνημα.
• Να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις στα ΜΜΜ ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός.
• Να ενισχυθεί και το εκπαιδευτικό σύστημα (υποδομές, προσλήψεις) ώστε να ανοίξουν σχολεία και πανεπιστήμια με όλα τα απαραίτητα μέτρα (πχ 15 μαθητές ανά τάξη).
• Να ακυρωθούν οι αναποτελεσματικές και δυσανάλογες απαγορεύσεις κυκλοφορίας. Να υπάρξει πρόνοια για τη συνδικαλιστική και πολιτική δραστηριότητα. Να σβηστούν τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν κατά τις λαϊκές κινητοποιήσεις.
• Τα όποια μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης ή απομόνωσης κρίνονται επιστημονικά αναγκαία να παίρνονται κατόπιν συστηματικής ιχνηλάτησης των κρουσμάτων και κατά τόπους σχεδιασμού, αλλά και να συνοδεύονται από ικανοποιητικά μέτρα στήριξης των εργαζομένων, των ανέργων, των αυταπασχολούμενων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
• Να επιταχθεί ο ιδιωτικός τομέας όπου υπάρχει ανάγκη, και κυρίως στον τομέα της υγείας.
• Να αναγκαστεί η κυβέρνηση να αποσύρει νόμους και νομοσχέδια που εγείρουν λαϊκές αντιδράσεις και αντιστάσεις.

Γενικότερα χρειάζονται:

1. Δημόσια και δωρεάν υγεία, παιδεία και ασφάλιση για όλους. Έμφαση σε έναν κεντρικό δημοκρατικό σχεδιασμό για ένα Ενιαίο Σύστημα Δημόσιας Υγείας, Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επιστημονικής έρευνας, και παραγωγής φαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού. Αντίστοιχη αύξηση των σχετικών κρατικών δαπανών. Επίταξη των συναφών μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, και ένταξη των μικρών και αυτοαπασχολουμένων στον κεντρικό σχεδιασμό.
2. Προστασία των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων από τις συνέπειες της κρίσης της πανδημίας. Κατώτατος μισθός 751 Ευρώ, σταθερή δουλειά για όλους, με πλήρη ωράριο, μείωση του χρόνου εργασίας χωρίς μείωση των μισθών, όχι στην εντατικοποίηση μέσω της τηλε-εργασίας. Κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων, και προστασία της λαϊκής κατοικίας.
3. Υπεράσπιση των προσφύγων και των μεταναστών, και άλλων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που βάλλονται ιδιαίτερα αυτή τη περίοδο (άνεργοι, άστεγοι, φυλακισμένοι, Ρομά κοκ).
4. Ακύρωση των δανειακών συμβάσεων, άρνηση της πληρωμής του χρέους, αγώνας για τη διαγραφή του.
5. Ακύρωση όλων των μνημονίων, εφαρμοστικών νόμων και μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων, διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων.
6. Μη εφαρμογή των μέτρων και των κατευθύνσεων της ΕΕ, αποδέσμευση τελικά από το ευρώ και την ΕΕ.
7. Εθνικοποίηση όλων των τραπεζών με παράλληλη εγκαθίδρυση εργατικού και λαϊκού ελέγχου.
8. Εθνικοποίηση όλων των πρώην ΔΕΚΟ με παράλληλη εγκαθίδρυση εργατικού και λαϊκού ελέγχου. Δήμευση της περιουσίας των off shore εταιρειών.
9. Σύστημα προοδευτικής φορολογίας, φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, ιδίως του εφοπλιστικού (που απολαμβάνει σκανδαλώδη προνόμια και ελαφρύνσεις) και φορολογικές ελαφρύνσεις στα λαϊκά στρώματα με κατάργηση του ΦΠΑ στα είδη λαϊκής κατανάλωσης, έλεγχος της κίνησης των κεφαλαίων.
10. Εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας με παράλληλη εγκαθίδρυση εργατικού και λαϊκού ελέγχου.
11. Φιλολαϊκή, δημοκρατικά σχεδιασμένη, ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας με την ανάπτυξη της έρευνας, την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, την ενίσχυση της βιομηχανίας και της αγροτικής οικονομίας με μοχλό τον εκδημοκρατισμένο και εξυγιασμένο δημόσιο τομέα με παράλληλη εγκαθίδρυση εργατικού και λαϊκού ελέγχου, με εθνικό, δημοκρατικό, αναπτυξιακό σχέδιο.
12. Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των μικρομεσαίων αγροτών, με ενθάρρυνση δημοκρατικά οργανωμένων συνεταιρισμών, ένταξή τους στον εθνικό, δημοκρατικό, αναπτυξιακό σχεδιασμό.
13. Ανάπτυξη πολυδιάστατων, ισότιμων οικονομικών σχέσεων με όλες τις χώρες. Έμφαση στη συνεργασία με τα κράτη του ευρωπαϊκού νότου και της Μεσογείου, καθώς και με άλλες ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις.
14. Δραστικά μέτρα ανόρθωσης του βιοτικού επιπέδου του λαού, αναβαθμισμένη δημόσια και δωρεάν παιδεία και υγεία για όλο το λαό, ανύψωση του πολιτιστικού του επιπέδου, ανάπτυξη του μαζικού λαϊκού αθλητισμού, πάλη για τον περιορισμό με τελικό στόχο την κατάργηση των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων στους τομείς αυτούς.
15. Πολιτική αποκατάστασης και προστασίας του περιβάλλοντος. Εθνικοποίηση των δασών. Εφαρμογή προγράμματος ευρείας αναδάσωσης.
16. Πολιτική ουδετερότητας και ειρήνης. Υπεράσπιση και κατοχύρωση της εθνικής κυριαρχίας, έξοδος της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων από το έδαφός της και ακύρωση όλων των παλαιότερων και πρόσφατων συμφωνιών.
17. Αποκατάσταση και διεύρυνση των δημοκρατικών ελευθεριών που σαρώθηκαν τα τελευταία χρόνια.
18. Ριζοσπαστικό εκδημοκρατισμό γενικότερα των συνταγματικών θεσμών, του πολιτικού συστήματος, του εκλογικού συστήματος, της Δικαιοσύνης, υιοθέτηση νέου Συντάγματος που θα κατοχυρώνει την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία, τον διαχωρισμό εκκλησίας – κράτους, την απλή αναλογική, τη δυνατότητα του λαού να ανακαλεί οποτεδήποτε τους αντιπροσώπους του, τη δημόσια ιδιοκτησία των στρατηγικών τομέων της οικονομίας.
19. Ριζοσπαστικό εκδημοκρατισμό και αναπροσανατολισμό των ενόπλων δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας, όλης της δημόσιας διοίκησης και των κρατικών μηχανισμών, με την ενεργό και αποφασιστική συμμετοχή της εργατικής τάξης και του λαού. Εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τα φασιστικά στοιχεία και όλα τα όργανα του ιμπεριαλισμού, ανασυγκρότησή του σε επαναστατική δημοκρατική βάση. Κατάργηση των υψηλών αποδοχών και προνομίων των υπουργών, βουλευτών και γενικότερα των στελεχικών θέσεων πολιτικού χαρακτήρα.
20. Κοινωνικό, λαϊκό έλεγχο σε όλες τις μορφές πληροφόρησης. Στήριξη πρωτοβουλιών των κοινωνικών φορέων και της αυτοδιοίκησης στον τομέα της ενημέρωσης. Εκδημοκρατισμός, ενίσχυση και αναβάθμιση των δημοσίων ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης. Περιορισμός έως και κατάργηση της δυνατότητας δράσης του μεγάλου κεφαλαίου στον τομέα αυτόν.

Η πολιτική αυτή, στην κορύφωσή της,

• μέσα από μια σταδιακή μαζικοποίηση και ριζοσπαστικοποίηση των λαϊκών αγώνων,
• συνοδευμένη από την ανάλογη προγραμματική εμβάθυνση και συγκεκριμενοποίηση ανά παραγωγικό κλάδο και κοινωνικό χώρο, με τη συμμετοχή των επιστημόνων και του λαού,
• και με την ανάδειξη ενός κοινωνικοπολιτικού, προγραμματικού, μετώπου που θα διεκδικεί την εξουσία και, υπό όρους και προϋποθέσεις και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία,

μπορεί να οδηγήσει σε αμφισβήτηση συνολικά της καπιταλιστικής εξουσίας με τη συγκεκριμένη μορφή που αυτή παίρνει στην Ελλάδα, ως εξουσία της (φιλο-)μονοπωλιακής και φιλο-ιμπεριαλιστικής ολιγαρχίας και των διεθνών και εγχώριων συμμάχων και στηριγμάτων της.

Με βάση αυτήν την πρόταση διεξόδου κρίνουμε και τις διάφορες -πλην της κυβέρνησης- πολιτικές δυνάμεις.

• Η Ελληνική Λύση προσπαθεί να πάρει τη θέση της ΧΑ στα δεξιά της ΝΔ και επικροτεί και υπερθεματίζει σε κάθε αντιλαϊκή επιλογή αυτής.
• Από κοντά και το ΚΙΝΑΛ, ακόμη και αν προσπαθεί να κρατήσει αποστάσεις από τις πιο ακραίες κυβερνητικές επιλογές, και ενώ διχάζεται ανάμεσα στην προοπτική κυβερνητικής συνεργασίας με τη ΝΔ ή τον ΣΥΡΙΖΑ.
• Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, ασκεί μια υποτονική, μη ουσιαστική, αντιπολίτευση, εγκλωβισμένος από το γεγονός της σύμπλευσής του με την επιλογή της φανατικής πρόσδεσης στον ευρωατλαντικό ιμπεριαλισμό. Πέρα από την εκάστοτε αριστερίζουσα ή και αντικαπιταλιστική ρητορεία, η κυβερνητική του θητεία απέδειξε ότι το καλύτερο που περιμένει τον λαό από την επανάληψή της είναι μια νέα επανάκαμψη μιας ακόμη πιο ρεβανσιστικής, ακραία νεοφιλελεύθερης, και γενικότερα ακραίας δεξιάς, σε ένα παιχνίδι «κακού» και «καλού» μπάτσου απέναντι στον ελληνικό λαό. Μάλιστα, η ελληνική και ευρωπαϊκή ολιγαρχία ίσως να έχει αρχίσει ήδη να αναπολεί τον σχετικά «ειρηνικό» τρόπο με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοζε τα μνημόνια και τις αντιλαϊκές πολιτικές χωρίς τις ανάλογες λαϊκές αντιδράσεις, απογοητεύοντας και απενεργοποιώντας στην ουσία το λαϊκό κίνημα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Το ΜΕΡΑ25, παρόλη την κατά καιρούς σφοδρή κριτική του στην κυβέρνηση, στον ΣΥΡΙΖΑ και στην ΕΕ, και την προσπάθειά του για κάποια παρουσία σε κινητοποιήσεις, παραμένει ένα προσωποκεντρικό, αρχηγικό κόμμα με ουτοπικές θέσεις που προσπαθούν να συμφιλιώσουν τα μονοπωλιακά και λαϊκά συμφέροντα, δέσμιο της αναποφασιστικότητας του «ηγέτη» του για το αν αποτελεί προτεραιότητα να «σωθεί» ο ελληνικός λαός από την ΕΕ, ή …η ΕΕ και ο καπιταλισμός από τον κακό εαυτό τους!
• Το ΚΚΕ αποτυγχάνει συστηματικά να ανταποκριθεί στα καθήκοντα ενός κομμουνιστικού κόμματος, αυτά δηλ. της οργάνωσης μιας αποτελεσματικής άμυνας και αντεπίθεσης του εργατικού και λαϊκού κινήματος στην επίθεση που δέχεται. Πέρα από αγωνιστικές εκλάμψεις και επιμέρους ενωτικές κινήσεις, όπως στη φετινή επέτειο του Πολυτεχνείου, ή στο φοιτητικό κίνημα, επιμένει σε έναν δρόμο απομονωτισμού από τις άλλες δυνάμεις του κινήματος, άρνησης να σηκώσει το γάντι και να εντείνει την αντιπαράθεση στην ταξική πάλη, αλλά και σε εμφανώς λανθασμένες όψιμες αναλύσεις για τον δήθεν «ιμπεριαλιστικό» ελληνικό καπιταλισμό, και την κυρίαρχη αντίθεση στην ελληνική κοινωνία.
• Τέλος, η εξωκοινοβουλευτική, ριζοσπαστική ή και κομμουνιστική αριστερά, δε φαίνεται ακόμη να μπορεί να ξεπεράσει τις χρόνιες αδυναμίες της στα θέματα στρατηγικής και τακτικής, οργάνωσης της πολιτικής της παρέμβασης και των κοινωνικών αγώνων, αλλά και όσον αφορά τους σχετικά ασθενείς δεσμούς της με την εργατική τάξη και τον λαό.

Παρά τους ελπιδοφόρους, λοιπόν, αγώνες του τελευταίου διαστήματος, η πολιτική συγκυρία φαντάζει πολύ αρνητική για την εφαρμογή της πολιτικής διεξόδου που προτάθηκε παραπάνω.

Σε κάθε περίπτωση, ο Σύλλογός μας προσπαθεί με τις λιγοστές του δυνάμεις και τις δημόσιες παρεμβάσεις του, αλλά και τη συμμετοχή μας στον Συντονισμό Δράσης και Διαλόγου Κομμουνιστικών Δυνάμεων, με άλλες οργανώσεις (Κομμουνιστικό Σχέδιο, ΑΡΑΝ, Αριστερή Παρέμβαση, Εργατικό Αγώνα) που δρουν στην ίδια κατεύθυνση, να συμβάλει σε μια ταυτόχρονη και αλληλοτροφοδοτούμενη κίνηση:

• για την ανάπτυξη πολιτικής παρέμβασης στο εργατικό και λαϊκό κίνημα στην κατεύθυνση της προτεινόμενης διεξόδου,
• και για την ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρας ως αναγκαία προϋπόθεση για την υλοποίηση της πολιτικής αυτής. Σχετικά με αυτήν, σε πρόσφατή ανακοίνωσή μας, προτείναμε έναν δρόμο για την επίτευξη της πολυπόθητης ενότητας των διάσπαρτων σε μικρές οργανώσεις, και σε μεγάλο βαθμό απογοητευμένων και εν μέρει ανενεργών κομμουνιστών αγωνιστών, με κύριους άξονες (α) την πολιτική συμφωνία σε ένα πολιτικό σχέδιο σαν αυτό που προτάθηκε εδώ πέρα, (β) την ενιαία παρέμβαση στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, (γ) την ενιαία οργανωτική συγκρότηση στη βάση ωφέλιμων συμβιβασμών και αυξημένων πλειοψηφιών, έως να μπορεί να επιτευχθεί ουσιαστική στρατηγική ενότητα, και, τέλος, (δ) την από κοινού επιστημονική, θεωρητική και ιδεολογική έρευνα, και δημόσιο διάλογο για τα θέματα στρατηγικής που ταλανίζουν το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα τις τελευταίες δεκαετίες, προκειμένου να επιτευχθεί σταδιακά και η ουσιαστική στρατηγική ενότητα, στη βάση της κοινής αυτής δράσης.

Εν τέλει, ο Σύλλογός μας, από την αρχή της κρίσης αυτής της πανδημίας διακήρυξε ότι μόνο «ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό». Θεωρούμε, ότι πλέον, αυτό γίνεται εμφανές σε όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του ελληνικού λαού, και επομένως, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να προχωρήσουν οι προτάσεις μας και στα δύο αυτά μέτωπα, σε μια προσπάθεια να το «πάρουμε αλλιώς» αυτή τη φορά και να βγει νικητής ο λαός, ή αλλιώς, ο πολύ «ορατός εχθρός» των δηλώσεων με τις οποίες ξεκίνησε αυτή η παρέμβαση!