Πανδημία, κρίση, «πολεμική οικονομία» από τη μια, …«κομμουνιστική αμηχανία» από την άλλη;
του Διονύση Περδίκη
Οι εξελίξεις στη χώρα μας και στον κόσμο το τελευταίο διάστημα, με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, θέτουν τους κομμουνιστές μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, και πιθανόν σε μια ιστορική πρόκληση.
Γενική κρίση. Όχι απλά πανδημία.
Σήμερα δεν ζούμε απλά μια πανδημία ενός ιού που θα οδηγήσει σε έναν αριθμό θανάτων, όσο τραγικό και να είναι αυτό από μόνο του. Η πανδημία αποτελεί στην ουσία τον τρόπο εκδήλωσης της δεύτερης φάσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, την οποία αναμέναμε[1]. Η συγκεκριμένη μορφή της πανδημίας, με τις ιδιαιτερότητές της, πιθανότατα θα επιδεινώσει πολλαπλά το βάθος και την ένταση της κρίσης.
Ενδεικτικά, την προηγούμενη φορά που υπήρξε τόσο μεγάλη καπιταλιστική κρίση, περίπου 100 χρόνια πριν, χρειάστηκαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, εκατόμβες νεκρών, και μεγάλες καταστροφές, προκειμένου να επανακάμψει η κερδοφορία του κεφαλαίου, και στη συνέχεια, η καπιταλιστική ανάπτυξη να γνωρίσει τη «χρυσή περίοδό» της για 2-3 δεκαετίες, μέχρι περίπου το 1970. Στο ενδιάμεσο, η ανθρωπότητα γνώρισε τη βαρβαρότητα του φασισμού και του ναζισμού, με την αντίστοιχη «πολεμική οικονομία», και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων ως αποδιοπομπαίων τράγων, αλλά και όσων αντιστάθηκαν, κομμουνιστών, άλλων δημοκρατών κοκ[2]
Σήμερα, ένας παγκόσμιος πόλεμος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων είναι εξαιρετικά δύσκολος λόγω των πυρηνικών όπλων. Η καταστροφή κεφαλαίου, δηλ. η μαζική του απαξίωση, καθυστερεί, και μαζί με αυτήν, η σταθερή ανάκαμψη της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Αντί των Εβραίων υπάρχουν μερικά εκατομμύρια ανεπιθύμητων προσφύγων και μεταναστών, θύματα της ανά τον κόσμο ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, των ιμπεριαλιστικών πολέμων και επεμβάσεων κοκ, οι οποίοι περιπλανώνται στην περιφέρεια των ιμπεριαλιστικών και άλλων ανεπτυγμένων χωρών, ευάλωτοι σε κάθε κακουχία, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας. Εναντίον τους καλλιεργείται από τα ιμπεριαλιστικά κράτη ένας αντίστοιχος -με τον αντισημιτισμό- μισανθρωπισμός, που αποσκοπεί στην κοινωνική συναίνεση ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων στις ιμπεριαλιστικές πολιτικές.
Συμπερασματικά, η πανδημία -όχι ο ιός- αποτελεί ταυτόχρονα:
- η ίδια αποτέλεσμα της -καταστροφικής και για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση- καπιταλιστικής ανάπτυξης[3], ενώ η εξέλιξή της προς τη μαζική θανάτωση των πιο ευάλωτων στρωμάτων της κοινωνίας, επίσης αποτελεί αποτέλεσμα της καπιταλιστικής διαχείρισης των δημόσιων συστημάτων υγείας και πρόνοιας στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή των τελευταίων δεκαετιών[4],
- αφορμή και μορφή παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης[5],
- αλλά και θρυαλλίδα μιας γενικής κοινωνικής κρίσης που αναμένεται να δοκιμάσει όλα τα συστήματα (υγειονομικά, οικονομικά, πολιτικά, κοκ) της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας.
Η απαραίτητη για το καπιταλιστικό σύστημα «δημιουργική καταστροφή», πιθανόν παίρνει πρωτόγνωρους δρόμους, αλλά όχι ανεξήγητους…
Αδύναμος κρίκος η Ελλάδα
Ο συνδυασμός των πολλαπλών κρίσεων, της πανδημίας, της καπιταλιστικής οικονομίας, και της προσφυγικής κρίσης αναμένεται να είναι εξαιρετικά καταστροφικός για άλλη μια φορά στην Ελλάδα, δυσανάλογα, ίσως, σε σχέση με τις περισσότερες άλλες ανεπτυγμένες χώρες:
- Το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας είναι υπό διάλυση, με τεράστιες ελλείψεις σε υλικά και προσωπικό, ήδη από πριν αρχίσει η πανδημία, και ως απόρροια των καταστρεπτικών μνημονιακών και νεοφιλελεύθερων πολιτικών των τελευταίων χρόνων. Ενδεικτικά για κάθε 100 χιλιάδες κατοίκους αντιστοιχούν στην Ελλάδα 5 κλίνες ΜΕΘ, για την Ιταλία 11, και για τη Γερμανία 30…
- Η οικονομία ήταν σε ύφεση πριν την πανδημία, και παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη σε κάθε διαταραχή της διεθνούς οικονομίας (μια ματιά στον τουρισμό είναι ενδεικτική…), το δημόσιο υπερχρεωμένο, η εργασία τελείως απροστάτευτη…
- Γενικότερα ο κοινωνικός ιστός, οι δημόσιες υπηρεσίες, οι κοινωνικές σχέσεις και το ηθικό, είναι επιβαρυμένα από την κρίση και ύφεση της τελευταίας δεκαετίας, αλλά και τον τρόπο που εξελίχθηκε η πολιτική κατάσταση με τη διάψευση των ελπίδων των λαϊκών στρωμάτων.
- Οι πρόσφυγες και μετανάστες συνεχίζουν να εγκλωβίζονται και να συνωστίζονται ελαφρώς μέσα ή ελαφρώς έξω από τα σύνορά μας, ως μια ζωντανή υγειονομική βόμβα, και έρμαιο γεωπολιτικών παιχνιδιών και συγκρούσεων μεταξύ της Τουρκίας, της Ελλάδας, και της ΕΕ.
Σε αντίθεση με την προηγούμενη φάση της κρίσης, η παρούσα χτυπάει πιο σκληρά στην καρδιά της ΕΕ και στις ηγεμονικές της ιμπεριαλιστικές χώρες, και δοκιμάζεται η συνοχή της όσο ποτέ (πρακτικά μηδενική αλληλεγγύη, όλες οι χώρες έσπευσαν να κλείσουν τα σύνορά τους[6]…), αδυνατίζοντας, επομένως, τη δυνατότητά της να ασχοληθεί με τη διαχείριση των προβλημάτων της τοπικής εξουσίας στην περιφερειακή Ελλάδα… Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο μετά την πρόσφατη απόφαση της ΕΕ για την αναστολή του δημοσιονομικού συμφώνου σταθερότητας[7], ενισχύοντας, πλέον, τον «εθνικό» χαρακτήρα της κοινωνικής και πολιτικής σύγκρουσης…
Σε αυτήν την Ελλάδα κυβερνά ένα πολιτικό προσωπικό με προσωπικές ευθύνες για κάθε πτυχή της κρίσης αυτής, ενώ η κοινωνικά απαξιωμένη αξιωματική αντιπολίτευση επιδεικνύει μια «υπεύθυνη στάση», περιμένοντας απλά τη σειρά της να ξανακυβερνήσει, στα πλαίσια της δικομματικής εναλλαγής, και της Ευρω-ενωσιακής στρατηγικής επιλογής.
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες οδηγούν σε αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα στο διάστημα των επόμενων μηνών, ή και εβδομάδων…
«Πολεμική οικονομία»: ποιος είναι ο«εχθρός», και ποιοι οι «αναλώσιμοι στρατιώτες»;
Οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν απασχολούν μόνο εμάς αλλά και αυτούς που «έχουν και το μαχαίρι και το καρπούζι» και προετοιμάζονται ανάλογα. Η κυβέρνηση ήδη πήρε μέτρα σε όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων της, ενώ ανακοινώνει νέα καθημερινά, με γνώμονα τη διαχείριση της κρίσης αυτής με τις ελάχιστες δυνατές συνέπειες για τις κυρίαρχες κοινωνικές τάξεις:
- Οικονομικά μέτρα που επιχειρούν να υποστηρίξουν τη λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας, αν και στην καλύτερη περίπτωση αναμένεται απλά να αμβλύνουν ελαφρώς την κρίση. Μένει να αποδειχθεί πως θα αξιοποιήσει τη δημοσιονομική ευελιξία που αποφάσισαν οι ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ (ούτε υπόνοια δεν υπήρξε για να προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες…) και τι ακριβώς αυτό θα σημάνει για την υπερχρεωμένη Ελλάδα συγκεκριμένα. Ταυτόχρονα, τα όποια οικονομικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων είναι εξαιρετικά ανεπαρκή, σε σχέση με το μέγεθος της καταστροφής που ήδη έχει ξεκινήσει, πρώτα και κύρια με μαζικές απολύσεις[8]…
- Κατασταλτικά μέτρα με αποκορύφωμα την απαγόρευση συναθροίσεων για πάνω από 10 άτομα σε δημόσιους χώρους, τη στιγμή που οι εργαζόμενοι συνωστίζονται στους περισσότερους χώρους εργασίας με εξαιρετικά ανεπαρκή μέτρα ασφαλείας. Επιπλέον, η κυβέρνηση με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου επαναφέρει το αντιδραστικό καθεστώς της πολιτικής επιστράτευσης και επίταξης απεργών με πρόσχημα την αντιμετώπιση του ιού[9]. Καμία αντίστοιχη πρόνοια για την καταστολή της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. από την οποία απειλείται πολύ περισσότερο η υγεία των εργαζομένων, και της αισχροκέρδειας σε ήδη πρώτης ανάγκης, η οποία αποδόθηκε ευθαρσώς στους νόμους «προσφοράς και ζήτησης της αγοράς» από τον Α. Γεωργιάδη[10]…
- Τα όποια έκτακτα μέτρα για την υγειονομική περίθαλψη δεν επαρκούν, και υστερούν έναντι και αυτών που πήραν άλλες καπιταλιστικές χώρες όπως η Ισπανία που επίταξε όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία.[11]
- Αφού επί μέρες φιλοξενούσαν κυβερνητικές δηλώσεις και παπάδες που προέτρεπαν τον κόσμο να κοινωνήσει στις εκκλησίες, συντονισμένα, πλέον, τα ΜΜΕ με την κυβέρνηση, προπαγανδίζουν μια ερμηνεία της πανδημίας και μια κοινωνική συμπεριφορά για την αντιμετώπισή της, που θωρακίζουν το σύστημα εξουσίας, μεταφέρουν την ευθύνη στο άτομο, απαξιώνουν κάθε συλλογική διεκδίκηση ως …υγειονομικό κίνδυνο, και προετοιμάζουν τους εργαζομένους για τη …θυσία τους…. Τα γρήγορα αντανακλαστικά της κυρίαρχης τάξης σε αυτόν τον τομέα καταδεικνύει η πρόταση της …Μαρέβας για χειροκρότημα των υγειονομικών υπαλλήλων από τα μπαλκόνια των σπιτιών, ήδη από τις πρώτες μέρες της καραντίνας… Στη συνέχεια, ο πρωθυπουργός μιμήθηκε τον Μακρόν στις αναφορές περί «πολεμικής οικονομίας»[12], αναφορές τρομοκρατικές για όσους πρόκειται να παίξουν τον ρόλο του «στρατιώτη» – αναλώσιμου θύματος, ή ίσως και του (εσωτερικού) «εχθρού»…
Κι εμείς, τι κάνουμε, εκτός από το να «μένουμε σπίτι»;
Το παραπάνω ερώτημα απευθύνεται σε κάθε δημοκράτη, ριζοσπάστη, και κοινωνικά υπεύθυνο -με την πραγματική έννοια της λέξης- εργαζόμενο, αλλά πάνω απ’ όλα στους πιο συνειδητοποιημένους και πρωτοπόρους εξ’ αυτών, όπως φιλοδοξούν να είναι, τους κομμουνιστές.
Η φύση, και η κοινωνία, απεχθάνεται το κενό. Μετά το χειροκρότημα στους υγειονομικούς, και αν η κατάσταση αρχίσει να δυσκολεύει ή/και η πολιτική κρίση να εντείνεται, δε θα αργήσει να εμφανιστεί κάποια ανώνυμη πρωτοβουλία, το αντίστοιχο των “αγανακτισμένων στις πλατείες”, που θα είναι είτε υποταγμένη στο αυθόρμητο, είτε και εξ’ αρχής χειραγωγούμενη. Και αν αυτό δεν είναι απαραίτητα μια αρνητική εξέλιξη, τρόμο προκαλεί το “θα πάρουν οι κάτοικοι στα χέρια τους την κατάσταση” στα νησιά όπου συνωστίζονται οι πρόσφυγες, αν μεταδοθεί εκεί ο ιός[13].
Στο ευτυχέστερο σενάριο, θα υπάρξει ύφεση της πανδημίας, χωρίς πολλές απώλειες, και μαζί με αυτήν, αναίρεση της καραντίνας σε λίγους μήνες, πχ μέχρι τα μέσα του Μάη, επιτρέποντας στο εργατικό-λαϊκό κίνημα να αναπτύξει δραστηριότητες αντίστασης στην αντιλαϊκή διαχείριση και της νέας φάσης της κρίσης. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, φυσικά, η σημερινή κατάσταση διάλυσης και πεσμένου ηθικού του εργατικού-λαϊκού κινήματος, αλλά και η αντίστοιχη οργανωτική διάλυση των κομμουνιστικών οργανώσεων, σε συνδυασμό με την κατάσταση αφασίας του ΚΚΕ λόγω των πολιτικών επιλογών της ηγεσίας του, αποτελούν λόγους απαισιοδοξίας.
Υπάρχουν, όμως, και δύο άλλα σενάρια που είναι πολύ πιο πολύ ανησυχητικά.
Στο πρώτο σενάριο, και σε συνδυασμό με την στρατηγική κοινωνικής απομόνωσης που λειτουργεί επιβραδυντικά για την εξέλιξη της πανδημίας, η τελευταία μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες, ίσως και 1 με 2 χρόνια, με κάποια ύφεση τους καλοκαιρινούς μήνες, έως ότου ανακαλυφθεί κάποια θεραπεία, κατασκευαστεί κάποιο εμβόλιο, ή αποκτήσει φυσική ανοσία ο πληθυσμός της χώρας μας. Αυτό το σενάριο οδηγεί σε μια παράταση της οικονομικής κρίσης, και παρατεταμένο συνδυασμό της με την πανδημία, και ίσως και με την κοινωνική απομόνωση, τις απαγορεύσεις συναθροίσεων, την «πολεμική οικονομία»…
Στο άλλο, πιο καταστρεπτικό σενάριο, απέχουμε μερικές εβδομάδες από μια έκρηξη στη μετάδοση του ιού, με πιθανή κατάρρευση του συστήματος υγείας, μαζικούς θανάτους και σκηνές Ιταλίας πολλαπλασιασμένες κατά αναλογία με την κατάντια του συστήματος υγείας της χώρας μας, μετάδοση της κρίσης από το υγειονομικό σύστημα σε άλλα κοινωνικά συστήματα, απαραίτητα για την καθημερινή διαβίωση, και ένταση της καταστολής ενάντια σε τυχόν κοινωνικές αντιδράσεις για όλα αυτά, στα πλαίσια του «πολεμικού» χαρακτήρα της οικονομίας, και εν γένει, της κοινωνίας…
Το πιο πιθανό σενάριο φαίνεται να είναι ένας συνδυασμός των δύο ως άνω σεναρίων, ανάλογα με την επιτυχία της στρατηγικής κοινωνικής απομόνωσης που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή, και με το χρόνο που θα πάρει για να γενικευτεί μια αποτελεσματική θεραπεία[14].
Είναι φανερό πόσο ανέτοιμο είναι το εργατικό και λαϊκό κίνημα, οι οργανωτικές του δομές, η πολιτική του κατεύθυνση και καθοδήγηση, για να γίνει πράξει το σύνθημα ότι «μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό». Είναι επείγουσα ανάγκη να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο, ευχόμενοι να αξιοποιήσουμε την όποια προετοιμασία τελικά για το ευνοϊκότερο…
Αυτή τη στιγμή, οι πολιτικές δυνάμεις και οι οργανώσεις του κινήματος βρίσκονται σε κάποια αμηχανία, λόγω των πρωτόγνωρων δυσκολιών που επιβάλουν οι απαραίτητες κοινωνικές αποστάσεις για την αποτροπή της μετάδοσης του ιού. Υπάρχει πληθώρα τοποθετήσεων σε γενικά σωστή κατεύθυνση τόσο από τις πολιτικές, όσο και από κάποιες κοινωνικές οργανώσεις[15] του μάχιμου συνδικαλιστικού κινήματος (η ΓΣΕΕ απεφάνθη ότι η πανδημία δεν είναι «ταξική»[16]…). Δηλώνεται η πρόθεση να «παραμείνουμε ενεργοί και αλληλέγγυοι» κατά τη διάρκεια της κρίσης αυτής, και διατυπώνονται διεκδικήσεις σε σωστή κατεύθυνση με άξονες
- υγειονομικά μέτρα, με κρίκους τις επαρκείς προσλήψεις νοσοκόμων και γιατρών, την προμήθεια υλικών, και την επίταξη ιδιωτικών νοσοκομείων, ιατρείων, και άλλων σχετικών επιχειρήσεων (πχ φαρμακευτικών),
- μέτρα προστασίας των εργαζομένων από απολύσεις και μειώσεις μισθών, και από συνθήκες εργασίας που δεν τους προστατεύουν από την πανδημία,
- ενάντια στην απαγόρευση συναθροίσεων και άλλα αντιδημοκρατικά κατασταλτικά μέτρα.
Ωστόσο, προβληματισμοί σαν αυτούς του παρόντος άρθρου, για το πως θα γίνουν πράξη όλα αυτά στις σημερινές συνθήκες, μπορεί να αποτελούν αντικείμενο τοποθετήσεων στα κοινωνικά δίκτυα και σε ατομική αρθρογραφία[17], ή και ευπρόσδεκτων, αλλά συμβολικών ακόμη, πειραματισμών, όπως της κινητοποίησης της ΟΕΝΓΕ στο υπουργείο Υγείας[18], αλλά όχι ακόμη αποφάσεων προς υλοποίηση από πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι ακολουθείται κατά τα άλλα η πεπατημένη:
- αποσυνδεδεμένων πρωτοβουλιών από την κάθε πολιτική οργάνωση ξεχωριστά, ή από κοινωνικές οργανώσεις τις οποίες η κάθε πολιτική οργάνωση «ελέγχει»,
- απουσίας ενός «κέντρου αγώνα», απαραίτητου για την περίοδο αυτή, που να συντονίζει την κοινή δράση στο κίνημα,
- και υποτίμησης της οργανωτικής δουλειάς σε σχέση με την πολιτική δουλειά «ζύμωσης»[19].
Συνολικά, φαίνεται να υπάρχει μια υποτίμηση της ιστορικότητας της σημερινής συγκυρίας, και μια δυσκολία προσαρμογής σε αυτήν, μέσω της αλλαγής πορείας, και καθημερινών πρακτικών, ειδικά των κομμουνιστικών οργανώσεων, από τις οποίες υπάρχουν οι μεγαλύτερες απαιτήσεις, με την ευθύνη και την απαίτηση για την καθεμία να είναι ανάλογη των δυνάμεών της.
Μερικές συγκεκριμένες προτάσεις
Καταρχήν, χρειάζεται να μπει σε πρώτη προτεραιότητα η οργάνωση της κοινής δράσης στο κίνημα, πέρα από επί μέρους πολιτικές διαφωνίες πάνω στην στρατηγική ή την τακτική. Δεν υπάρχει καμία αντίφαση σε αυτό, καθώς οι διαφορετικές τακτικές και στρατηγικές πρέπει να συγκρουστούν στη βάση ενός αναπτυσσόμενου λαϊκού κινήματος για τη σωτηρία του λαού, απέναντι στην πολιτική διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση, και την ΕΕ, και όχι στο έδαφος της σημερινής κινηματικής σιγής νεκροταφείου. Είναι εγκληματικό το ότι περνάνε οι μέρες, και, κρίνοντας από τις ανακοινώσεις που έχουν υποπέσει στην αντίληψή μας, δεν έχει εκφραστεί καν η σκέψη για έναν τέτοιο συντονισμό, με την εξαίρεση της πρόσφατης ανακοίνωσης του Συντονισμού δράσης και διαλόγου Κομμουνιστικών Δυνάμεων[20]:
«Καλούμε τις δυνάμεις της Αριστεράς σε εθνικές και διεθνιστικές πρωτοβουλίες για την ανάδειξη ενός άλλου δρόμου από αυτόν της Ε.Ε. και του συμφώνου σταθερότητας. Πρώτο στοιχειώδες βήμα είναι η κοινή δράση, σε πρωτόγνωρες και ιδιόμορφες συνθήκες, πάνω στα αναγκαία αιτήματα για να δώσει ο εργαζόμενος λαός μας αυτή τη μάχη με αποτελεσματικότητα και με έναν καλύτερο συσχετισμό την επόμενη μέρα.
Σε αυτά τα πλαίσια, με όλες τις αναγκαίες προφυλάξεις υγειονομικού χαρακτήρα και με ιδιαίτερη αξιοποίηση του ίντερνετ και άλλων μορφών, χρειάζεται:
- Η δημιουργία λαϊκών «παρατηρητηρίων» για την αποκάλυψη των ελλείψεων και των αυθαιρεσιών στην υγεία και την εργασία.
- Η δημιουργία ενός δικτύου συνδικάτων και λαϊκών μαζικών φορέων, με «αιχμή του δόρατος» τους υγειονομικούς, που θα υπερασπίζει και θα προωθεί τις διεκδικήσεις.
- Η δημιουργία μορφών αντι-πληροφόρησης, για μια ψύχραιμη, ορθολογική, δημοκρατική και επιστημονική πληροφόρηση.
Σε αυτόν τον αγώνα θα κριθούμε όλοι/ες, κάθε αριστερή, εργατική και κομμουνιστική συλλογικότητα.»
Οι παραπάνω προτάσεις πρέπει να υλοποιηθούν με συνεργασία όσο το δυνατόν περισσότερων οργανώσεων, κοινωνικών και πολιτικών, για να επιτύχουν τους σκοπούς της ενημέρωσης, στήριξης, και διάχυσης της θετικής εμπειρίας από τους κινηματικούς πειραματισμούς[21].
Πέρα από το δημόσιο διάλογο και τη διαδικτυακή κεντρική επικοινωνία, χρειάζεται να αναπτυχθούν και μηχανισμοί προσωπικών επαφών (τηλεφωνικών, διαδικτυακών, αλλά και με φυσική παρουσία, τουλάχιστον από το στελεχικό δυναμικό, ξεπερνώντας τις δυσκολίες που θέτει η καραντίνα, και παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα προστασίας), για τη διευκόλυνση του συντονισμού αυτού. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε αν είναι ο κορονοϊός ή έλλειψη κατανόησης της κρισιμότητας της κατάστασης που μας κρατά τον καθένα στο «καβούκι» του, είτε με την έννοια της οικιακής απομόνωσης, είτε με αυτήν της κομματικής…
Η «από τα πάνω» αυτή κίνηση οφείλει να έχει ως πρωταρχικό σκοπό τη διευκόλυνση της πολιτικής και οργανωτικής δουλειάς στη βάση του κινήματος. Δεν πρέπει να υπάρχει σωματείο βάσης, αγωνιστικός φοιτητικός, επιστημονικός ή επαγγελματικός σύλλογος κοκ που να μην επιδιώξει την συχνή επαφή με τα μέλη του, που δε θα επιχειρήσει να ελέγξει το χώρο δράσης του, το χώρο εργασίας, τη γειτονιά, τη σχολή, ώστε να μη λείψουν τα απαραίτητα από κανέναν, να εφαρμοστούν τα μέτρα ασφαλείας των εργαζομένων κοκ. Η πολιτική δουλειά πρέπει να υλοποιείται μέσω της οργανωτικής μέσα στο κίνημα.
Μπορούμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία και τα ενεργοποιήσουμε ξανά τα κοινωνικά δίκτυα των κατά τόπους Λαϊκών Επιτροπών, Επιτροπών Αγώνα, Επιτροπών Γειτονιών, ή ενάντια σε πλειστηριασμούς και εξώσεις, και άλλων οργανωτικών μορφών που ξεπήδησαν και έδρασαν τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης και των αντιμνημονιακών αγώνων.
Η όλη δράση οφείλει να αποσκοπεί, ώστε σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα από σήμερα, να έχουν αναπτυχθεί διαδικασίες και οργανωτικές μορφές που να έχουν τη δυνατότητα να ανταγωνιστούν το σημερινό μονοπώλιο της κυβέρνησης, των εργοδοτών, και των ΜΜΕ στη διαχείριση της κατάστασης και του πολιτικού κλίματος. Αυτό μπορεί να γίνει, ίσως, με μια μεγάλη κινητοποίηση που να σπάσει το κλίμα «πολεμικής οικονομίας» που αυτοί σήμερα θεσπίζουν, προσαρμοσμένη φυσικά στις συνθήκες της πανδημίας, πχ μια διαδήλωση ή περικύκλωση «κορδόνι» διατηρώντας αποστάσεις.
Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, εάν δε θέλουμε σε ένα χρόνο από σήμερα να διαβάζουμε πάλι για το πως «δικαιωθήκαμε χωρίς να πετύχουμε κανένα στόχο» ή για το πως έφταιξε η «στρατηγική και οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες του λαού και των συντρόφων»… Δεν πρέπει να χαθεί πλέον ούτε μια μέρα, ούτε μια ώρα (και χάρις στην κοινωνική απομόνωση και την αναγκαστική αργία αρκετών από εμάς, έχουμε πολλές από αυτές προς αξιοποίηση…).
[1]«Η οικονομική ζημία θα είναι σημαντική. Ο Gourinchas προσπαθεί να μοντελοποιήσει τον αντίκτυπο. Υποθέτει ότι σε σχέση με μια βασική γραμμή, τα μέτρα περιορισμού μειώνουν την οικονομική δραστηριότητα κατά 50% για ένα μήνα και κατά 25% για τον επόμενο, μετά τον οποία η οικονομία επιστρέφει στη γραμμή βάσης. «Το σενάριο αυτό θα εξακολουθούσε να προκαλεί τεράστιο πλήγμα στους αριθμούς του ΑΕΠ, με μείωση της ετήσιας αύξησης της παραγωγής κατά 6,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Επεκτείνετε το κλείσιμο του 25% για ένα ακόμη μήνα και η μείωση της ετήσιας αύξησης της παραγωγής (σε σχέση με το προηγούμενο έτος) φτάνει σχεδόν το 10%! «Ως σημείο σύγκρισης, η μείωση της αύξησης της παραγωγής στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της «μεγάλης ύφεσης» για το 2008-09 ήταν περίπου 4,5%.
[…] Στην κορυφή της μεγάλης ύφεσης, η αμερικανική οικονομία έχανε θέσεις εργασίας με ρυθμό 800.000 εργαζόμενους το μήνα, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων εξακολουθούσε να εργάζεται. Το ποσοστό ανεργίας έφθασε στο «μόλις» 10%. Αντιθέτως, ο κορονοϊός δημιουργεί μια κατάσταση όπου –για σύντομο χρονικό διάστημα– το 50% ή περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να μην είναι σε θέση να εργαστούν. Ο αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερος.»
στο Ήταν ο ιός που το κατάφερε, του M. Roberts σε μετάφραση του ΚΜ για την ιστοσελίδα Avantagarde.
«Το διεθνώς αναγνωρισμένο Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία στο Κίελο (IfW) εκτιμά ότι αν κρίση του κορωνοϊού διαρκέσει ως τα τέλη Απριλίου η μείωση του γερμανικού ΑΕΠ θα κυμανθεί φέτος στα 4,5%. Αν η κρίση διαρκέσει όμως ως τον Αύγουστο τότε το ΑΕΠ θα πέσει κατά 8,7%. Πάντως βάση των υπολογισμών του IfW το ΑΕΠ της Γερμανίας θα είναι το Μάρτιο κατά 1,8% χαμηλότερο σε σχέση με τον Φεβρουάριο.
H Deutsche Bank εκτιμά πως το πραγματικό ΑΕΠ στην ευρωζώνη θα βυθιστεί κατά 24% στο β΄ τρίμηνο ( με 28% βουτιά στη Γερμανία) και κατά 13% στις ΗΠΑ.»
στο Βαθιά κρίση στο προσκήνιο, του Α. Καπακτσή στο ιστολόγιό του
[2] Βλ. το νέο βιβλίο του Βασίλη Λιόση Ναζισμός: τα αίτια γέννησης και γιγάντωσής του, Εκδόσεις ΚΨΜ.
[3] «Ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο The Nation μας λέει πως από το 1940 εκατοντάδες μικροβίων έχουν εμφανιστεί σε νέες περιοχές όπου δεν είχαν παρατηρηθεί ως τότε. Η πλειοψηφία τους προέρχονται από ζώα. Κάποια από κατοικίδια και οικόσιτα, αλλά τα περισσότερα από την άγρα ζωή.
Αυτό όμως δεν είναι ευθύνη των ζώων, στα σώματα των οποίων οι περισσότεροι από αυτούς τους μικροοργανισμούς ζουν δίχως να προκαλούν ζημιά και δίχως να αποτελούν ιδιαίτερη απειλή για εμάς. «Το πρόβλημα», σύμφωνα με το The Nation, «είναι ο τρόπος που εξαφανίζουμε τα δάση και επεκτείνουμε τα χωριά, τις πόλεις, και βιομηχανικές δραστηριότητες ανοίγουν οδούς για τα μικρόβια των ζώων να προσαρμοστούν στο ανθρώπινο σώμα».
Η κοινωνική οικολογία αναγνωρίζει πως η σημερινή μας κοινωνία της αγοράς βασίζεται πάνω στην ανάγκη του καπιταλισμού για αέναη ανάπτυξη. Είναι αυτή η λογική του ανάπτυξη-ή- θάνατος που τελικά φέρνει το καπιταλιστικό εγχείρημα σε σύγκρουση με την άγρια ζωή στην επιδίωξη του κέρδους, αναγκάζοντας αυτά τα ζώα είτε στο όλο και περισσότερο συρρικνωμένο οικότοπο τους ή στην ίδια την αγορά. Και είναι ακριβώς αυτή η επαναλαμβανόμενη, στενή επαφή που επιτρέπει στα μικρόβια που ζουν στα σώματα των ζώων να περάσουν στο δικό μας. όταν συμβαίνει αυτό, τα μικρόβια αυτά μετατρέπονται σε φονικά ανθρώπινα παθογόνα.
Η κυριαρχία πάνω στη φύση έχει φτάσει σε κρίσιμες διαστάσεις υπό το καπιταλισμό, και ιογενείς εξάρσεις είναι ακόμη ένα οικολογικό πρόβλημα. Υπάρχουν τρόποι για να προλάβουμε την εξάπλωση αυτών των παθογόνων: πλύντε τα χέρια σας, απολυμάνετε το τηλέφωνο σας, μην αγγίζετε το πρόσωπο σας και αυτό-περιοριστείτε αν εμφανίσετε συμπτώματα ασθένειας. Δίχως όμως αντιμετώπιση των αιτιών που γεννούν αυτά τα ζητήματα – το καπιταλισμό και την ιδέα της κυριαρχίας πάνω στη φύση – αυτού του είδους τα προβλήματα απλά θα χειροτερέψουν.»
στο Κορονοϊός και η Ανάγκη για την Κοινωνική Οικολογία, provo.gr
[4] «Στη δεκαετία που ακολούθησε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η Ε.Ε. κάλεσε περισσότερες από 60 φορές τα μέλη της να περικόψουν τις δαπάνες Υγείας και να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποιήσεις του κλάδου. Και ύστερα ήρθε ο κορονοϊός.
[…] Σύμφωνα με στοιχεία που είχε παρουσιάσει ο ευρωβουλευτής Μάρτιν Σίρντεβαν, από το 2011 έως το 2018 η Κομισιόν ζήτησε 63 φορές από κράτη-μέλη της να μειώσουν τις δαπάνες για την Υγεία ή και να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποιήσεις στον συγκεκριμένο κλάδο.
Από την έρευνά του προκύπτει ότι αυτό ήταν το δεύτερο πιεστικότερο αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης με 105 αιτήματα, ενώ ακολουθούσαν 50 αιτήματα για περικοπές μισθών και 45 για μείωση επιδομάτων σε ανέργους και άτομα με αναπηρία.
[…] Σε αυτή τη διαδικασία αποδιάρθρωσης των δημόσιων συστημάτων υγείας, η Ελλάδα ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια, αφού στα πρώτα χρόνια της κρίσης (2009-2013) οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την Υγεία μειώνονταν κάθε χρόνο κατά 8,7%. Στην Ισπανία o χρόνος αναμονής για προγραμματισμένα χειρουργεία εκτοξεύτηκε πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αναγκάζοντας ακόμη και τη Διεθνή Αμνηστία να καταγγείλει την Ε.Ε. ότι αθέτησε τις υποχρεώσεις της για προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μόνο την περίοδο 2012-2014 η Ιταλία έκοψε 4 δισ. ευρώ από τις δαπάνες Υγείας, ενώ το 2015 12,2 εκατομμύρια πολίτες της δεν είχαν πρόσβαση σε δομές Υγείας.
Σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ε.Ε. οι μισθοί γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού πάγωσαν, ενώ στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία μειώθηκαν αισθητά.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα όμως εντοπίζονταν στις ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού, το οποίο είτε δεν προσλαμβανόταν (Ελλάδα) είτε εγκατέλειπε μαζικά το επάγγελμα (Βρετανία), λόγω των απάνθρωπων ωρών εργασίας που επέβαλαν οι ψαλιδισμένοι προϋπολογισμοί. Τους τελευταίους μήνες, γιατροί και νοσηλευτές κατέβηκαν στους δρόμους σε τουλάχιστον εννέα χώρες της Ε.Ε. καταγγέλλοντας τη δραματική υποβάθμιση της δημόσιας υγείας.»
στο Οι 63 μαχαιριές της Ε.Ε. στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας, Α. Χατζηστεφάνου, efsyn.gr
[5] «Ο COVID-19 φαίνεται να είναι ένας «γνωστός άγνωστος», όπως η παγκόσμια οικονομική κατάρρευση τύπου «μαύρου κύκνου» που προκάλεσε τη μεγάλη ύφεση πριν από δέκα χρόνια. Όμως, ο COVID-19, ακριβώς όπως η οικονομική κατάρρευση, δεν είναι πραγματικά ένας κεραυνός εν αιθρία – ένα λεγόμενο «σοκ» σε μια κατά τα άλλα αρμονικά αναπτυσσόμενη καπιταλιστική οικονομία. Ακόμα και πριν από την πανδημία που έπληξε, τις περισσότερες μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες, είτε στον αποκαλούμενο αναπτυγμένο κόσμο είτε στις «αναπτυσσόμενες» οικονομίες του «Παγκόσμιου Νότου», η οικονομική δραστηριότητα ήταν ήδη σε φάση επιβράδυνσης, με ορισμένες οικονομίες να να έχουν ήδη συνάψει συμβάσεις παραγωγής και επενδύσεων σε εθνικό επίπεδο, και πολλές άλλες να βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού.
[…] Υπάρχει ένα ανόητο επιχείρημα μεταξύ των mainsteam οικονομολόγων σχετικά με το εάν ο οικονομικός αντίκτυπος του COVID-19 είναι «σοκ της προσφοράς» ή «σοκ της ζήτησης». Η νεοκλασική σχολή ισχυρίζεται ότι είναι ένα σοκ της προσφοράς, επειδή σταματά την παραγωγή, ενώ οι Κεϋνσιανοί υποστηρίζουν ότι είναι πραγματικά ένα σοκ στη ζήτηση, επειδή οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις δεν θα ξοδεύουν για ταξίδια, υπηρεσίες κλπ.
Πρώτον, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν είναι πραγματικά ένα «σοκ», αλλά το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της προσπάθειας του κεφαλαίου για κέρδος στη γεωργία και τη φύση και από την ήδη αναιμική κατάσταση της καπιταλιστικής παραγωγής το 2020.
Και δεύτερον, ξεκινά με την προσφορά και όχι με τη ζήτηση, όπως ισχυρίζονται οι Κεϋνσιανοί. Όπως δήλωσε ο Μαρξ: «Κάθε παιδί γνωρίζει όταν ένα έθνος πάψει να εργάζεται, δεν θα πω για ένα χρόνο, αλλά ακόμα και για μερικές εβδομάδες, θα χαθεί». (K Marx προς Kugelmann, Λονδίνο, 11 Ιουλίου 1868). Είναι η παραγωγή, το εμπόριο και οι επενδύσεις που σταματούν για πρώτη φορά όταν τα καταστήματα, τα σχολεία, οι επιχειρήσεις κλείνουν για να συγκρατήσουν την πανδημία. Φυσικά, στη συνέχεια, εάν οι άνθρωποι δεν μπορούν να εργαστούν και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να πουλήσουν, τότε τα εισοδήματα μειώνονται και οι δαπάνες καταρρέουν και αυτό δημιουργεί ένα «σοκ στη ζήτηση». Πράγματι, αυτός είναι ο τρόπος που όλες οι καπιταλιστικές κρίσεις: αρχίζουν με συρρίκνωση της προσφοράς και καταλήγουν σε πτώση της κατανάλωσης – και όχι το αντίστροφο.» στο άρθρο του Μ. Ρόμπερτς της σημείωσης 1. Αντίστοιχα στοιχεία και εκτιμήσεις διαβάζουμε και στο πρώτο μέρος του άρθρου του Αλ. Καπακτσή από την ίδια σημείωση.
[6] Ευρωπαίοι, άρρωστοι και μόνοι…, Δ. Μηλάκας, imerodromos.gr
[7] Κομισιόν: Τέλος οι κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας λόγω κοροναϊού, tvxs.gr
Η πανδημία αναστέλλει το σύμφωνο σταθερότητας, liberal.gr
[8]Ξηλώνεται το εργατικό δίκαιο: Ανοίγει ο δρόμος μαζικών απολύσεων, tvxs.gr
Τραγική κατάσταση στην αγορά εργασίας: Πού γίνεται το μεγάλο μακελειό, tvxs.gr
ΝΑΡ: Ανακοίνωση για τα μέτρα της κυβέρνησης – 18/3/2020, narnet.gr
[9] Επαναφέρουν την πολιτική επιστράτευση απεργών με πρόσχημα τον κορωνοϊό!, imerodromos.gr
[10] Για τον Γεωργιάδη ο τριπλασιασμός της τιμής στα απολυμαντικά «δεν είναι αισχροκέρδεια», thepressproject.gr
[11] Βλ. τις ανακοινώσεις της ΟΕΝΓΕ για τις ελλείψεις που παρατηρούνται στο «μέτωπο του πολέμου» στην ιστοσελίδα της www.oengegr.com, αλλά και την «πρωταθληματική» θέση της χώρας παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ του Τραμπ όσον αφορά τον ελάχιστο αριθμό διαγνωστικών τεστ για τον κορονοϊό που διενεργούνται, πχ στο Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στα λιγότερα τεστ ελέγχου για τον κοροναϊό, tvxs.gr
[12] Βλ. Κοροναϊός : Πολεμικό διάγγελμα Μητσοτάκη – Τι ζήτησε από τους πολίτες, tanea.gr
[13] «’Μόρια: οι κάτοικοι είναι έτοιμοι να πάρουν μόνοι τους μέτρα για τον κορονοϊο’, τιτλοφορούσε χθεσινό ρεπορτάζ της ‘Δημοκρατίας’» στο Μερικά 48ωρα, πριν σκάσει η βόμβα. Σ. Κούλογλου.
[14] Σύμφωνα με την πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση του Imperial College του Λονδίνου, η οποία κατάφερε να αλλάξει την πολιτική της Μ. Βρετανίας απέναντι στην πανδημία, η μαζική κοινωνική απομόνωση θα είναι απαραίτητη για μεγάλα επαναλαμβανόμενα χρονικά διαστήματα, δηλ. σε κάθε επανάκαμψη της επιδημίας, μέχρι την εύρεση αποτελεσματικής θεραπείας, διότι, δεδομένης μιας χωρητικότητας στα νοσοκομεία και στις ΜΕΘ, ο κρίσιμος παράγοντας είναι η αποτροπή της εκθετικής μετάδοσης του ιού. Βλ. https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College-COVID19-NPI-modelling-16-03-2020.pdf . Κάθε άλλη επιλογή, οδηγεί σε μαζικούς θανάτους διεθνώς.
[15] Βλ. ένα «ημερολόγιο» ανακοινώσεων και δράσεων του εργατικού-λαϊκού κινήματος εν μέσω πανδημίας στο Κορονοϊός, καπιταλιστική κρίση και εργασία, kordatos.org
[16] «Κουνώντας το δάχτυλο ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ προχώρησε σε προκλητική δήλωση με αφορμή την εξάπλωση του κορονοϊού λέγοντας πως “μία επιδημία σαν τον κορoνοϊό, πολλώ δε μάλλον μια ενδεχόμενη πανδημία, δεν έχει ταξικά χαρακτηριστικά, θα μας πλήξει όλους”. Στην ίδια δήλωση με απειλητικό ύφος ξεκαθάρισε “να μην επιχειρήσουν κάποιοι να δώσουν ταξική διάσταση”, ενώ έσπευσε να προκαταλάβει τη θέση της ανώτερης συνομοσπονδίας των εργαζομένων της χώρας, σύμφωνα με την οποία “είμαστε υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε κάθε μέτρο που μπορεί να περιορίσει την μετάδοση του ιού”.»
στο Για τις προκλητικές δηλώσεις Παναγόπουλου σχετικά με τον κορονοϊό, Π. Σοφός, efsyn.gr
[17] Βλ. ενδεικτικά Να κάνουμε συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, antigeitonies3.blogspot.com
Κορονοϊός: Το χρονικό πολλών προαναγγελθέντων θανάτων…, Χ. Αβραμίδης, info-war.gr
και για μια μεταφορά εμπειρίας από την Ιταλία στο Στους φίλους μας σε όλο τον κόσμο απο το μάτι του κυκλώνα COVID-19, μετάφραση στο k-lab.zone
[18] Ανακοίνωση της ΟΕΝΓΕ για την κινητοποίησή της στο Υπουργείο Υγείας στο Αρνήθηκαν να συναντήσουν “τους μαχητές της πρώτης γραμμής”, τους “ήρωες με τις άσπρες και τις πράσινες μπλούζες”, pandiera.gr
[19] Ας φανταστούμε μόνο, τι θα σημάνει για το όποιο κίνημα επιβιώνει υπό τις σημερινές συνθήκες, εάν κοπεί το διαδίκτυο, είτε εσκεμμένα, είτε ως παράπλευρη απώλεια της κρίσης…
[20] Έχουμε πανδημία από ιό και όχι «πόλεμο με αόρατο εχθρό» – Οι μάχες δεν κερδίζονται με ημίμετρα και χρεοκοπημένες ιδέες, kommounistikos-syntonismos.gr
[21] Με αυτήν την έννοια, αν και θετικές όλες οι διαδικτυακές πρωτοβουλίες που αναφέρονται στο παρακάτω δημοσίευμα, απέχουμε ακόμη πολύ από το ζητούμενο του πραγματικά πλατιού συντονισμού και της συλλογικής δημοκρατικής διαχείρισης, βλ. Κανένας άνθρωπος μόνος στην πανδημία – Πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στο διαδίκτυο, toperiodiko.gr. Μάλιστα, ξενίζει το ανώνυμο κάποιων από αυτών, για τις οποίες δεν έχει αναλάβει κανείς την ευθύνη δημόσια, πρακτική ξένη μέχρι σήμερα στις κομμουνιστικές οργανώσεις…