Πέντε αρχές

του Δημήτρη Καλτσώνη
αν. καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ.  ΤΑ ΝΕΑ,  5/12/2019

Στους ταραγμένους καιρούς των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ας αξιοποιήσουμε πέντε αρχές. Πρώτο, δεν απεμπολούμε τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Αυτά δεν ανήκουν σε κανέναν τρέχοντα διαχειριστή ή κυβέρνηση, σημερινή ή αυριανή. Ανήκουν στον ελληνικό λαό και στο μέλλον του. Δεύτερο, βασιζόμαστε στο διεθνές δίκαιο, καλούμε στη συνεπή εφαρμογή του. Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι έχουμε δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. όπως όλες ανεξαιρέτως οι χώρες. Το διεθνές δίκαιο (η Σύμβαση της Γενεύης για την Υφαλοκρηπίδα, άρθρο 1) ορίζει ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα, άρα τα επιχειρήματα του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος για το Καστελόριζο δεν έχουν καμία βάση. Το διεθνές δίκαιο (η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας) ορίζει με σαφήνεια τον τρόπο χάραξης της ΑΟΖ και γι’ αυτό το Μνημόνιο Τουρκίας και Λιβύης δεν μπορεί να  έχει καμία απολύτως νομική ισχύ.

Τρίτο, συγκροτούμε διπλωματικό μέτωπο. Για να γίνει αυτό πρέπει να θέσουμε το θέμα ενώπιον της διεθνούς κοινότητας και ενώπιον των συγκροτημένων οργάνων της, όπως είναι ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας. Ο δρόμος δεν είναι εύκολος αλλά είναι ο μοναδικός που μπορεί να οδηγήσει σε διέξοδο. Όσο το πρόβλημα περιορίζεται στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ θα εισπράττουμε τη μια ήττα μετά την άλλη. Είναι ενδεικτική η αφωνία του ΝΑΤΟ μπροστά στη νέα πρόκληση του Ερντογάν, οι συστάσεις της ΕΕ (ούτε καν φραστική καταδίκη) όσο και η ανακοίνωση της Γερμανίας ότι δεν μπορεί να τοποθετηθεί επί του Μνημονίου γιατί δήθεν δεν γνωρίζει τις λεπτομέρειες!

Αν κάτι μπορεί να προκύψει από τους παραδοσιακούς συμμάχους μας, αυτό θα γίνει μόνο αν τους πιέσουμε πραγματικά, αν αισθανθούν ότι θα τους δημιουργήσουμε εμπόδια, αν μπλοκάρουμε τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ,  αν ανησυχήσουν ότι θα μας χάσουν από συμμάχους. Θυμίζω ότι η κρίση του 1987 τερματίστηκε με την απόσυρση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους, όταν ο τότε πρωθυπουργός απείλησε ότι θα κλείσει την αμερικανική βάση στη Ν. Μάκρη και έστειλε τον υπουργό εξωτερικών εσπευσμένα για συνάντηση στην τότε σοσιαλιστική Βουλγαρία.

Τέταρτο, δεν διακινδυνεύουμε την ειρήνη και την ασφάλειά μας για τα συμφέροντα άλλων. Χωρίς να απεμπολήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων έχει νόημα μόνο αν τα οφέλη τα αποκομίσει κατά βάση ο ελληνικός λαός και όχι οι πολυεθνικές εταιρείες. Διαφορετικά, δεν υπάρχει λόγος να μπούμε σε περιπέτειες, μόνο επειδή οι εταιρείες αυτές και οι μεγάλες δυνάμεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους θανάσιμα στις συνθήκες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Πέμπτο, σηκώνουμε τη σημαία της ειρήνης και της φιλίας με τον λαό της Τουρκίας και όλους τους γείτονες. Έχει μεγάλη σημασία να απονομιμοποιείται η εθνικιστική προπαγάνδα του Ερντογάν (που προσπαθεί να παρουσιάζει την Τουρκία θιγόμενη και αδικημένη) τόσο στη συνείδηση του τουρκικού λαού όσο και στη διεθνή κοινή γνώμη.