Πιόνι στα σχέδια των ΗΠΑ

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 6/4/2022

Με τη λήξη της τριμερούς θα ακούσουμε για μια ακόμη φορά μεγάλα λόγια περί σημαντικών συνεργασιών που διασφαλίζουν τη σταθερότητα, τις ενεργειακές οδούς και πολλά άλλα. Τα έχουμε ακούσει τόσες φορές που κανείς δεν μπορεί πλέον να τα πάρει στα σοβαρά.

Μέχρι πρόσφατα ήταν ο EASTMED που θα έφερνε την ευημερία, τις αναγκαίες συμμαχίες για την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων, που θα έθετε φραγμούς στην επιθετικότητα του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος. Τώρα θα ακούσουμε για μεταφορά LNG, ηλεκτρικά δίκτυα και τα παρόμοια.

Ποια είναι όμως η πικρή πραγματικότητα; Η Ελλάδα είναι το μικρό, πειθήνιο πιόνι στα σχέδια των ΗΠΑ. Μετέτρεψαν τη χώρα μας σε ένα τεράστιο νατοϊκό στρατόπεδο προετοιμασίας πολέμου ενάντια στη Ρωσία. Αποδυνάμωσαν την εθνική άμυνα με την αποστολή οπλικών συστημάτων στη Σαουδική Αραβία, στη Βουλγαρία και δεν ξέρω που αλλού. Έστειλαν όπλα στην Ουκρανία, διέρρηξαν τους παραδοσιακές διακρατικές σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία.

Κι όμως υπάρχει άλλος δρόμος. Εκείνος της πολιτικής ενεργητικής ουδετερότητας και της πλήρους απεμπλοκής από τη διαμάχη ΝΑΤΟ – Ρωσίας, γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αυτό είναι, ας μην γελιόμαστε.

Μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία από την στάση άλλων κρατών, ανεξαρτήτως των κινήτρων τους. Η Τουρκία, για παράδειγμα, κρατά τις αποστάσεις της από τη νατοϊκή πολιτική και κερδίζει από αυτό. Δεν επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία, δεν διέκοψε τους οικονομικούς και διπλωματικούς δεσμούς και διαύλους, προσπαθεί, με το σκεπτικό της βεβαίως, να παίξει ρόλο πρωταγωνιστικό φιλοξενώντας ακόμη και τις διαπραγματεύσεις των αντιμαχόμενων. Το Ισραήλ επίσης κρατά αποστάσεις από την αντιρωσική πολιτική των ΗΠΑ, για να μην πούμε ότι επαναπροσεγγίζει την Τουρκία με την οποία μέχρι πρόσφατα βρισκόταν σε αντιπαράθεση.

Γιατί να μην παραδειγματιστούμε από την Αυστρία, η οποία παρότι μέλος της ΕΕ αρνήθηκε με ένα τρόπο να διαρρήξει την ουδετερότητά της και γι’ αυτό δεν προσκάλεσε τον Ζελένσκι στην αυστριακή Βουλή.

Χρειαζόμαστε μια εξωτερική πολιτική υπεράσπισης των αρχών του διεθνούς δικαίου ενάντια στην καταπάτησή τους από τις μεγάλες δυνάμεις. Δηλαδή: ειρηνική επίλυση των διαφορών, μη επέμβαση στα εσωτερικά άλλων κρατών (είτε με την υπόθαλψη πραξικοπημάτων όπως έκαναν οι ΗΠΑ στην Ουκρανία είτε με την εισβολή, όπως κάνει η Ρωσία), απαραβίαστο των συνόρων, δικαίωμα κάθε λαού να χαράσσει την πορεία του σε συνθήκες ελευθερίας και δημοκρατίας, εγγυήσεις ασφαλείας για όλα τα κράτη (και για τη Ρωσία).

Μόνο ο αγώνας για τη συνεπή τήρηση του διεθνούς δικαίου, αυτής της κατάκτησης των λαών μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο, μπορεί κάποια στιγμή να οδηγήσει στην ειρήνη και στη διαφύλαξη της εθνικής μας κυριαρχίας. Εξάλλου αυτό επιτάσσει το άρθρο 2 παρ. 2 του Συντάγματός μας: “Η Ελλάδα, ακολουθώντας τους γενικά αναγνωρισμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, επιδιώκει την εμπέδωση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, καθώς και την ανάπτυξη  των φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών και των κρατών”.