Προειδοποιήσεις για ένα νέο γύρο λιτότητας (ή πως προετοιμάζουν τους λαούς)

του Βασίλη Λιόση

Εν μέσω της ενεργειακής κρίσης και με την προοπτική της επιδείνωσής της σημειώνεται ένα μπαράζ δηλώσεων από «επίσημα» χείλη τα οποία προειδοποιούν ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας.

Τον χορό άνοιξε ο Μακρόν ο οποίος προειδοποιώντας τους Γάλλους μίλησε για το τέλος της αφθονίας, των βεβαιοτήτων και της ανεμελιάς. Ο Μακρόν δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να υλοποιήσει τη γραμμή των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων. Όπως εκτίμησαν οι επικεφαλής των πετρελαϊκών κολοσσών, της γαλλικής Total και της ολλανδοβρετανικής Shell, «Η ενεργειακή κρίση δεν πρόκειται να τελειώσει αυτό τον χειμώνα, ούτε τον επόμενο.Θα διαρκέσει πολλά χρόνια». Και κάλεσαν τις κυβερνήσεις της γηραιάς ηπείρου να λάβουν μέτρα με στόχευση σε βάθος χρόνου, για μείωση της κατανάλωσης αερίου και ρεύματος, εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών προμήθειας και κάλυψη των αναγκών των χωρών τους.

Στο γαϊτανάκι δηλώσεων δεν μπορούσε να λείπει ο ανεκδιήγητος Άδωνις Γεωργιάδης, ο πιο σκληρός, ίσως, εκπρόσωπος της ελληνικής αστικής τάξης, ο οποίος δήλωσε: «Η Ευρώπη και η Ελλάδα, εισέρχονται στον πιο δύσκολο χειμώνα από το 1942. Όποιος μπορεί να βρει εναλλακτικό τρόπο θέρμανσης της οικίας του για τον χειμώνα, να βρει. Το πετρέλαιο αυτή τη στιγμή είναι 6 φορές φθηνότερο από το φυσικό αέριο».

Το μήνυμα όλων αυτών των κυρίων είναι απόλυτα σαφές. Κρυώνετε; Απλώς δεν θα ανάβετε τη θέρμανση. Πρόκειται, ωστόσο, για ένα συνολικότερο μήνυμα λιτότητας. Άλλωστε δεν είναι πολύ μακριά ο καιρός που μας λέγανε πως η κρίση και η λιτότητα μάς έκανε καλό, αφού μείωσε την κατανάλωση και άρα μπήκαμε σε διαδικασία μιας ωφέλιμης δίαιτας και οικιακής οικονομίας. Μόνο που «ξεχνάγανε» και «ξεχνάνε» μερικές κρίσιμες λεπτομέρειες.

Πρώτη «λεπτομέρεια». Η παρατεταμένη και σκληρή λιτότητα από το 2008 κι έπειτα έχει διαλύσει οικονομικά και άρα και ψυχικά ευρύτατα λαϊκά στρώματα όλου του κόσμου προερχόμενα από την εργατική τάξη και τους μικρομεσαίους επαγγελματίες. Η αύξηση των αυτοκτονιών και της κατανάλωσης ψυχοφαρμάκων, η μείωση του προσδόκιμου ζωής, τα νέα μεταναστευτικά ρεύματα, η έκρηξη των αυτοάνοσων κ.ά. δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Βέβαια για να είμαστε ακριβείς η λιτότητα δεν ξεκίνησε στην Ελλάδα της πρόσφατης κρίσης αφού μεταπολιτευτικά υπήρξαν ουκ ολίγα ανάλογα επεισόδια με το σταθεροποιητικό πακέτο Σημίτη το 1985-1987 να ξεχωρίζει.

Δεύτερη «λεπτομέρεια». Είναι απαράβατος και απόλυτα αποδεδειγμένος κανόνας πως η κρίση οξύνει τις κοινωνικές αντιθέσεις κάνοντας όχι μόνο τους φτωχούς φτωχότερους αλλά και τους πλούσιους πλουσιότερους. Αυτό έγινε στην κρίση του 1929, στην κρίση του 1973 κι αυτό γίνεται και σήμερα. Εταιρείες πολυτελών ειδών όπως η Louis Vuitton, Christian Dior και η Ferrari σημειώνουν εντυπωσιακή αύξηση κερδών. Να σημειώσουμε χαρακτηριστικά πως υπάρχουν μεταχειρισμένες Ferrari των οποίων το κόστος είναι κοντά στα 400.000 ευρώ! Ή ακόμη υπάρχουν τσάντες Louis Vuitton που η τιμή τους υπερβαίνει τα 1000 ευρώ. Η εντατική αναδιανομή του πλούτου είναι μία διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και τουλάχιστον μισόν αιώνα, οπότε ο νεοφιλελευθερισμός πήρε τα ηνία από τη διαχείριση του κεϋνσιανισμού.

Οι προειδοποιήσεις των κρατούντων για ένα νέο γύρο λιτότητας στοχεύουν στην κοινωνική ψυχολογία. Θέλουν να προετοιμάσουν τις συνειδήσεις προκειμένου τα νέα μέτρα να τύχουν παθητικής αποδοχής. Να αντιμετωπιστούν από τον κόσμο ως μία φυσική πραγματικότητα. Να γίνει κατανοητό ότι υπάρχουν όρια στην ενίσχυση των λαϊκών νοικοκυριών, ότι οι όποιες επιδοματικές βοήθειες θα είναι χαμηλού επιπέδου και ότι η γενναία μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ είναι ανέφικτη (άλλωστε το καθεστωτικό «Βήμα» μας προειδοποιεί με πρωτοσέλιδο ότι οι παροχές θα είναι με μέτρο που σημαίνει μεθερμηνευόμενο ότι οι παροχές θα είναι ψίχουλα, ίσα ίσα να κατευνάσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια αλλά και να παίξουν ρόλο ενόψει εκλογών). Να αποκρυφτούν τα πραγματικά αίτια του πληθωρισμού και να πέσει όλο το ανάθεμα πάνω στη Ρωσία. Το μόνο που μας απομένει να ακούσουμε είναι όλοι αυτοί οι «αρμόδιοι» να μας προτρέπουν ως άλλες Μαρίες Αντουανέτες «αφού δεν έχετε ψωμί, ας φάτε παντεσπάνι». Σε κάθε περίπτωση όλα τα ιδεολογήματα, τα ψέματα, οι κατασκευασμένες ειδήσεις, τα φληναφήματα περί ανάπτυξης, οι δηλώσεις του τύπου «τέλειωσαν τα μνημόνια», αποδεικνύονται χάρτινοι πύργοι στην άμμο.

Ο χειμώνας ενεργειακά και οικονομικά θα είναι βαρύς για τους εργαζόμενους. Στο χέρι τους είναι να τον μετατρέψουν σε θερμό.