του Δημήτρη Καλτσώνη
καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 3/6/2021
Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών είχε προκλήσεις, απαντήσεις από την ελληνική πλευρά, διατήρηση των ισορροπιών, ανοιχτά θέματα ενώ η τουρκική ηγεσία έθεσε ξανά επί τάπητος τις αντίθετες στo διεθνές δίκαιο αξιώσεις της.
Ωστόσο το κύριο διακύβευμα στην ευρύτερη περιοχή είναι άλλο. Αφορά τον οξυμένο ανταγωνισμό ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη: από τη μια πλευρά οι ΗΠΑ και από την άλλη η Κίνα και η Ρωσία. Οξύνεται όσο διαρκεί η παγκόσμια οικονομική κρίση που, όπως συνέβη πάντοτε στην ιστορία, φέρνει ανακατατάξεις ισχύος, προσπάθεια αναδιανομής σφαιρών επιρροής, πολέμους. Οι ΗΠΑ ειδικά μετά την εκλογή Μπάιντεν, προσπαθούν να αποτρέψουν το μοιραίο, δηλαδή την απώλεια της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας ενώπιον της ραγδαίας ανόδου της κινεζικής οικονομικής και όχι μόνο ισχύος.
Στη λογική αυτή αξιοποιούν το πιο ισχυρό όπλο που έχουν, τη στρατιωτική περικύκλωση της Κίνας και της Ρωσίας. Δεν είναι τυχαίο ότι τελευταία βρέθηκαν στο επίκεντρο της έντασης η Ουκρανία και η Λευκορωσία. Η τελευταία αποτελεί στενό σύμμαχο της Ρωσίας αλλά και την γεωγραφική απόληξη των σχεδίων της Κίνας για το “Νέο Δρόμο του Μεταξιού”.
Για να επιτύχουν το στόχο τους οι ΗΠΑ επιχειρούν ανάμεσα σε άλλα την επαναρυμούλκηση της τόσο χρήσιμης σε αυτές Τουρκίας μέσα από ένα πολύπλοκο σύνολο διευθετήσεων, πιέσεων, παροχών, υποσχέσεων. Μαζί με αυτά οι ΗΠΑ επιθυμούν την καλύτερη αξιοποίηση της ελληνικής επικράτειας για την οικοδόμηση της περικύκλωσης της Ρωσίας, την αύξηση της πίεσης προς αυτήν. Για λόγο αυτό η τελευταία ελληνοαμερικανική συμφωνία παρέχει στις δυνάμεις των ΗΠΑ ελευθερία κίνησης ανά την επικράτεια, σε αντίθεση βέβαια με το άρθρο 27 παρ. 2 του Συντάγματός μας. Για τον ίδιο λόγο χρειάζονται νηνεμία στο Αιγαίο.
Η επίσκεψη Τσαβούσογλου είναι κομμάτι στο παζλ των σχέσεων Τουρκίας – ΝΑΤΟ. Έτσι, όσο πιο χρήσιμη αναδεικνύεται η Θράκη για τα γεωπολιτικά και στρατιωτικά σχέδια των ΗΠΑ ενάντια στη Ρωσία, τόσο θα αναβαθμίζεται η πίεση της Τουρκίας με αιχμή την “τουρκική μειονότητα”. Άλλωστε πριν επτά μόλις μήνες στελέχη της πρεσβείας των ΗΠΑ συναντήθηκαν με μειονοτικούς παράγοντες στη Θράκη σε μια άμεση παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας μας με σαφή υπονοούμενα. Οι ΗΠΑ μας σπρώχνουν σε συμβιβασμό με την Τουρκία, εκτός πλαισίου διεθνούς δικαίου, πχ. με αποδοχή χωρικών υδάτων κάτω των 12 ν.μ. Προέχει η αντιμετώπιση του κοινού εχθρού (Ρωσία και Κίνα), όπως κάποτε προείχε η αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου. Η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο του ΝΑΤΟ σηματοδοτεί αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση.
Η ελληνική πλευρά βρίσκεται για μια ακόμη φορά εγκλωβισμένη στην ευρωατλαντική της επιλογή καθώς όλα τα ευρωατλαντικά σφυριά πρέπει να χτυπάνε τώρα στην κατεύθυνση της Ανατολής. Και ας επισημαίνει ακόμη και ο Χένρι Κίσινγκερ τους τεράστιους κινδύνους για την ανθρωπότητα από την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση της Δύσης με την Κίνα και τη Ρωσία.
