Σε σημείο καμπής ο αγώνας του Παλαιστινιακού λαού
του Λεωνίδα Βατικιώτη
Για το Ισραήλ και τους συμμάχους του το 2020 αποτέλεσε ένα από τα καλύτερα χρόνια από ιδρύσεως του: Τόσο οι διπλωματικές αναγνωρίσεις που πέτυχε όσο και η προώθηση της κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη συνιστούν επιβράβευση της επιθετικής, εμπρηστικής πολιτικής που ακολουθεί αδιαλείπτως τα τελευταία 25 χρόνια, μετά τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν.
Στην πραγματικότητα στην εξωτερική του πολιτική και τις διπλωματικές του σχέσεις το Ισραήλ πυροβόλησε τα πόδια του, καταφέρνοντας για μια ακόμη φορά να ταυτιστεί με την πολιτική αστάθεια και την επιθετικότητα στις διεθνείς σχέσεις, κοινώς ένα ακόμη κράτος ταραξίας. Ενώ ο κανόνας θέλει τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ δύο ή περισσότερων κρατών να προωθεί το διεθνές δίκαιο και την κατανόηση μεταξύ των κρατών, η αναγνώριση του Ισραήλ από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Σουδάν υλοποιήθηκε είτε στο πλαίσιο προώθησης επιθετικών σχεδίων, όπως είναι η λυκοσυμμαχία του Ισραήλ με τα σουνιτικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής με στόχο την περικύκλωση του Ιράν, κι ως όρος για την πώληση αμερικανικών όπλων, είτε ως αποτέλεσμα κρατικών εκβιασμών όπως η περίφημη λίστα των ΗΠΑ με τα κράτη που υποθάλπουν την τρομοκρατία, μιας και η άλλη όψη της «διπλωματικής πρώτης» Σουδάν – Ισραήλ ήταν η έξοδος του Σουδάν από αυτήν τη λίστα. Αποδείχθηκε έτσι η αξία χρήσης της: ως μέσο εκβιασμών για την υποταγή ανεξάρτητων κρατών και την υιοθέτηση των αμερικανικών προτεραιοτήτων στην εξωτερική τους πολιτική.
Το επιβλαβές για το διεθνές δίκαιο και την πολιτική σταθερότητα αποτέλεσμα που είχαν οι διπλωματικές επιτυχίες του Ισραήλ φάνηκε από την αποχαλίνωση των επεκτατικών, κατακτητικών σχεδίων του στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Με βάση εκτιμήσεις ισραηλινών οργανώσεων ειρήνης και μόνο με βάση τα σχέδια ανέγερσης νέων εβραϊκών οικισμών που είχαν ανακοινωθεί ως τον Οκτώβριο του 2020 (συγκεκριμένα 12.159 κατοικίες) η χρονιά της πανδημίας αποδείχθηκε χρονιά ρεκόρ στην ανέγερση παράνομων οικισμών. Ποτέ άλλοτε, από το 2012 που ξεκίνησε την καταγραφή η οργάνωση Ειρήνη Τώρα, δεν ανακοινώθηκε ένας τόσος μεγάλος αριθμός εποικισμών, βάσει της έκθεσής της. Οι εποικισμοί πρέπει να αναφερθεί ότι έχουν καταδικαστεί κατ’ επανάληψη από τον ΟΗΕ, με πιο πρόσφατη ψηφοφορία αυτή του 2016, από την οποία απείχαν οι ΗΠΑ, όπως πάντα.
Το 2020 κορυφώθηκαν επίσης οι προσπάθειες οικονομικού στραγγαλισμού των Παλαιστινίων και της Παλαιστινιακής Αρχής, εν είδει τιμωρίας της επειδή απέρριψε το ισραηλινής έμπνευσης σχέδιο ειρήνευσης, που ισοδυναμεί με ακύρωση της Συμφωνίας του Όσλο και δεκάδων αποφάσεων του ΟΗΕ για ένα πλαίσιο επίλυσης που ως ακρογωνιαίους λίθους θα έχει ένα κυρίαρχο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967, με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ και δικαίωμα επιστροφής όλων των προσφύγων. Δεν είναι μόνο η συρρίκνωση έως εξαφάνιση των διεθνών δωρεών χάρη στις οποίες συντηρείται η Παλαιστινιακή Αρχή που από κοινού με την παράνομη κατάσχεση των φόρων που υποχρεούται να παρέχει το Ισραήλ στη Ραμάλα τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια της Αρχής. Είναι επίσης η συντονισμένη προσπάθεια Ισραήλ και ΗΠΑ να τερματιστούν οι διεθνείς (αμερικανικές κατά βάση, μέσω της UNRWA) δωρεές προς τους παλαιστίνιους πρόσφυγες που ζουν στα γειτονικά κράτη, κυρίως σε Λίβανο, Συρία και Ιορδανία. Η προσπάθειά τους επιχειρήθηκε να καλυφθεί κι από μια απόφαση του ΟΗΕ να ακυρώσει το καθεστώς προσφύγων για τα παιδιά και τα εγγόνια όσων διώχθηκαν το 1948 από τα παλαιστινιακά εδάφη, που ευτυχώς δεν πέρασε. Αν περνούσε αυτή η απόφαση, που είχε κυρίως πολιτικά συνεπαγόμενα με την έννοια της παραγραφής των εγκλημάτων κατά των Παλαιστινίων το 1948, τότε η συντήρηση των εκατομμυρίων προσφύγων Παλαιστινίων θα γινόταν υπόθεση κρατών που είτε είναι χρεοκοπημένα είτε σε μόνιμη εμπόλεμη κατάσταση! Κοινώς θα οδηγούνταν στην πείνα…
Αποδείχθηκε επομένως ότι τα διπλωματικά κέρδη που συγκέντρωσε το Ισραήλ δεν τα εξαργύρωσε στην κατεύθυνση επιβολής μιας λύσης με τους Παλαιστινίους υπό καλύτερους όρους, αλλά πάντα στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Χρησιμοποίησε την υποταγή τριών ακόμη αραβικών κρατών για να οξύνει την καταπίεση των Παλαιστινίων και να κάνει τη ζωή τους ακόμη πιο φριχτή και αφόρητη.
Η όξυνση της ισραηλινής επιθετικότητας, ως άμεσο αποτέλεσμα της εύνοιας που επέδειξε ο Τραμπ κατά τη θητεία του, προκάλεσε ωστόσο σοβαρότατες αντιδράσεις και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της Παλαιστίνης. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εξαίρεση το ακροδεξιό απολυταρχικό καθεστώς της Ουγγαρίας και την κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη, αυξάνονται με εκθετικό βαθμό οι αντιδράσεις απέναντι στην υπό εξέλιξη πολιτική εθνοκάθαρσης, που αντιγράφει τα έργα και τις ημέρες του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ. Ενδεικτική ήταν η κοινή επιστολή 1.080 βουλευτών από 25 ευρωπαϊκές χώρες προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους ηγέτες τους, ενάντια στην παράνομη προσάρτηση από το Ισραήλ παλαιστινιακών εδαφών από τη Δυτική Όχθη. Έκφραση της συσσωρευμένης οργής εναντίον της βάρβαρης ισραηλινής κατοχής ήταν και η ανοιχτή διαφοροποίηση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Τζόζεπ Μπορέλ από το αμερικανο-ισραηλινό σχέδιο. Η ευρωπαϊκή στάση όσο κι αν βρίθει αντιφάσεων μιας και δε συνοδεύεται από οικονομικές κι άλλες κυρώσεις κατά του Ισραήλ, που δε διστάζει να ψηφίζει εν ω μεταξύ ακόμη και αδιανόητους για ένα δημοκρατικό κράτος νόμους φυλετικής καθαρότητας όπως έκανε το 2018, απέχει προς ώρας τουλάχιστον σημαντικά από την αποσταθεροποιητική στάση των ΗΠΑ.
Κι εντός της Παλαιστίνης, ωστόσο, όσοι κι όσες πιστεύουν ότι η μακρά σιωπή που παρατηρούμε, μέσω μιας διερχόμενης από αλλεπάλληλα φίλτρα πληροφόρησης, θα διαρκέσει για πολύ …απατώνται. Η Παλαιστίνη βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η απώλεια των ελπίδων ειρηνικής επίλυσης του προβλήματος της κατοχής. Η δήλωση του 85χρονου προέδρου της Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, τον Μάιο του 2020 ότι η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και το κράτος της Παλαιστίνης παύουν πλέον να δεσμεύονται από τις υπογεγραμμένες συμφωνίες, «περιλαμβανομένων και των συμφωνιών ασφαλείας», αποτελεί σημείο τομής και μη επιστροφής στη Συμφωνία του Όσλο του 1993. Παράλληλα, η σταδιακή έξοδος από την πολιτική μιας γενιάς Παλαιστινίων που ταυτίστηκε με τις αυταπάτες συνοδεύεται από την αναβάθμιση του κύρους οργανώσεων και στελεχών της αντίστασης που έμειναν μακριά από τη συνδιαλλαγή με το Ισραήλ. Στο πλαίσιο αυτής της νέας ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των Παλαιστινίων, προς όφελος της πτέρυγας του αγώνα και σε βάρος των ενδοτικών, εξελίσσονται εδώ και μήνες οι διαπραγματεύσεις μεταξύ παλαιστινιακών οργανώσεων πότε στην Τουρκία και πότε στην Αίγυπτο για τον καθορισμό κοινά αποδεκτής ημερομηνίας διεξαγωγής εκλογών, για πρώτη φορά μετά το 2006 όταν αμφιλεγόμενα κέντρα της Παλαιστινιακής Αρχής, με επικεφαλής τον Νταχλάν, απάντησαν με εμφύλιο στη νίκη της Χαμάς. Ως αποτέλεσμα έκτοτε η διάσπαση των Παλαιστινίων μεταξύ κυρίως της Φατάχ που ελέγχει τη Δυτική Όχθη και της Χαμάς που ελέγχει τη Γάζα, αποτελεί εμπόδιο σε κάθε προσπάθεια αντίστασης. Μένει να δούμε αν ο Μαχμούντ Αμπάς κλείνοντας τον πολιτικό του κύκλο θα ακολουθήσει το δρόμο του Γιασέρ Αραφάτ, δηλαδή θα εγκαταλείψει τις ταλαντεύσεις και θα ανοίξει το δρόμο για μια νέα σελίδα αγώνα του λαού του, που θα φέρει πιο κοντά την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους σε σύγκρουση με τα σχέδια Ισραήλ και ΗΠΑ…