του Θανάση Κανιάρη
Ιδού η μαγική λέξη που, σύμφωνα με τους αναλυτές, εξασφάλισε τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές της 21ης Μάη, η οποία – υπό τις παρούσες συνθήκες – συγκέντρωσε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό 40,7% ή 2,4 εκατομμύρια ψήφους.
Παρένθεση: το μεγαλύτερο κόμμα πάντως και σ’ αυτές τις εκλογές, ήταν η αποχή, καθώς δεν άσκησαν τα εκλογικά τους δικαιώματα 3.885.000 άτομα, ενώ ψήφισαν 6.061.000 άτομα.
Αυτή καθ’ αυτή η λέξη “σταθερότητα”, η οποία προϋποθέτει την ισορροπία των αντιτιθέμενων κοινωνικών και ταξικών δυνάμεων, έχει αντιφατική ερμηνεία.
Είναι συντηρητική όταν ερμηνεύται ως διατήρηση, χωρίς αναταράξεις, της υπάρχουσας κατάστασης πραγμάτων, χωρίς ρήξεις και ανατροπές. Εχει προοδευτικό χαρακτήρα, όταν διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει οπισθοδρόμηση.
Ας εξετάσουμε, επομένως, στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε, τι εννοούν η αστική τάξη και η κύρια πολιτική της έκφραση, το κόμμα της ΝΔ, όταν μιλάνε για “σταθερότητα” και πως αυτή εκφράζεται σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Στην ανάλυση του Μαρξ για τη συσσώρευση του κεφαλαίου, επισήμανε, ότι, υπό την προϋπόθεση ότι “η αξία της εργατικής δύναμης αναπαράγεται υπό κανονικές συνθήκες” – η τιμή πώλησης δηλαδή της εργατικής δύναμης, η οποία εμφανίζεται με τη μορφή του μισθού – η μάζα της υπεραξίας και το ποσοστό της υπεραξίας μπορεί να αυξηθεί α) με την παράταση της εργάσιμης ημέρας (παραγωγή της απόλυτης υπεραξίας) β) με την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας ( παραγωγή σχετικής υπεραξίας).
Μετά την περίοδο φρίκης που έζησαν οι ευρωπαίοι εργάτες στο διάστημα του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα και του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, όταν εξαναγκάζονταν να εργάζονται 14, 16 και ορισμένες φορές και 18 ώρες το 24ωρο, μετά από σκληρούς αγώνες της εργατικής τάξης, οι οποίοι κορυφώθηκαν στις μεγάλες απεργίες των αμερικάνων εργατών στο Σικάγο το 1886, η εργάσιμη ημέρα σταδιακά άρχισε να μειώνεται και σε πολλές χώρες τη σύνθημα: “8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ύπνος” έγινε πραγματικότητα.
Για τους κεφαλαιοκράτες τα πράγματα δεν ήταν και τόσο τραγικά, καθώς η μείωση του εργάσιμου χρόνου συνοδεύτηκε με την ταχύτατη άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας, η οποία, όχι απλώς διατήρησε, αλλά αύξησε τα κέρδη τους.
Ολα αυτά μέχρι τη διεθνή οικονομική κρίση του 1973 και την αλλαγή των στρατηγικών επιλογών του διεθνούς κεφαλαίου με τη μορφή της νεοφιλελεύθερης ρύθμισης των οικονομικών σχέσεων, πρώτα και κύρια της αγοράς εργασίας. Στόχος, η αξία της εργατικής δύναμης να γίνει φθηνή, όσο πιο φθηνή γίνεται. Ετσι άνοιξε εκ νέου το κεφάλαιο των κακοπληρωμένων θέσεων εργασίας.
Και ερχομαστε στην Ελλάδα του 2023, όπου το σύνθημα της “σταθερότητας” – μας λένε – βγάζει κυβερνήσεις.
Ας δούμε τι σημαίνει “σταθερότητα” για την αγορά εργασίας της χώρας.
Παραθέτουμε στη συνέχεια δύο πίνακες (πηγή Οικονομικός Ταχυδρόμος 17/03/23) με το ύψος των μισθών και των ημερομισθίων, έτσι όπως διαμορφώθηκαν μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 780 ευρώ (μεικτά) μετά την 1η Απρίλη 2023.
Την τελευταία στήλη, η οποία εμφανίζει τη διαμόρφωση των μισθών και των ημερομισθίων με την προσθήκη του επιδόματος γάμου, δεν τη λαμβάνουμε υπόψη, δεδομένου ότι, όπως διευκρινίζει σε παραπομπή του το οικονομικό περιοδικό “Το επίδομα γάμου 10%, επί του 31,85€ και 34,84€ ή των 713,00€ και 780,00€ αντίστοιχα, δεν προβλέπεται από τον νόμο περί κατώτατου μισθού και φυσικά δεν είναι υποχρεωτικό”.
Τι βλέπουμε λοιπόν:
Οσοι εργάζονται με πλήρη απασχόληση ως τρία χρόνια, από τον προηγούμενο Απρίλη αμείβονται με 780 ευρώ μεικτά, ενώ το ημερομίσθιο για τους εργατοτεχνίτες διαμορφώνεται στα 34,84 ευρώ μεικτά.
Με δύο τριετίες ο μισθός ανέρχεται στα 858 ευρώ το μήνα, με τρεις τριετίες στα 936 ευρώ και με τέσσερις τριετίες και άνω στα 1014 ευρώ.
Από το ποσό αυτό πρέπει να αφαιρεθεί 13,3% για ασφαλιστικες εισφορές και το εναπομείναν ποσό πολλαπλασιασμένο επί 14 θα μπει στην Κλίμακα της Φορολογίας Εισοδήματος.
Αντίστοιχη εικόνα προκύπτει και για τους εργατοτεχνίτες, οι οποίοι, όταν εργάζονται 25 ημέρες το μήνα, θα αμείβονται για την πρώτη τριετία με 780 ευρώ μεικτά, ενώ μετά τα 18 χρόνια εργασίας οι αμοιβές ανέρχονται στα 1.300 ευρώ…
Κοντολογίς, ο καθαρός μισθός για κάποιον που εργάζεται 18 χρόνια σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης, είναι μικρότερος των 1.130 ευρώ και για νεο εργαζόμενο κάτω των 650 ευρώ.
Αλλά, όταν περνάμε στο καθεστώς της μερικής απασχόλησης, τα στοιχεία που παραθέσαμε για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, μοιάζουν με μαγική εικόνα.
Για να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος που υπάρχει σήμερα στην αγορά εργασίας, παραθέτουμε την ακόλουθη παράγραφο, πάλι από άρθρο του Οικονομικού Ταχυδρόμου (24/03/23), όπου και αναφέρει “…σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στα άτομα ηλικίας μεταξύ 25 και 49 ετών από 70,4% το 2020 μειώθηκε σε 61,4% το 2021”.
Οι πιο παραγωγικές ηλικείες της χώρας, αλυσοδεμένες στο καθεστώς σκλαβιάς της μερικής απασχόλησης.
Αυτό απλά σημαίνει, ότι όποιος/α εργάζεται 4 ώρες την ημέρα επί 5 ημέρες την εβδομάδα, θα αμείβεται με 390 ευρώ μεικτά το μήνα(!), ενώ όποιος/α εργάζεται 3ωρο, με 292,5 ευρώ το μήνα!!!
Αναφέραμε προηγουμένως, ότι ο Μαρξ στις οικονομικές του αναλύσεις, έπαιρνε ως προϋπόθεση ότι η αξία της εργατικής δύναμης (μισθός εργασίας) αναπαράγεται υπό κανονικές συνθήκες.
Αυτό δεν συμβαίνει πλέον από τα τέλη της δεκαετίας του 70, όταν, στα πλαίσια της στρατηγικής της νεοφιλελεύθερης ρύθμισης και της “ελαστικοποίησης” της αγοράς εργασίας, το ιδιόμορφο αυτό εμπόρευμα, η εργατική δύναμη, δεν πωλείται στην αξία του, αλλά κάτω από την αξία του.
Εχουμε μια βίαιη υποτίμηση των μισθών εργασίας σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο.
Στα καθ’ ημάς, τα τρια μνημόνια της περιόδου 2010 – 2018, στο πέρασμα τους ισοπέδωσαν τα πάντα, και τους μισθούς, η αγοραστική δύναμη των οποίων έχει κατρακυλήσει στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ /27.
Το θέμα είναι ότι η επίθεση της αστικής τάξης και του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού, δεν σταμάτησε με το τυπικό τέλος των μνημονίων, αλλά συνεχίζεται και κλιμακώνεται.
Οι κοινωνικές και ταξικές ανισότητες μεγαλώνουν. Ενδεικτικό είναι ότι το 2022 οι εισηγμένες εταιρίες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας εμφάνισαν κέρδη ρεκόρ 20ετίας, τα οποία ξεπέρασαν τα 12 δισ. Ευρώ, όταν, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι πραγματικοί μισθοί εμφάνισαν μείωση 7,4%.
Αποτελεί στρατηγική επιλογή της ελληνικής αστικής τάξης να στηρίξει την όποια οικονομική ανάπτυξη της χώρας στους χαμηλούς μισθούς, οι οποίοι …πρέπει και κινούνται στα όρια της επιβίωσης και της εξαθλίωσης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.
Αυτό άλλωστε – οι χαμηλοί μισθοί – ήταν και το “συγκριτικό πλεονέκτημα” του ελληνικού καπιταλισμού τη μεταπολεμική περίοδο, χωρίς όμως σημαντικά αποτελέσματα (προσέλκυση κεφαλαίων).
Μπορούμε επομένως να πούμε ότι το βασικό υλικό της “σταθερότητας” και της “κανονικότητας” που υπόσχεται η ΝΔ, είναι οι χαμηλοί, άθλιοι και αναξιοπρεπείς μισθοί με τους οποίους προσπαθούν να επιβιώσουν εκατομμύρια πολίτες αυτής της χώρας.
Την κεντρική φωτογραφία την αλιεύσαμε από παλιότερο σχετικό ρεπορτάζ του Ημεροδρόμου
