Το σκάκι στην Σοβιετική ένωση

της Αποστολίας Ντόμαρη

Η σοβιετική ένωση αμέσως μετά την επανάσταση ανέπτυξε τον πολιτισμό της, την κλασική μουσική, το θέατρο, το μπαλέτο, ακόμα και το σκάκι. Η ανάπτυξη του πολιτισμού της είχε άμεση σχέση με την ανάπτυξη του σοσιαλισμού. Οι άνθρωποι πριν την επανάσταση ήταν αγράμματοι, όμως μετά το 1917 όλοι οι εργάτες, μαθητές, φοιτητές, είχαν πρόσβαση στον πολιτισμό. Δεν υπήρχε η ταξική πρόσβαση και διαίρεση που υπάρχει στα καπιταλιστικά κράτη.

Σχετικά με το σκάκι, η ΕΣΣΔ είναι γνωστή για την πρωτοποριακή ανάπτυξη της και τους πολυάριθμους πρωταθλητές της. Ο Λένιν, και η πολιτική οργάνωση, ήθελε το σκάκι να γίνει μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος. Μετά από λίγο καιρό το σκάκι διδάσκονταν στα σχολεία. Τα πανεπιστήμια και οι χώροι εργασίας είχαν σκακιστικούς ομίλους. Μέχρι το 1930 υπήρχαν 5.000.000 μέλη σε σκακιστικούς ομίλους. Ιδρύθηκε η Σοβιετική Σχολή Σκακιού και άρχισαν να γράφονται πολλά σκακιστικά εγχειρίδια.

Υπήρχαν γυναικείοι και ανδρικοί σκακιστικοί ολυμπιακοί αγώνες. Τόσο οι γυναίκες, όσο και οι άνδρες, συμμετείχαν στα πρωταθλήματα και έβγαιναν νικητές.

Κάποια σημαντικά ονόματα σοβιετικών παικτριών και πρωταθλητριών ήταν η Elisaveta  Bykova και Nona Gaprindashvili. Από το 1950 έως το 1981 νικήτριες στα πρωταθλήματα ήταν σοβιετικές παίκτριες.

Σχετικά με το ανδρικό πρωτάθλημα, από το 1948 έως το 1993 νικούσαν ασταμάτητα σοβιετικοί παίκτες. Μόνο το 1972 νίκησε ο Μπόμπι Φίσερ από τις ΗΠΑ (το γνωστό «παιχνίδι του αιώνα»), όπου δέχονταν πίεση και επιστολές από την Αμερική και τον Χένρι Κίσσινγκερ. Ένας από τους καλύτερους σοβιετικούς παίκτες ήταν ο Μιχαήλ Μπότβινικ που έχει κατακτήσει πολλές φορές τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή.

Το σκάκι είχε αποκτήσει πολιτική σημασία και κάθε παιχνίδι θεωρούνταν μια μάχη μεταξύ του Σοσιαλισμού και του Καπιταλισμού στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου. Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η Σοβιετική Ένωση ήταν η μοναδική νικήτρια χώρα στους αγώνες σκακιού, κάτι το οποίο δεν είναι άσχετο με τον κεντρικό σχεδιασμό στην οικονομία και την αντίστοιχη ανάπτυξη των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων που είχαν οι πολίτες.

Η Σοβιετική Ένωση απέδειξε την πνευματική ανωτερότητα του Σοσιαλισμού σε σχέση με τον Καπιταλισμό όπου κάτι αποκτά αξία μόνο με τους όρους της αγοράς, της προσφοράς και της ζήτησης.