Γιατί ο τουρισμός (η δήθεν «βαριά (sic!) βιομηχανία της χώρας) είναι ένα σοβαρότατο διαρθρωτικό πρόβλημα (και όχι πλεονέκτημα) της ελληνικής οικονομίας
Μέσα στην διπλή (υγειονομική και οικονομική) κρίση, όλες οι επίσημες εκτιμήσεις εστιάζουν στις επιπτώσεις κυρίως στον τουρισμό.
Η έμφαση αυτή δεν είναι αδικαιολόγητη γιατί ο τουρισμός συνεισφέρει σημαντικά ιδιαίτερα στο ΑΕΠ του 2ου και του 3ου τριμήνου της ετήσιας δραστηριότητας της οικονομίας. Αν και η συμβολή αυτή είναι συνήθως εξωφρενικά υπερεκτιμημένη, με εκτιμήσεις που στη βάση παραμυθένιων υποθέσεων ανεβάζουν την συμβολή του τουριστικού τομέα ακόμη και πάνω από 20% του ΑΕΠ. Αυτό διευκολύνεται από το γεγονός ότι ο τουρισμός δεν μετράται σαν αυτοτελής κλάδος στο στατιστικό σύστημα που χρησιμοποιείται. Αντιθέτως, μία πιο ρεαλιστική εκτίμηση υπολογίζει την συμβολή του τουρισμού περίπου στο 11% του ΑΕΠ. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι καθόλου αμελητέα. Και επειδή ο τουρισμός είναι ένας από τους κλάδους που ήδη πλήττονται, πράγματι η επίπτωση του στην ύφεση της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να είναι σημαντική.
Όμως, η έμφαση στον τουρισμό είναι και εκ του πονηρού. Είναι γνωστό στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ (της εξουσίας)» ότι το lobby των ξενοδόχων είναι μία από τις πιο ισχυρές μερίδες του ελληνικού κεφαλαίου. Και ότι παραδοσιακά ξεκοκαλίζει τις παροχές όλων των (κατ’ επίφαση) αναπτυξιακών νόμων σε βάρος άλλων κλάδων της οικονομίας. Είναι επίσης γνωστό ότι το ξεκοκάλισμα αυτό γίνεται με εκτεταμένη παραβίαση (που συγκαλύπτεται διαχρονικά από όλες τις αστικές κυβερνήσεις) των απαιτήσεων των αναπτυξιακών νόμων όσον αφορά την απασχόληση, καθώς δεν έχει την συμβολή στην απασχόληση που απαιτείται τόσο ποσοτικά όσο και κυρίως ποιοτικά (εποχική και «μαύρη» εργασία, κακές εργασιακές και μισθολογικές συνθήκες κλπ.). Είτε σε καλούς είτε σε κακούς καιρούς, το ξενοδοχειακό lobby – πότε κλαίγοντας για καταστροφή και πότε κορδακιζόμενο ως η «βαριά βιομηχανία» της χώρας – δεν αφήνει επιδότηση για επιδότηση που να μην αρπάξει. Στρατιές καλά πληρωμένων ΜΜΕ και πολιτικών υποστηρίζουν χρόνια τώρα αυτό τον τραγέλαφο και φυσικά κατακεραυνώνουν όποιον τολμήσει έστω και να ψελλίσει κάποια κριτική.
Όμως πίσω από όλα αυτά κρύβεται μία σοβαρότατη και διαχρονική διαρθρωτική στρέβλωση της ελληνικής οικονομίας. Το κακόγουστο εφεύρημα περί «βαριάς βιομηχανίας είναι, κατ’ αρχήν φαιδρό γιατί ο τουρισμός ούτε βαριά ούτε βιομηχανία είναι. Επίσης, είναι προσβλητικό για μία χώρα που το ελληνικό κεφάλαιο (λόγω των ιδιαίτερων ιστορικών χαρακτηριστικών του) ποτέ δεν ασχολήθηκε σοβαρά για να αποκτήσει βαριά βιομηχανία και που επίσης τα όποια ψήγματα της υπήρχαν τα θυσίασε στην αποβιομηχάνιση που προκάλεσε η ένταξη στην ευρωπαϊκή ενοποίηση (και κυρίως στην Κοινή Αγορά της). Συνοπτικά, η απομύζηση παραγωγικών πόρων από τον τουριστικό κλάδο τους αφαίρεσε από άλλους – μακροπρόθεσμα και στρατηγικά – κρισιμότερους κλάδους και οδήγησε την ελληνική οικονομία σε μία ακόμη πιο στρεβλή δομή.
Επιπλέον όμως, αυτή η υπερανάπτυξη του τουρισμού έχει ήδη αρχίσει να κοστίζει στην χώρα και στον λαό της. Κατ’ αρχήν, για την μέση ελληνική οικογένεια – ιδιαίτερα στην εποχή των μνημονίων – ο τουρισμός έχει γίνει ένα είδος πολυτελείας. Δεύτερον, η πολιτική του «να είμαστε τα γκαρσόνια της Ευρώπης» δημιουργεί ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές παρενέργειες. Τρίτον, το μοντέλο του μαζικού τουρισμού – που το ελληνικό κεφάλαιο έχει κουτοπόνηρα εφαρμόσει – προκαλεί ήδη καταστροφικά αποτελέσματα σε μία σειρά περιοχές της χώρας. Η περίπτωση της Σαντορίνης πλέον είναι παρόμοια με αυτή της Βενετίας και της Βαρκελώνης (προβλήματα στην ενέργεια, την ύδρευση, την συλλογή σκουπιδιών κλπ.).
Το ακόλουθο άρθρο πολύ εύστοχα εντοπίζει τις περισσότερες από τις πλευρές αυτές και γι’ αυτό αξίζει να διαβαστεί. Είναι ενδιαφέρον μάλιστα το ότι εμφανίσθηκε σε ένα ιστολόγιο με γνωστό προσανατολισμό που δεν θα περίμενε κανείς να το δημοσιεύει. Βέβαια η ανάλυση του προφανώς δεν είναι από την σκοπιά του κόσμου της εργασίας. Υπάρχουν όμως σημεία που η πολιτική και προγραμματική προβληματική της Αριστεράς οφείλει να τα δει.
https://www.bankingnews.gr/index.php?id=491251
Αναδημοσίευση του σχολίου από το ιστολόγιο του Σ. Μαυρουδέα…
