Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα

Ανακοίνωση Συλλόγου

Μαρξιστικής Σκέψης «Γ. Κορδάτος»

1. Η πανδημία του κορονοϊού αποτελεί αφορμή και μορφή της νέας φάσης της καπιταλιστικής κρίσης.
   
   Αποτελεί αφορμή, διότι πληθώρα αναλύσεων από τη σκοπιά της μαρξιστικής -και όχι μόνο- πολιτικής οικονομίας έχουν καταδείξει ότι δεν υπήρξε επαρκής καταστροφή κεφαλαίου για την ανάταξη της κερδοφορίας και τη δυναμική επανάκαμψη της καπιταλιστικής ανάπτυξης μετά την κρίση του 2007-2008, όπως και ότι υπήρχαν ήδη σημάδια τους τελευταίους μήνες για επερχόμενη ύφεση (πχ η πτώση των τιμών του πετρελαίου).
   
   Αποτελεί μορφή, διότι οδηγεί σε μια κρίση, παγκόσμια πλέον συγχρονισμένη, για την οποία οι προβλέψεις διεθνών οργανισμών συγκλίνουν στο ότι θα συγκρίνεται σε μέγεθος μόνο με αυτή του 1929-1933. Η τότε κρίση ξεπεράστηκε στην ουσία μόνο μέσα από την τεράστια καταστροφή που έφερε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σήμερα, φαίνεται ότι αυτόν τον ρόλο έρχεται να παίξει, έστω μερικώς, η πανδημία, με την καταστροφή να αφορά με άνισο τρόπο τα πιο μικρά και αδύναμα κεφάλαια, και τις πιο ανίσχυρες, αναπτυσσόμενες χώρες του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος.

    

2. Τόσο το ξέσπασμα όσο και η ευκολία διάδοσης της επιδημίας ανά τον κόσμο ανέδειξαν βαθιές αντιφάσεις του σύγχρονου διεθνοποιημένου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
   
   Αυτό αφορά από τη μια την καταστροφή οικοσυστημάτων, τις μεγάλες βιομηχανίες και αγορές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, και από την άλλη τα δημόσια συστήματα υγείας, ιδιαίτερα της πρωτοβάθμιας πρόληψης και περίθαλψης, τα συστήματα πολιτικής προστασίας, τις βιομηχανίες φαρμάκου και παραγωγής υγειονομικού υλικού, τη σχετική επιστημονική έρευνα κοκ.
   
   Παντού το κίνητρο του κέρδους στέκεται σε ανειρήνευτη αντίθεση με τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες. Σε συνδυασμό με τη νέα φάση της καπιταλιστικής κρίσης, τις συνεχιζόμενες πολεμικές συγκρούσεις και επεμβάσεις, την εντεινόμενη μεταναστευτική και προσφυγική κρίση κοκ, η αναγκαιότητα ήττας του ιμπεριαλισμού και σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας αναδεικνύεται ως μονόδρομος για το μέλλον της ανθρωπότητας.

    

3. Οι διεθνείς ανταγωνισμοί μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για τη βέλτιστη έξοδο από την κρίση από τη μια εμποδίζουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας, και από την άλλη αποσταθεροποιούν το μέχρι τώρα διεθνές γεωπολιτικό στάτους κβο. Ιδιαίτερα δοκιμάζεται η συνοχή της ΕΕ, όπως φάνηκε από τις μέχρι σήμερα αποφάσεις της που αυξάνουν την απόσταση μεταξύ των χωρών του «Βορρά», με τις τελευταίες να τις βρίσκει η κρίση σε ισχυρότερη θέση από τις χώρες του «Νότου» στον μεταξύ τους -εσωτερικό της ΕΕ- ανταγωνισμό.

    

4. Η κρίση αυτή φαίνεται ότι θα χτυπήσει την Ελλάδα και πάλι πολύ πιο σκληρά από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, εξαιτίας των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας της, και της εξαρτημένης θέσης της στο ιμπεριαλιστικό σύστημα (πχ εξάρτηση από τουρισμό και σχετικές υπηρεσίες), και ιδιαίτερα λόγω της συμμετοχής της στην ΕΕ και στο Ευρώ.
   
   Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών συγκλίνουν για ύφεση μέχρι και 10% μέσα στο 2020, εκτίναξη της ανεργίας στο 20-30%, και του δημοσίου χρέους στο 200% και άνω. Σε συνδυασμό με τις μέχρι τώρα αποφάσεις στην ΕΕ, πολιτικές που θα αντιστοιχούν σε ένα πέμπτο, και ίσως πιο σκληρό, μνημόνιο είναι προ των πυλών και απειλούν την εργασία, τα δικαιώματα, και εν τέλει, τη ζωή και την προοπτική του ελληνικού λαού.

    

5. Κάθε τόσο οξυμένη καπιταλιστική κρίση είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει και σε όξυνση της ταξικής πάλης. Αυτό συμβαίνει ήδη από την πλευρά του μεγάλου κεφαλαίου με την αναπτυσσόμενη επίθεση στην εργατική τάξη και τον λαό. Το μήνυμα για τους λαούς δόθηκε εξαρχής από τις δηλώσεις πολιτικών ηγετών, όπως ο Μακρόν (αλλά και ο Μητσοτάκης) περί «πολεμικής οικονομίας». Μπορεί οι αναφορές αυτές να δικαιολογήθηκαν ως αν να αφορούσαν τον «αόρατο εχθρό», τον κορονοϊό, αλλά σύντομα τα μέτρα που πάρθηκαν ανά τον κόσμο, τόσο τα οικονομικά, όσο και αυτά που αφορούν τις δημοκρατικές ελευθερίες, έδειξαν ότι το μονοπωλιακό κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις επιτίθενται πρωτίστως ενάντια στον «εσωτερικό εχθρό», την εργατική τάξη και τους λαούς.
   
   Το σύνθημα έριξε στην Ελλάδα η κυβέρνηση που κυβερνά, πλέον, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, παίρνοντας μέτρα που μασκαρεύουν την ανεπάρκεια του ΕΣΥ και της πολιτικής προστασίας, όπωςκαι την έλλειψη οποιασδήποτε προετοιμασίας για την πανδημία παρόλη την «προειδοποίηση» της Κίνας. Ταυτόχρονα, τα μέτρα αυτά μεταθέτουν τα βάρη της κρίσης στους εργαζομένους και τον λαό, με την ανεπαρκέστατη προστασία σε μισθωτούς, ανέργους, αυτοαπασχολούμενους και μικρο-επαγγελματίες, έναντι των μέτρων ενίσχυσης της κερδοφορίας και ευκαιριών κερδοσκοπίας για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ακολούθησε η εργοδοτική αυθαιρεσία με ανεπαρκή μέτρα ασφαλείας, απολύσεις, μονομερείς μειώσεις μισθών και άλλες αλλαγές συμβάσεων, εντατικοποίηση της εργασίας, αξιοποιώντας και την τηλε-εργασία κοκ Η επίθεση συνεχίζεται σήμερα με τη νομοθέτηση αντιλαϊκών νόμων σε συνθήκες «καραντίνας» (πχ για την εκπαίδευση, τον περιβαλλοντοκτόνο, για τον περιορισμό των διαδηλώσεων).
   
   Την εικόνα συμπληρώνει μια διαφαινόμενη αντιστροφή της κυβερνητικής πολιτικής από την οριζόντια ή τυφλή κοινωνική απομόνωση, στην κατεύθυνση πολιτικών «ανοσίας αγέλης». Στην εκτίμηση αυτή συνηγορεί η επανεκκίνηση δραστηριοτήτων, όπως η σχολική εκπαίδευση, χωρίς να τηρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, ή να έχουν παρθεί επαρκή υγειονομικά μέτρα (πχ δυνατότητα μαζικών διαγνωστικών τεστ). Η στροφή αυτή εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες και οικονομικά συμφέροντα, αλλά βρίσκει έρεισμα και στη φυσιολογική οικονομική και ψυχολογική κόπωση του λαού, εξ’ αιτίας των πολιτικών της προηγούμενης φάσης αντιμετώπισης της πανδημίας.
   
   

6. Μια τόσο οξυμένη κρίση, δεν μπορεί παρά να εξελίσσεται και σε γενική κοινωνική κρίση που απειλεί πλήθος ανθρώπινων ζωών, σήμερα μέσω της υγειονομικής κρίσης, αύριο λόγω των συνεπειών της οικονομικής πλευράς της κρίσης, και μεθαύριο, ίσως, μέσω νέων ιμπεριαλιστικών πολέμων και συρράξεων που πιθανόν να ξεσπάσουν λόγω της όξυνσης των διεθνών ανταγωνισμών.
   
   Οι κομμουνιστικές και ριζοσπαστικές οργανώσεις οφείλουν να παρεμβαίνουν με τρόπο που να βοηθά το εργατικό-λαϊκό κίνημα να προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες συνθήκες της οξυμένης ταξικής πάλης, και να βρίσκει τις κατάλληλες μορφές πάλης σε κάθε φάση μιας τέτοιας κρίσης. Αυτό μπορεί και πρέπει να συμβεί και για όσο μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, ή και απομόνωσης, κρίνονται αναγκαία (με βάση την επιστήμη και όχι τις συχνά αυθαίρετες κυβερνητικές ντιρεκτίβες), ή και σε περιβάλλον κρατικών απαγορεύσεων ή καταστολής.
   
   Όταν αυτό δεν επιτυγχάνεται, και στο βαθμό που περιορίζεται η δράση του κινήματος, η πολιτική εξουσία και οι εργοδότες το εκμεταλλεύονται για να οξύνουν την επίθεσή τους και να επιβάλλουν μια διαχείριση της κρίσης εις βάρος των λαϊκών συμφερόντων, ακόμη και της υγείας και της ζωής του λαού. Στην περίπτωση μιας τέτοιας υποχώρησης της δράσης των οργανώσεων του κινήματος, υπάρχουν συνέπειες και για τη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης· η έντονη, πολύ ζωντανή, συλλογική, λαϊκή εμπειρία (πχ ο φόβος για τη ζωή), μετουσιώνεται σε ορισμένη κοινωνική συνείδηση υπό την ισχυρή παρέμβαση της κρατικής και εργοδοτικής εξουσίας, όπως και της προπαγάνδας των ΜΜΕ.

    

7. Η μέχρι τώρα απάντηση του εργατικού-λαϊκού κινήματος δεν έχει καταφέρει να ανακόψει την επίθεση που δέχονται τα λαϊκά στρώματα από το μεγάλο κεφάλαιο και την πολιτική εξουσία, ή να επιβάλει τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα στην κυβέρνηση, ενώ δε διαφαίνεται, προς το παρόν, καμία πολιτική διέξοδος από τη κρίση για τον λαό, ούτε καν κάποια ιδιαίτερη φθορά της κυβέρνησης για τις εγκληματικές της πολιτικές.
   
   Από την άλλη, οι μέχρι τώρα δράσεις του εργατικού-λαϊκού κινήματος, και ιδιαίτερα οι κινητοποιήσεις της Πρωτομαγιάς, απέδειξαν ότι ήταν και είναι δυνατή η μαζική κινητοποίηση του λαού -κι όχι μόνο των οργανωμένων μελών και στελεχών των πολιτικών οργανώσεων, αλλά και συμβατή με την τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων υγειονομικής προφύλαξης. 

   
   Εκ του αποτελέσματος, λοιπόν,  οφείλουμε με πνεύμα συντροφικής κριτικής και αυτοκριτικής να εξετάσουμε την παρέμβαση των οργανώσεων που φιλοδοξούν να δρουν ως κομμουνιστική πρωτοπορία στο λαϊκό κίνημα. Το σχετικά πρωτόγνωρο των καταστάσεων που βιώνουμε, και χρόνιες αδυναμίες, όπως η πολυδιάσπαση, ή η εξασθένηση των δεσμών με μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης και των καταπιεζόμενων στρωμάτων, σίγουρα βαραίνουν τις προσπάθειες που γίνονται.

   Έτσι, κινδυνεύουμε, όμως, να δοθεί η μάχη με πολύ κακούς όρους για την εργατική τάξη και τον λαό, ειδικά αν ο σημερινός συσχετισμός δύναμης, λόγω και της μυθολογίας της έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πανδημίας από τη σημερινή κυβέρνηση, σταθεροποιηθεί μέσω των φημολογούμενων πρόωρων εκλογών στην αρχή του Φθινοπώρου. Είναι επείγουσα ανάγκη, επομένως, να σημάνει η αντεπίθεση του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

    

8. Οφείλουμε, λοιπόν, να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες για κοινή δράση και συντονισμό στο εργατικό και λαϊκό κίνημα για να διασφαλιστεί η υγεία, η δουλειά και τα δικαιώματα του λαού. Η σημερινή πολυδιάσπαση στο κίνημα έρχεται σε αντίφαση με τη πλατιά σύγκλιση που παρατηρείται γύρω από αιτήματα
   (α) αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης (βλ. αιτήματα υγειονομικών όπως της ΟΕΝΓΕ),
   (β) προστασίας της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων (πχ απαγόρευση απολύσεων, μειώσεων μισθών και άλλων μονομερών αλλαγών των εργασιακών συμβάσεων, μέτρα στήριξης του εισοδήματος του λαού),
   (γ) και υπεράσπισης των συνδικαλιστικών, πολιτικών και άλλων δημοκρατικών ελευθεριών από τη κατάχρηση των νομοθετημένων μέτρων κοινωνικής απομόνωσης και επιτήρησης.
   
   Χρειάζεται ένας όσο το δυνατόν πιο ενιαίος σχεδιασμός δράσης, με προγραμματισμό σταδιακής κλιμάκωσης σε κινητοποιήσεις που να μπορούν να σπάσουν το κλίμα κοινωνικής ανοχής στην εφαρμοζόμενη σήμερα πολιτική, ή και μιας κάποιας συναίνεσης -μάλλον προσωρινής- σε αυτήν (στο βαθμό που αυτή είναι πραγματική, και όχι κατασκεύασμα των ΜΜΕ).  Χρειάζεται να βρούμε μορφές πάλης που να είναι αποτελεσματικές, να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν τη μαζική συμμετοχή του λαού, και ταυτόχρονα  να είναι συμβατές με αποστάσεις και μέτρα προφύλαξης (πχ περικυκλώσεις και μακρές αραιές πορείες που ευνοούνται από τις αποστάσεις, αντί για συγκεντρώσεις σε μικρούς χώρους).
   
   Σημαντικό είναι να αξιοποιηθεί στις σημερινές συνθήκες το διαδίκτυο για την ενημέρωση (καταγγελίες από εργασιακούς χώρους, ανακοινώσεις δράσεων κοκ), για την επαφή των συνδικαλιστικών οργανώσεων με επιτροπές αλληλεγγύης και αγώνα σε επίπεδο γειτονιάς (οι οποίες αναβαθμίζονται σε σημασία σε καιρούς υψηλής ανεργίας και τηλε-εργασίας), και, κυρίως, για τον συντονισμό της δράσης από ένα όσο το δυνατόν πιο ενιαίο κέντρο αγώνα. Ένας τέτοιος διαδικτυακός τόπος επιβάλλεται να γίνει με ευθύνη των συνδικαλιστικών οργανώσεων που αναγνωρίζουν την αναγκαιότητά του, και να εξαντληθούν οι δυνατότητες για πλατιά συμμετοχή και δημοκρατική λειτουργία.

    

9. Για να δοθεί προοπτική σε αυτόν τον αγώνα είναι αναγκαίες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες, εντέλει η μετωπική πολιτική στη βάση ενός μεταβατικού προγράμματος διεξόδου του λαού από τη διπλή αυτή κρίση, με βασικούς άξονες:
   • Κατάργηση των αντιλαϊκών ΠΝΠ!
   • Δημόσια και δωρεάν υγεία, παιδεία και ασφάλιση για όλους. Έμφαση σε έναν κεντρικό δημοκρατικό σχεδιασμό για ένα Ενιαίο Σύστημα Δημόσιας Υγείας, Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επιστημονικής έρευνας, και παραγωγής φαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού. Αντίστοιχη αύξηση των σχετικών κρατικών δαπανών. Επίταξη των συναφών μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, και ένταξη των μικρών και αυτοαπασχολουμένων στον κεντρικό σχεδιασμό.
   • Προστασία των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων από τις συνέπειες της κρίσης της πανδημίας. Κατώτατος μισθός 751 Ευρώ, σταθερή δουλειά για όλους, με πλήρη ωράριο, μείωση του χρόνου εργασίας χωρίς μείωση των μισθών, όχι στην εντατικοποίηση μέσω της τηλε-εργασίας. Κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων, και προστασία της λαϊκής κατοικίας.
   • Υπεράσπιση των προσφύγων και των μεταναστών, και άλλων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που βάλλονται ιδιαίτερα αυτή τη περίοδο (άνεργοι, άστεγοι, φυλακισμένοι, Ρομά κοκ).
   • Παύση πληρωμών, διαγραφή του δημόσιου χρέους, διαγραφή – ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους των λαϊκών στρωμάτων.
   • Εθνικοποίηση των τραπεζών και των στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων με δημοκρατικό, εργατικό και κοινωνικό έλεγχο.
   • Την κρίση να πληρώσει η ολιγαρχία (πχ. μέσω ενός συστήματος προοδευτικής φορολογίας.)! Καμία παροχή στο μεγάλο κεφάλαιο από το κράτος!
   • Υπεράσπιση και διεύρυνση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των εργατικών λαϊκών ελευθεριών.
   • Έξοδος από Ευρώ και Ευρωπαϊκή Ένωση, λαϊκή κυριαρχία στη νομισματική πολιτική και σε όλους τους τομείς, στην οικονομία, την πρόνοια, την άμυνα, τη δημόσια περιουσία.
   • Ειρήνη και ισότιμη συνεργασία των λαών σε Βαλκάνια, Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο. Έξοδος από το ΝΑΤΟ, έξω οι βάσεις.
     
     

      

10. Τέλος, η πείρα των τελευταίων χρόνων έχει δείξει ότι είναι επείγουσα ανάγκη η δημιουργία κομμουνιστικού, επαναστατικού κόμματος που να συνδυάζει

• τους στενούς δεσμούς με την εργατική τάξη και το λαό,
• τη διαλεκτική σύνδεση στρατηγικής και τακτικής,
• και την εσωτερική δημοκρατική λειτουργία,

προκειμένου να προωθήσει μια τέτοια πολιτική μέσα στην εργατική τάξη και τον λαό με ενιαίο τρόπο.

Από εκεί προκύπτει η αναγκαιότητα ύπαρξης του Συντονισμού Διαλόγου και Δράσης Κομμουνιστικών Δυνάμεων, ο οποίος οφείλει να ανταποκριθεί με την αίσθηση του κατεπείγοντος και να εντείνει την ίδρυση τοπικών επιτροπών, τη συντονισμένη δράση, και το άνοιγμα ενός δημόσιου οργανωμένου διαλόγου ανάμεσα στα μέλη του, σε μια πορεία για ένα ιδρυτικό συνέδριο μέσα στους επόμενους μήνες