Χαιρετισμός στην πανελλαδική συνδιάσκεψη της ΛΑΕ

 

15.10.2022

του Βασίλη Λιόση

Συντρόφισσες και σύντροφοι, σας ευχαριστώ θερμά για την τιμητική πρόσκληση που μου απευθύνατε. Θα επιχειρήσω όσο μπορώ κωδικοποιημένα να καταθέσω ορισμένες σκέψεις μου ελπίζοντας σε μία ελάχιστη έστω συμβολή στις εργασίες σας.

2010-2022: μια δωδεκαετία πυκνότατη σε πολιτικά γεγονότα. Η καπιταλιστική κρίση, η πανδημία, η άνοδος της ακροδεξιάς κι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι γεγονότα βαρύνουσας σημασίας που θα αφήσουν ανεξίτηλα σημάδια στο σώμα της κοινωνίας.

Η χώρα μας γνώρισε πρωτόγνωρες πολιτικές εξελίξεις. Το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ έφτασε κάποια στιγμή στα όρια της εξαφάνισης, η ΝΔ σημείωσε εκλογικά ιστορικό χαμηλό, ο ΣΥΡΙΖΑ του 3% βρέθηκε στην κυβερνητική εξουσία και η Χρυσή Αυγή αύξησε τη δύναμή της ποσοστιαία από το ’09 ως το ’12, 24 φορές. Στις αρχές της κρίσης σημειώθηκαν τεράστιες κινητοποιήσεις και σημαντικές απεργίες. Κατά την περίοδο της πανδημίας προέκυψαν νέα ζητήματα σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία αλλά και τη δημοκρατία. Μέσα σε όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το χρέος της χώρας έσπασε κάθε ρεκόρ ξεπερνώντας το 200% του ΑΕΠ και ότι μισό εκατομμύριο νέοι άνθρωποι δημιούργησαν ένα νέο μεταναστευτικό ρεύμα. Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σήμανε άλλη μια αστική διαχείριση για 4,5 χρόνια, πασπαλισμένη με ψευδοαριστερή ρητορεία, σπέρνοντας απογοήτευση και βαθαίνοντας τη συντηρητικοποίηση του κόσμου. Έφερε στην κυβέρνηση τη ΝΔ με υψηλά ποσοστά και μία πολιτική που αποτελεί τη χειρότερη εκδοχή αστικής εξουσίας μεταπολιτευτικά. Στο τέλος αυτής της 12ετίας έχει γίνει μία άνευ προηγουμένου αναδιανομή του πλούτου.

Όσον αφορά την Αριστερά, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ τόλμησε αρχικά να κάνει θαρραλέα βήματα αναγνωρίζοντας με τον τρόπο της τον εξαρτημένο χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού, υιοθετώντας ένα μεταβατικό πρόγραμμα και παίρνοντας τη σωστή θέση στο δημοψήφισμα. Έκτοτε, όμως, έκανε πολλά πισωγυρίσματα επιστρέφοντας σε έναν αδιέξοδο αντικαπιταλισμό που αδυνατεί να δημιουργήσει πολιτικά γεγονότα. Από την άλλη το ΚΚΕ έχει επιλέξει μία καταστροφική για το κίνημα πολιτική που χαρακτηρίζεται από ακραίο σεχταρισμό αναθεωρώντας παράλληλα σημαντικότατα κομμάτια της ιστορίας του και της πολιτικής του. Υιοθέτησε τη θέση της ιμπεριαλιστικής Ελλάδας, το ΕΑΜ ούτε λίγο ούτε πολύ θεωρείται οπορτουνιστική εκτροπή και στο ζήτημα της Ουκρανίας έχει διαπράξει σωρεία θεωρητικών και πολιτικών λαθών. Όλα τα παραπάνω δεν αναιρούν φυσικά ότι τα μέλη αυτών των συλλογικοτήτων δεν είναι τίμιοι και αγνοί αγωνιστές ούτε και την αδήριτη ανάγκη να συμπορευτούμε στους αγώνες μαζί τους.

Τι μετράμε μετά από όλα αυτά; Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η χαμηλότατη συνδικαλιστική πυκνότητα, το λαϊκό κίνημα σε παρατεταμένο τέλμα, τα κόμματα της Αριστεράς να μην μπορούν να εμπνεύσουν, υποχώρηση του αντιιμπεριαλιστικού αισθήματος αλλά και των σοσιαλιστικών οραμάτων και μία βαθιά, εκτεταμένη και διαρκή συντηρητικοποίηση του κόσμου παρά τις επιμέρους αναλαμπές. Βέβαια οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε πως έτσι κι αλλιώς βρισκόμαστε σε ένα μακρύ αντεπαναστατικό κύμα που συμβατικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ξεκινά το ΄89. Ωστόσο, όταν διαφορετικές συνιστώσες της Αριστεράς συναντώνται δεν είναι για να μοιρολογούν, ούτε και για να κάνουν μόνον απλή απαρίθμηση προβλημάτων ούτε ακόμη-ακόμη να κρύβονται πίσω από τις αντικειμενικές κοινωνικές τάσεις. Η Αριστερά υπάρχει αν ερμηνεύει, προτείνει και κυρίως δρα.

Η απάντησή της, λοιπόν, πρέπει να εκτείνεται σε πολλά πεδία. Σήμερα είναι όρος ζωής η σύμπηξη μετώπων και από αυτή την άποψη τα ντοκουμέντα της ΛΑΕ βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση. Όποτε τα κομμουνιστικά κόμματα υιοθέτησαν τη λογική των Μετώπων μεγαλούργησαν. Να υπογραμμίσω σε αυτό το σημείο πως είναι ιδεολόγημα και ως τέτοιο μη αποδείξιμο το σχήμα βάσει του οποίου η υλοποίηση των κοινωνικών συμμαχιών είναι εφικτή δίχως πολιτικές συμμαχίες.

Τα μέτωπα μπορούν και πρέπει να συγκροτούνται σε πολλά επίπεδα: κινηματικό, εκλογικό, πολιτικό, κοινωνικό.

Ας κατακτήσουμε κατ’ αρχάς τον συντονισμό στον δρόμο που ούτε κι αυτός δεν θεωρείται αυτονόητος με κινητοποιήσεις κι απεργίες στις οποίες υπάρχουν τρεις ή και τέσσερις συγκεντρώσεις που δεν έχουν ούτε καν την πρόθεση να συγκλίνουν.

Ας διερευνήσουμε τις δυνατότητες συγκρότησης κοινών σχημάτων στους εργασιακούς και φοιτητικούς χώρους, στους χώρους της ΤΑ κι όπου υπάρχουν δρώντες άνθρωποι.

Ας δούμε τις δυνατότητες διαμόρφωσης κοινών εκλογικών σχημάτων δίχως αυταπάτες για τους κοινοβουλευτικούς δρόμους και μόνο με την προϋπόθεση ότι αυτή η διαδικασία είναι απόρροια κινηματικών διαδικασιών κι όχι τεχνητών συγκολλήσεων που ως τέτοιες είναι ληξιπρόθεσμες και ατελέσφορες.

Υπάρχει κι ένα τέταρτο επίπεδο, αυτό των θεωρητικών επεξεργασιών. Σήμερα ο μαρξισμός πρέπει να παρουσιάσει νέες μελέτες σχετικά με τις μεταβολές στην ταξική δομή της κοινωνίας, τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό, τις μεθόδους κοινωνικής χειραγώγησης, την ερμηνεία της ανόδου της ακροδεξιάς.

Σε όλα αυτά θα ήθελα να προσθέσω άλλη μία αναγκαιότητα δίχως την οποία όλα τα υπόλοιπα μπορεί να αποδειχτούν απλά σχέδια επί χάρτου. Η κρίση του κομμουνιστικού κινήματος δεν συνεπάγεται και το τέλος των ιδεολογιών και ειδικά του μαρξισμού. Όμως ο μαρξισμός δεν είναι μόνο μέθοδος ανάλυσης αλλά και όρος συγκρότησης πολιτικών επαναστατικών υποκειμένων. Η ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος πρέπει να είναι μία ταυτόχρονη διαδικασία με τη σύμπηξη των όποιων μετώπων. Διαφορετικά από τη συνταγή θα λείπει ένα συστατικό με αποτέλεσμα το τελικό δημιούργημα να είναι άγευστο.

Σε κάθε περίπτωση οι παθογένειες που τόσο έχουν στοιχίσει στο παρελθόν και κάποιοι αρνούνται να διδαχτούν από αυτές, πρέπει να μείνουν πίσω. Ο αριστερισμός που προτάσσει τη στρατηγική υποβαθμίζοντας ή και εξαφανίζοντας την τακτική, ο γραφειοκρατισμός που αδυνατεί να αντιληφθεί τις αγωνίες του απλού κόσμου, η υποταγή στη σοσιαλδημοκρατία που χαρακτηρίζεται από εκλογολαγνεία και θεσμολαγνεία, η λογική του μικρομάγαζου και οι αυταπάτες ότι «εμείς είμαστε αυτοί που θα μας ακολουθήσουν τα πλήθη», ο φραξιονισμός και ο εισοδισμός, είναι καρκινώματα που χρήζουν ολικής αφαίρεσης.

Η υιοθέτηση μιας νέας κουλτούρας συζήτησης στο εσωτερικό των κομματικών σχηματισμών αλλά και μεταξύ τους είναι απολύτως αναγκαία. Δεν γίνεται να συμφωνούμε όλοι σε όλα. Δεν έχουμε όλοι τις ίδιες οικογενειακές παραδόσεις, δεν εργαζόμαστε στον ίδιο εργασιακό χώρο, έχουμε διαφορετικές κοινωνικές εμπειρίες και καταγωγές, διαφορετικά αναγνώσματα και προσλαμβάνουσες και ως εκ τούτου είναι λογικό να μην ταυτιζόμαστε σε κάθε πτυχή της σημερινής πολυπλοκότητας. Αν αυτό το θεωρήσουμε δεδομένο, τότε τα προβλήματα θα ελαχιστοποιηθούν. Μπορούμε να συζητάμε διαφωνώντας συντροφικά, να είμαστε ακόμη κι αυστηροί αλλά όχι να επιδιδόμαστε σε πρακτικές κανιβαλισμού.

Αγαπητές συντρόφισσες και αγαπητοί σύντροφοι, κλείνω

α) με τη διαπίστωση πως ο καπιταλισμός βρίσκεται σε προϊούσα σήψη: άνευ προηγουμένου αναδιανομή του πλούτου προς όφελος του κεφαλαίου, λιώσιμο των πάγων και καταστροφή του Αμαζονίου, παιδοβιαστές, επιστροφή του ναζισμού, οσμή γενικευμένης πολεμικής σύρραξης, είναι χαρακτηριστικά σημάδια αυτής της σαπίλας,

β) με την προτροπή να δουλέψουμε για την ανατροπή του καπιταλισμού και να υιοθετήσουμε αυτό που είπε η Αλέιδα Γκεβάρα, κόρη του θρυλικού Τσε: «να πολλαπλασιάσουμε τον Τσε» και

γ) με την από βάθους καρδιάς ευχή να επιτύχει η σημερινή σας συνδιάσκεψη συμβάλλοντας σε μία ανοδική πορεία του λαϊκού κινήματος.