Χριστούγεννα, κινούμενα σχέδια και διαφημίσεις

του Βασίλη Λιόση

Αν κάποια περίοδο του χρόνου τα τηλεοπτικά κανάλια προβάλλουν κατά κόρο κινούμενα σχέδια είναι η περίοδος των Χριστουγέννων. Ωστόσο, κατά την πάροδο των ετών τα κινούμενα σχέδια έχουν αλλάξει δραματικά και ως προς την αισθητική τους και ως προς το περιεχόμενό τους. Από τα πολλά που θα μπορούσε να επισημάνει κάποιος θα σταθούμε σε τρία χαρακτηριστικά:

Υπάρχει πολύ γρήγορη εναλλαγή εικόνων και χρωμάτων, σε σημείο αγχωτικό. Μάλιστα, κατά την έναρξη της ταινίας οι τηλεθεατές προειδοποιούνται ότι η γρήγορη εναλλαγή εικόνων και χρωμάτων μπορεί να προκαλέσει επιληπτικά επεισόδια! Τι μπορεί να εξυπηρετεί όλη αυτή η «σπίντα» για να μιλήσουμε με νεανικούς όρους; Μα τη μίμηση της καθημερινότητας και κατά συνέπεια τον εθισμό και την προετοιμασία για την αυριανή υπερεντατικοποιημένη ζωή και ειδικά την υπερεντατικοποιημένη εργασία. Αλλά ακόμη κι αν αυτό θεωρηθεί μία συνωμοσιολογική προσέγγιση, το ερώτημα υπάρχει θέλουμε δεν θέλουμε: αντικειμενικά δεν εξοικειώνεται ο μικρός τηλεθεατής με όλον αυτόν τον νευρώδη ρυθμό; Και αν ναι πόσο καλό κάνει στην ψυχική του ισορροπία;
Ακολουθείται συχνά το μοτίβο των αμερικανικών τηλεοπτικών ταινιών με κάποιον υπερήρωα που δίνει λύση σε δυσχερείς καταστάσεις και που η «πλέμπα» τον περιμένει ως σωτήρα. Η λογική της ανάθεσης, του υπερανθρώπου αλλά ακόμη και αυτής των αρίστων προσφέρεται με «αθώο» τρόπο στο πιάτο.
Φυσικά ανάμεσα στα διαλείμματα υπάρχει ένα πλήθος διαφημίσεων των οποίων η διάρκεια μπορεί και να συναγωνίζεται τη διάρκεια της ίδιας της ταινίας. Εντούτοις, αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τα παιχνίδια που διαφημίζονται. Ανάμεσα σε ένα πλήθος σκουπιδιών διαφημίζονται κούκλες βαμπίρ που συνοδεύονται από φέρετρα! Μάλιστα, σε κάποια παιχνίδια αυτού του ύφους δίνονται δωρεάν και τα ξόρκια!!! Έτσι, στον ανορθολογισμό που συχνά πυκνά εμπεριέχεται έτσι κι αλλιώς στις ταινίες κινουμένων σχεδίων προστίθεται και αυτός των διαφημίσεων.

Το θεμελιώδες ερώτημα μπροστά σε όλα αυτά είναι πώς θα δημιουργηθούν φίλτρα στον μικρό τηλεθεατή; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και δεν είναι εύκολη γιατί ο μικρός τηλεθεατής, όπως κι όλοι μας, βρισκόμαστε εντός μίας κοινωνίας σε προϊούσα σήψη. Αλλά, κατά την ταπεινή μας άποψη δύο τρόποι υπάρχουν: πολλή συζήτηση με το παιδί και η δύναμη του παραδείγματος. Η αντίσταση στην παρακμή πρέπει να είναι καθήκον του κάθε γονιού.