Υπερ-επαναστατικότητα εναντίον διαλεκτικής σκέψης και δράσης

του Ορφέα Γεωργίου

Διαβάσαμε σε πρόσφατο άρθρο του ΜΛ-ΚΚΕ την πολεμική που κάνει απέναντι στο μεταβατικό πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του ΝΑΡ. Οι σύντροφοι του ΜΛ-ΚΚΕ θεωρούν ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι οπωσδήποτε ρεφορμιστικό και δημιουργεί αυταπάτες στο λαό. Αυτό το κείμενο δε γράφεται προς προάσπιση των θέσεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, το μεταβατικό της πρόγραμμα το θεωρούμε ανεπαρκές – δεν αποτελεί τέτοιο στην ουσία του. Ωστόσο μας δίνεται η αφορμή να καταπιαστούμε με το θέμα καθώς αυτή η λογική επικρατεί δυστυχώς σε μεγάλο μέρος της κομμουνιστικής αριστεράς.

Τα βασικά επιχειρήματα είναι τα παρακάτω τρία:

Α. Η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει τη νομοτελή πορεία προς τον συμβιβασμό κάθε  απόπειρας εφαρμογής ενός οποιουδήποτε μεταβατικού προγράμματος.

Β. Το μεταβατικό πρόγραμμα δημιουργεί ρεφορμιστικές αυταπάτες στο λαό.

Γ. Το μεταβατικό πρόγραμμα αποσυνδέει τον χαρακτήρα των οικονομικών μετασχηματισμών από το ποιος τους υλοποιεί.

Α. Τα κόμματα των ρεφορμιστών είναι αναπόφευκτο ότι θα υπάρχουν. Οι κομμουνιστές δεν μπορεί και δεν πρέπει να καθορίζουν τη στρατηγική τους με βάση την πολιτική αυτών των κομμάτων. Η υιοθέτηση ενός οποιουδήποτε μεταβατικού προγράμματος από το ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί να σημαίνει την απόρριψη ενός μεταβατικού προγράμματος και από τη κομμουνιστική αριστερά. Μία τέτοια λογική ουσιαστικά μας αφοπλίζει και προσφέρει απλόχερα στους ρεφορμιστές -όπως και έγινε- τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού. Δεν μας εξηγούν οι σύντροφοι αυτοί γιατί οπωσδήποτε η κομμουνιστική αριστερά θα συμβιβαστεί αν σταθεί στη πρώτη γραμμή εφαρμογής ενός τέτοιου προγράμματος.

Β. Ένα μεταβατικό πρόγραμμα δεν αποκλείουμε ότι μπορεί να δημιουργήσει και αυταπάτες σε ένα μέρος του λαού. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να είναι ικανός λόγος για την απόρριψη ενός τέτοιου προγράμματος. Καθήκον των κομμουνιστών είναι να σπάνε αυτές τις αυταπάτες, να εξηγούν ότι χρειάζονται βαθύτερες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές και μία άλλη κοινωνία, η Σοσιαλιστική, να πείθουν τους εργαζόμενους στη βάση της δικής τους πείρας από τους αγώνες για την εφαρμογή του μεταβατικού προγράμματος. Η απουσία όμως ενός πραγματικού μεταβατικού προγράμματος διεξόδου φαίνεται ότι εμποδίζει την κομμουνιστική αριστερά να συνεγείρει, να ενώσει και να απευθυνθεί σε ένα μεγαλύτερο ακροατήριο πλην των λίγων και “μυημένων”. Η υπερπροβολή του στρατηγικού μας στόχου φαίνεται να μας οδηγεί σε ένα σημείο όπου ο λαός δεν μας παρακολουθεί. Έχουμε μάλλον μείνει χωρίς υποψήφιους για δημιουργία αυταπατών!

Γ. Όποιος βλέπει το κόσμο μεταφυσικά αναρωτιέται:

• Ποιο κράτος θα εφαρμόσει αυτές τις μεταρρυθμίσεις, το αστικό ή το εργατικό;
• Αν μπορούσαν να εφαρμοστούν όλα αυτά από το αστικό κράτος, γιατί τελικά να κάνουμε την επανάσταση;

Η κίνηση της κοινωνίας δεν μπορεί να γίνεται κατανοητή ως ένα στατικό σύστημα. Η ύπαρξη του μεταβατικού προγράμματος αποτελεί τη διαλεκτική σύνδεση μεταξύ του αστικού και του σοσιαλιστικού κράτους. Η προπαγάνδιση και εφαρμογή μιας σειράς τέτοιων αιτημάτων (εθνικοποίηση τραπεζών, διαγραφή του χρέους , έξοδος από ΕΕ κλπ) πριν την επανάσταση δεν αποτελεί επαναστατικό μετασχηματισμό. Από την άλλη, η υλοποίηση τέτοιων αιτημάτων στο σύνολο τους από μια εργατική-λαϊκή κυβέρνηση δεν μπορεί να αποτελεί σε καμία περίπτωση και επιλογή της αντιδραστικής αστικής τάξης[1]. Αντίθετα χτυπάει τα συμφέροντα της και έρχεται σε ρήξη με την στρατηγική της. Συνεπώς μιλάμε για μια κατάσταση που δεν είναι ούτε Α ούτε Β. Είναι το Α που μπορεί να προκύψει σε Β, το Α που προσπαθεί να γίνει Β, το Α ενώ βρίσκεται ακόμα σε κίνηση. Βρισκόμαστε σε μια φάση όπου η αστική τάξη δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης (αφού εφαρμόζεται το μεταβατικό πρόγραμμα από μια εργατική-λαϊκή κυβέρνηση που κινητοποιεί τις λαϊκές μάζες) και η επανάσταση δε μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα. Το μεταβατικό πρόγραμμα είναι διαδικασία και όχι παγιωμένη κατάσταση, ούτε έχει προειλημμένο αίσιο τέλος. Αποτελεί εφαρμογή επαναστατικού προσανατολισμού -με βάση συγκεκριμένους συσχετισμούς δυνάμεων- στα πλαίσια του αστικού συστήματος.

Η επανάσταση αποτελεί κορύφωση αυτής της διαδικασίας, δεν μπορεί να προκύψει από το πουθενά. Ξέρουμε φυσικά ότι αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να είναι μακρόχρονη και τελικά η νέα ποιότητα που θα διαμορφωθεί θα είναι συγκεκριμένη. Οπωσδήποτε, όμως, η επιλογή μας αυτή θα οξύνει τη ταξική πάλη και τελικά θα φέρει στο προσκήνιο το ποιος-ποιον, η αντιδραστική αστική τάξη δε θα μπορέσει να δεχτεί τις φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις και θα αντεπιτεθεί.

Οι σύντροφοι αυτοί ανησυχούν ότι μια τέτοια κατεύθυνση θα φέρει την ήττα στο κίνημα και στο λαό, ότι δε θα έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για τη σύγκρουση που θα έρθει. Η αλήθεια όμως είναι ότι για να ηττηθείς πρέπει να προσπαθήσεις να νικήσεις, πρέπει να προετοιμαστείς για τη σύγκρουση μέσα στην πάλη για πολιτικούς στόχους όπως αυτοί του μεταβατικού προγράμματος. Να προσπαθήσεις να επιφέρεις στον αντίπαλο οποιοδήποτε χτύπημα μπορείς στο σήμερα (βλ. έξοδος από την ΕΕ τώρα, διαγραφή του χρέους τώρα). Όποιος ψάχνει από τα πριν να εξασφαλίσει τη σίγουρη νίκη του, είναι ήδη ηττημένος.

Νομίζουμε πως έχει έρθει η ώρα, αν η κομμουνιστική αριστερά θέλει να επιβιώσει, να πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός ρωμαλέου μετώπου με ένα ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο στο σήμερα μεταβατικό πρόγραμμα διεξόδου από τη κρίση.

[1] Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν υπονοούμε ότι υπάρχει και προοδευτική αστική τάξη ή τμήμα της, απλά χαρακτηρίζουμε την αστική τάξη γενικά.